Түркістан облысы. Алкогольге және шылым шегуге қарсы шаралар — халықтың денсаулығын қорғау, зиянды әдеттердің алдын алу және олардың әлеуметтік-экономикалық әсерін азайту мақсатында мемлекет тарапынан жүргізілетін саясаттың маңызды бөлігі.

Алкогольге және шылым шегуге қарсы шаралар — халықтың денсаулығын қорғау, зиянды әдеттердің алдын алу және олардың әлеуметтік-экономикалық әсерін азайту мақсатында мемлекет тарапынан жүргізілетін саясаттың маңызды бөлігі. Қазақстанда бұл шаралар қоғамдағы зиянды әдеттерге қарсы күресті күшейтуге бағытталған және денсаулық сақтау, заңнама және ақпараттық-ағарту салаларын қамтиды.

1. Құқықтық және реттеуші шаралар

    •    Қатаң заңнамалық шектеулер: Алкогольді және темекі өнімдерін сатуға, жарнамалауға және тұтынуға байланысты заңдар күшейтіліп отыр. Мысалы, алкоголь мен темекі өнімдерін белгілі бір жасқа дейінгі азаматтарға сатуға тыйым салынған. Қазақстанда алкоголь өнімдерін 21 жастан бастап сатуға рұқсат етілген.
    •    Темекіге қарсы заңнама: Қоғамдық орындарда темекі шегуге қатаң тыйым салынған. 2009 жылы қабылданған заңға сәйкес, қоғамдық орындарда темекі шегу шектеліп, бұзушылықтар үшін айыппұлдар енгізілген.
    •    Таңбалау және ескерту: Алкоголь және темекі өнімдерінің қаптамаларында зиянды әдеттердің денсаулыққа зиянды екенін ескертетін арнайы жазулар мен суреттер орналастырылған. Бұл шаралар халықты зиянды әдеттердің салдарлары туралы ескертуге бағытталған.

2. Салықтық шаралар және бағаны реттеу

    •    Салықтарды арттыру: Алкоголь және темекі өнімдеріне акциздер мен салықтар жоғары қойылған. Бұл өнімдердің бағасын өсіру арқылы мемлекет олардың қолжетімділігін төмендетуге тырысады.
    •    Тұтынуды азайту: Салықтық шаралар арқылы алкоголь мен темекі өнімдерін тұтынуды қысқарту және олардың зиянын азайту басты мақсаттардың бірі болып табылады.

3. Денсаулық сақтау саласындағы шаралар

    •    Тегін емдеу және кеңес беру: Шылым шегуден немесе алкогольге тәуелділіктен зардап шегетін адамдар үшін арнайы емдеу және кеңес беру орталықтары жұмыс істейді. Бұл орталықтар тәуелділіктен арылуға көмектесетін тегін қызметтер ұсынады.
    •    Салауатты өмір салтын насихаттау: Денсаулық сақтау министрлігі және басқа да мемлекеттік органдар салауатты өмір салтын насихаттауға бағытталған іс-шаралар ұйымдастырып отырады. Бұл іс-шаралар шылым шегу мен алкогольді тұтынудың зияны туралы хабардарлықты арттыруға бағытталған.

4. Ақпараттық және ағартушылық шаралар

    •    Масс-медиа және әлеуметтік жарнама: Темекі және алкоголь өнімдерінің зиянды әсерлері туралы халықты ақпараттандыру мақсатында теледидар, радио және интернет арқылы әлеуметтік жарнамалар таратылады. Бұл жарнамалар адамдарды зиянды әдеттерден бас тартуға ынталандырады.
    •    Мектептер мен жоғары оқу орындарында түсіндіру жұмыстары: Білім беру жүйесінде де зиянды әдеттерге қарсы іс-шаралар жүргізіледі. Мектептерде және жоғары оқу орындарында шылым шегудің, ішімдік ішудің зияны туралы дәрістер өткізіліп, оқушылар мен студенттерді салауатты өмір салтына бейімдеуге бағытталған сабақтар ұйымдастырылады.
    •    Темекі шегуден бас тарту күні: Жыл сайын әлемнің көптеген елдерінде, соның ішінде Қазақстанда, 31 мамырда Дүниежүзілік темекіден бас тарту күні өткізіледі. Бұл күні халық арасында шылым шегудің зияны туралы кең ауқымды ақпараттық шаралар ұйымдастырылады.

5. Темекі мен алкоголь өнімдерін жарнамалауға шектеулер

    •    Жарнамаға тыйым салу: Теледидар, радио және интернет сияқты бұқаралық ақпарат құралдарында темекі мен алкоголь өнімдерін жарнамалауға қатаң шектеулер енгізілген. Бұл шаралар әсіресе жастар арасында зиянды әдеттерді насихаттаудың алдын алуға бағытталған.
    •    Спорттық іс-шаралар мен мәдениетте жарнамалауға тыйым салу: Спорттық және мәдени іс-шаралар кезінде темекі және алкоголь өнімдерін жарнамалау тыйым салынған, бұл жастардың арасында зиянды әдеттерді қалыптастырмау мақсатында жасалған.

6. Қоғамдық және азаматтық бастамалар

    •    Еріктілер қозғалысы: Зиянды әдеттерге қарсы күреске еріктілер қозғалыстары мен қоғамдық ұйымдар белсенді қатысады. Олар шылым шегу мен алкогольге қарсы ақпараттық науқандар ұйымдастырып, халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізеді.
    •    Денсаулық сақтау министрлігімен серіктестік: Қоғамдық ұйымдар мен Денсаулық сақтау министрлігі бірлесіп, зиянды әдеттердің алдын алу мақсатында түрлі жобалар мен бағдарламаларды жүзеге асырады.

7. Халықаралық ынтымақтастық

    •    Қазақстан халықаралық денсаулық сақтау ұйымдарымен, әсіресе Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымымен (ДДҰ), алкоголь мен темекі өнімдерінің зиянын азайту мақсатында тығыз жұмыс істейді. Ел бұл ұйымдардың ұсыныстарын ескере отырып, алкоголь мен шылым шегуге қарсы күресті күшейту шараларын жүзеге асырады.

Нәтижелері мен болашағы:

Мемлекеттің алкоголь мен шылым шегуге қарсы шараларының арқасында соңғы жылдары халықтың денсаулық көрсеткіштері жақсарып келеді. Жастар арасында зиянды әдеттерге қарсы көзқарас қалыптасып, салауатты өмір салтының маңызы артуда. Алдағы уақытта да бұл бағыттағы шаралар жалғасып, халықтың денсаулығын нығайтуға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асырылатын болады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы