Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлық мәселесі

Қазіргі таңда жемқорлыққа қатысты әртүрлі оқиғалар мен жағдайлар өте көп. Ақша алу мақсатында көптеген адамдар заңсыз әрекеттерге барады. Статистикалық мәліметтерге сәйкес, 2020 жылдың үш тоқсанында сыбайлас жемқорлықтан және басқа да заң бұзушылықтардан келтірілген материалдық зиян мөлшері 2019 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 34,4%-ға өсті. Экономикаға келтірілген зиянның жалпы сомасы 20,8 миллиард теңгеге жетті. Бұл қаражат заңсыз, тиімсіз пайдаланылған немесе алынбаған қаржы болып табылады.

Құқық бұзушылықтардың 68,8%-ы "абайсызда" жасалған, яғни мемлекеттің немесе үшінші тұлғалардың құқықтары мен мүдделерін бұзуға әкелген міндеттерін орындамау немесе дұрыс орындамау салдарынан болған. ҚР "Жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Заңы және басқа заңдар бойынша мұндай әрекеттер үшін тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік қарастырылған.

Жемқорлық түрлері:

1. Парақорлық – мемлекеттік қызметкер немесе оған теңестірілген тұлға өз пайдасына немесе басқа адамның мүддесіне пара алатын, алуға уәде беретін, немесе келісетін заңсыз әрекет.
2. Қорқытып алушылық – адамды ақша төлеуге немесе басқа құндылықтарды беруге мәжбүрлеу. Бұл моральдық немесе физикалық қысым көрсету арқылы жүзеге асуы мүмкін.
3. Көпке созушылық – істі әдейі созу, пара алу мақсатында уақытты созу.
4. Непотизм (тамыр-таныстық) – туыстарды, таныстарды, достарды шен немесе лауазымға тағайындау арқылы жеке пайдаға жету.
5. Ақшаның ізін жасыру – қылмыстық жолмен алынған қаражатты заңды етіп көрсету немесе жасыру.
6. Пара беру – өкілетті адамға қалаған нәтижеге қол жеткізу үшін пара беру немесе уәде беру.

Жемқорлықпен күрес
Әрбір адам өзінен бастауы тиіс. Ол қандай қызмет саласында жұмыс істесе де, "Мен еліме не беремін, осы қоғамның дамуына қандай үлес қосамын?" деп ойлануы керек. Әділ әрі адал қызмет атқару арқылы ғана біз бұл кеселді жеңе аламыз.
Біздің қоғамда сыбайлас жемқорлыққа орын жоқ. Қоғамның барлық күш-жігерін біріктіріп, жемқорлыққа қарсы барлық амалдарды қолдану арқылы ғана біз бұл құбылысқа қарсы тұра аламыз.

Тілші : Журсынбай Аружан Сабырқызы