Инженерлік инфрақұрылым мен ТКШ саласы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуының негізі болып табылады.

Инженерлік инфрақұрылым және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық (ТКШ) – еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының маңызды бөліктерінің бірі. Бұл сала халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға, қалалар мен ауылдарды дамытуға, экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етуге бағытталған. Қазақстанда инженерлік инфрақұрылым және ТКШ жүйесін дамытуға ерекше көңіл бөлінуде, себебі бұл сала тұрғындардың күнделікті қажеттіліктерін қамтамасыз етеді.

Инженерлік инфрақұрылымның маңызы

Инженерлік инфрақұрылым – қалалар мен ауылдардың үйлесімді жұмысын қамтамасыз ететін құрылымдардың жиынтығы. Оған сумен жабдықтау, канализация, электр және жылу желілері, газбен жабдықтау және көлік инфрақұрылымы кіреді. Қазақстанда инженерлік инфрақұрылым саласын дамыту халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартып қана қоймай, сонымен қатар өнеркәсіптің де дамуына жағдай жасайды.

Инженерлік инфрақұрылымның тиімділігі өмір сапасын арттырып, экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етеді. Мысалы, таза ауыз суға қол жеткізу әрбір адамның негізгі қажеттіліктерінің бірі болғандықтан, сумен жабдықтау жүйесін дамыту – денсаулық сақтау, экономика және қоршаған ортаны қорғаудағы маңызды қадам.

ТКШ саласының мәселелері мен реформалары

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық (ТКШ) саласы – тұрғын үйлерді басқару, жылу, су, электр және газбен қамтамасыз ету, қоқыс шығару және қаланы көгалдандыру қызметтерін қамтиды. Қазақстанда ТКШ жүйесінде бірнеше негізгі мәселелер бар, олар:

    Инфрақұрылымның тозуы: Көптеген елді мекендердегі инженерлік инфрақұрылым мен желілер ескірген, сондықтан оларды жаңарту қажет. Құбырлар мен электр желілерінің тозуы апаттарға, жоғалтуға және қызмет көрсетудің үзілуіне әкелуі мүмкін.
    Энергия тиімділігінің төмендігі: ТКШ саласында энергияны көп тұтынатын ескі жабдықтар әлі де қолданылады, бұл энергия шығынын арттырып, шығынды көбейтеді.
    Тарифтер мен төлемдердің жетілмеуі: Қызмет көрсету бағалары тұрғындардың табысына сай келмеуі мүмкін, ал кейбір аймақтарда тарифтердің дұрыс есептелмеуі коммуналдық қызметтерді жеткізуге кері әсер етеді.

Осы мәселелерді шешу үшін Қазақстанда «Қуатты өңірлер – ел дамуының драйвері» және басқа да мемлекеттік бағдарламалар қабылданды. Олар тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғырту, коммуналдық қызметтердің сапасын арттыру және қолжетімділікті қамтамасыз ету, халықты таза ауыз сумен қамту, энергия тиімділігін арттыру шараларын қамтиды.

Сумен жабдықтау және су тарту жүйесі

Сумен жабдықтау және су тарту жүйесі – кез келген елді мекеннің негізгі инфрақұрылым элементі. Қазақстанда ауыз суға қолжетімділікті қамтамасыз ету және су тарту жүйесін жаңарту бойынша жұмыстар жүргізілуде. Ауыз су сапасын жақсарту үшін заманауи су тазарту қондырғылары мен су таратушы жүйелер салынуда. Ауылдық елді мекендерді таза сумен қамтамасыз ету үшін арнайы бағдарламалар жүзеге асырылып жатыр.

Су тапшылығы мәселесі
Қазақстанда су ресурстарының жетіспеушілігі – өзекті мәселе. Су ресурстарын тиімді пайдалану үшін мемлекеттік бағдарламалар аясында су үнемдеу технологиялары енгізілуде. Жаңғыртылған су тарту жүйелері мен су үнемдеу әдістері суды ұтымды пайдалануға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, су ресурстарын қорғау және сақтау шаралары да маңызды болып табылады.

Жылу және электр энергиясымен қамтамасыз ету

Жылу және электр энергиясымен қамтамасыз ету – тұрғындардың өмір сүру жағдайын жақсартудың басты элементтерінің бірі. Қазақстанда көптеген елді мекендер жылу энергиясын орталықтандырылған жүйелерден алады, алайда кейбір аудандарда жылумен қамтамасыз ету мәселесі әлі де бар. Жылу желілерін жаңғырту және энергия тиімділігін арттыру арқылы бұл мәселені шешуге болады.

Энергия үнемдеу және жаңартылатын энергия көздері
Энергияны үнемдеу – ТКШ саласын дамытудағы негізгі бағыттардың бірі. Жаңғырту барысында электр және жылу жүйелерінде энергия тиімділігін арттыру үшін жаңа технологиялар енгізіліп жатыр. Қазақстанда күн, жел және гидроэнергия сияқты жаңартылатын энергия көздерін пайдалану шаралары қолға алынып, экологиялық таза энергия өндірісін арттыруға көңіл бөлінуде. Жаңартылатын энергия көздерін пайдалану экологияға зиянды әсерді азайтып, энергия шығынын төмендетеді.

Тұрғын үй қорын басқару және жаңғырту

Тұрғын үй қоры – қала мен ауыл тұрғындарының басты қажеттіліктерінің бірі. Қазақстанда тұрғын үйлердің көпшілігі ескірген, сондықтан оларды жөндеу және жаңғырту қажеттілігі туындап отыр. Тұрғын үйлерді жөндеудің бір тәсілі – көпқабатты үйлердің сыртқы қаптамасын жаңарту және энергия тиімділігін арттыратын материалдарды қолдану. Мұндай шаралар жылуды сақтап, электр энергиясын үнемдеуге мүмкіндік береді.

Тұрғын үй қатынастары және басқару жүйесі
Тұрғын үйлерді басқару – маңызды мәселелердің бірі. Қазақстанда тұрғын үйлерді басқару жүйесін жетілдіру үшін арнайы заңдар мен ережелер қабылданған. Кондоминиумды басқару жүйесін енгізу және тұрғын үйлерді басқару компанияларының жұмысын қадағалау арқылы үйлердің сапасы мен қызмет көрсету деңгейі жақсарады. Бұл тұрғындардың өмір сүру жағдайын жақсартып, пәтер иелері мен басқарушы компаниялар арасындағы өзара қарым-қатынасты реттеуге көмектеседі.

Қоқыс шығару және қалдықтарды қайта өңдеу

Қалдықтарды басқару – ТКШ саласындағы тағы бір маңызды бағыт. Қазақстанда қоқыс шығару және қалдықтарды қайта өңдеу жүйесін жақсарту мақсатында экологиялық бағдарламалар жүзеге асырылуда. Қоқысты қайта өңдеу, оны бөліп жинау және қайта өңдеу зауыттарын салу арқылы экологияны қорғауға үлес қосуға болады. Мұндай шаралар қоршаған ортаның ластануын азайтып, табиғат ресурстарын үнемдеуге ықпал етеді.

Инженерлік инфрақұрылым мен ТКШ саласы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуының негізі болып табылады. Бұл саланы дамыту халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға, қалалар мен ауылдардың инфрақұрылымын нығайтуға және экологиялық жағдайды тұрақтандыруға көмектеседі. Инженерлік инфрақұрылымды жаңғырту және ТКШ жүйесін дамыту арқылы тұрғындардың қажеттіліктерін толық қамтамасыз етіп, Қазақстанды тұрақты дамудың жаңа деңгейіне көтеруге болады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы