Шымкент. Қазақстандағы экономикалық және әлеуметтік даму бағытындағы қызметтері

Қазақстандағы әлеуметтік және экономикалық даму – бұл елдің жалпы әл-ауқатын арттыру, халықтың өмір сүру сапасын жақсарту және ұлттық экономиканың тұрақты өсуін қамтамасыз етуге бағытталған кешенді шаралар мен стратегиялар жиынтығы. Қазақстанның әлеуметтік және экономикалық дамуы өзінің тарихи, саяси және географиялық жағдайларымен ерекшеленеді. Елдің дамуында қол жеткізілген жетістіктер мен шешілуі тиіс мәселелер бар.

1. Экономикалық даму

Қазақстанның экономикалық дамуында бірнеше негізгі бағыттар мен бағдарламалар бар:

1.1. Экономикалық өсу

Қазақстан экономикасы соңғы онжылдықта айтарлықтай өсіп, дамыды. Елдің жалпы ішкі өнімі (ЖІӨ) тұрақты түрде өсті, ал орташа жылдық экономикалық өсу деңгейі көбіне мұнай мен газ секторының дамуына байланысты болды. Елдегі басты экономикалық секторлар:

    •    Энергетика: Қазақстан – әлемдегі ең ірі мұнай мен табиғи газ өндіруші елдердің бірі. Мұнай мен газ экспорты ел экономикасының негізі болып табылады. Бұл сектордан түсетін кіріс ұлттық экономикаға оң әсер етеді.
    •    Тау-кен және металлургия: Қазақстанда түсті және қара металл, сондай-ақ алтын мен басқа да пайдалы қазбалар көп өндіріледі. Бұл сектор экономикаға маңызды үлес қосады.
    •    Ауыл шаруашылығы: Ауыл шаруашылығы, әсіресе астық өндіру, мал шаруашылығы мен тағам өнімдерін өңдеу – маңызды экономикалық секторлардың бірі.
    •    Құрылыс және инфрақұрылым: Инфрақұрылымды дамыту, жолдар мен тұрғын үй құрылысы, көлік және байланыс салаларын дамытуға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар бар.

1.2. Инвестициялар тарту

Қазақстан шетелдік және ішкі инвестицияларды тартуда белсенді саясат жүргізіп келеді. Бұл үшін инвестициялық ахуалды жақсартуға арналған заңнамалық өзгерістер, жеңілдіктер мен салықтық ынталандырулар ұсынылды. “Астана” халықаралық қаржы орталығы мен басқа да арнайы экономикалық аймақтар шетелдік капиталды тартуға мүмкіндік береді.

1.3. Цифрландыру және инновациялар

Қазақстан соңғы жылдары цифрландыруды жеделдетуге бағытталған шараларды қабылдады. Бұл еліміздің экономикалық бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және экономиканы цифрлық технологиялармен жаңартуға мүмкіндік береді. Атап айтқанда:

    •    Цифрлық Қазақстан бағдарламасы аясында мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру, электронды сауда, білім беру мен денсаулық сақтау саласындағы цифрлық технологиялар енгізілуде.
    •    Инновациялық даму: Қазақстанның инновациялық және ғылыми-зерттеу саласын дамытуға баса назар аударылды, ғылыми-өнеркәсіптік кластерлер мен технопарктер құрылуда.

1.4. Ауыл шаруашылығын дамыту

Ауыл шаруашылығының дамуы – Қазақстан экономикасының тұрақты өсуі үшін маңызды. Елдің ауыл шаруашылығы өндірісі негізінен астық пен мал шаруашылығына бағытталған. Ауылдық аймақтарды дамыту мен аграрлық секторды механикаландыру мемлекеттік қолдау шаралары арқылы жүзеге асырылуда.

2. Әлеуметтік даму

Қазақстанның әлеуметтік дамуы халықтың өмір сүру сапасын арттыруға және әлеуметтік теңдікті қамтамасыз етуге бағытталған. Әлеуметтік саладағы басты бағыттар:

2.1. Білім беру

Қазақстанда білім беру жүйесін модернизациялау және сапасын арттыруға арналған бірнеше бағдарлама қабылданды:

    •    “Білім беру” мемлекеттік бағдарламасы арқылы мектептер мен жоғары оқу орындарының материалдық-техникалық базасы жақсартылды.
    •    Цифрлы білім беру: Онлайн білім беру платформалары мен электронды оқулықтар кеңінен енгізілуде.

2.2. Денсаулық сақтау

Денсаулық сақтау саласы Қазақстанның әлеуметтік дамуында маңызды орын алады. Соңғы жылдары денсаулық сақтау жүйесін реформалау және модернизациялау бойынша бірқатар шаралар қабылданды:

    •    Медициналық қызметтердің қолжетімділігі: Қалалар мен ауылдарда медициналық қызметтердің сапасы мен қолжетімділігін арттыру үшін мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асырылуда.
    •    Ұлттық денсаулық сақтау жүйесі: Жаңа ауруханалар мен медициналық орталықтар салу, сондай-ақ медициналық қызметкерлердің біліктілігін арттыру бағдарламалары енгізілген.

2.3. Әлеуметтік қамсыздандыру

Қазақстанда әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін жетілдіру бойынша маңызды қадамдар жасалды:

    •    Жәрдемақылар мен зейнетақы: Көпбалалы отбасыларға, мүгедектерге және зейнеткерлерге әлеуметтік көмек көрсету жүйесі дамып, жәрдемақылар мен зейнетақы жүйесі жаңартылды.
    •    Жұмыссыздықпен күрес: Жұмыссыздар үшін мемлекеттік қолдау мен арнайы бағдарламалар арқылы жұмыссыздық деңгейін төмендетуге бағытталған шаралар жүргізілуде.

2.4. Тұрғын үй

Тұрғын үй құрылысы мен тұрғын үй бағдарламалары маңызды әлеуметтік мәселе болып табылады. Қала мен ауылдарда арзан әрі қолжетімді тұрғын үйлердің құрылысын арттыру үшін арнайы бағдарламалар іске асырылуда:

    •    “Нұрлы жер” бағдарламасы арқылы тұрғын үй құрылысын ынталандыру.
    •    Тұрғын үй мәселесін шешу үшін субсидиялар мен жеңілдетілген ипотекалық несиелер ұсынылуда.

2.5. Аймақтық теңсіздік

Қазақстанда аймақтық даму мәселесі де өзекті болып отыр. Қалалар мен ауылдар арасындағы әлеуметтік және экономикалық айырмашылықтарды азайтуға бағытталған шаралар қабылдануда. Бұл үшін ауылдарды дамыту, инфрақұрылымды жақсарту, жаңа жұмыс орындарын ашу маңызды.

3. Қоршаған орта және экология

Қазақстан экологиялық мәселелерге ерекше назар аударуда. Атап айтқанда:

    •    Табиғат ресурстарын тиімді пайдалану: Қазақстан табиғи ресурстарға бай ел болғандықтан, олардың тиімді және ұтымды пайдаланылуы елдің болашағы үшін маңызды.
    •    Жасыл экономика: Энергия үнемдеу технологияларын енгізу, қайта қалпына келетін энергия көздерін пайдалану және экологиялық таза өндірістерді дамыту.

Қорытынды

Қазақстанның әлеуметтік және экономикалық дамуы көп қырлы және кешенді процес. Экономика өсіп, әлеуметтік саладағы жетістіктер байқалса да, елдегі аймақтық теңсіздік, жұмыссыздық, білім беру мен денсаулық сақтау сапасындағы айырмашылықтар әлі де маңызды мәселелер болып қалып отыр. Сонымен қатар, цифрландыру, инновация және жасыл экономика салаларын дамыту елдің келешектегі тұрақты дамуына ықпал етеді.

Тілші: Кенжебаева Гаухар Жақыпқызы