Шымкент. Отбасылық және гендерлік саясат – қоғамның әлеуметтік құрылымын қалыптастырудағы маңызды аспектілердің бірі.

Отбасылық және гендерлік саясат – қоғамның әлеуметтік құрылымын қалыптастырудағы маңызды аспектілердің бірі. Қазақстанда отбасылық және гендерлік саясаттың негізгі мақсаты – отбасының және әйелдер мен ерлердің құқықтарын қорғау, олардың теңдігін қамтамасыз ету, сондай-ақ отбасы мен гендерлік қатынастарды нығайту. Бұл саясаттың тиімді жүзеге асуы мемлекетіміздің әлеуметтік-экономикалық дамуында және қоғамның тұрақтылығында үлкен рөл атқарады.

Отбасылық саясаттың мәні

Отбасылық саясат – мемлекет тарапынан отбасылардың әлеуметтік, экономикалық, мәдени және құқықтық қажеттіліктерін қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылатын шаралар жүйесі. Бұл саясаттың басты мақсаты – отбасының әл-ауқатын арттыру, отбасылық құндылықтарды нығайту, балалар мен жасөспірімдердің құқықтарын қорғау. Қазақстан Республикасының Отбасы кодексінде отбасылық қатынастарды реттеуге бағытталған нормалар мен принциптер белгіленген.

Отбасылық саясат шеңберінде мемлекет отбасыларға қолдау көрсету үшін түрлі бағдарламаларды жүзеге асырады. Мысалы, мемлекеттік тұрғын үй саясаты, отбасыларға әлеуметтік көмектер, бала күтіміне байланысты жәрдемақылар, білім беру мен денсаулық сақтау саласындағы жеңілдіктер. Бұл шаралар отбасылардың әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартуға, олардың тұрақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған.

Гендерлік саясаттың маңызы

Гендерлік саясат – бұл әйелдер мен ерлердің құқықтарын, мүмкіндіктерін және жауапкершіліктерін теңестіруге бағытталған шаралар мен бағдарламалардың жиынтығы. Қазақстанда гендерлік саясаттың негізгі мақсаты – гендерлік теңдікті қамтамасыз ету, әйелдердің экономикалық, әлеуметтік, саяси өмірге қатысуын арттыру, жыныстық және гендерлік негіздегі зорлық-зомбылықпен күресу.

Гендерлік саясатты жүзеге асыру үшін мемлекет арнайы заңнамалық актілер мен бағдарламаларды қабылдайды. Мысалы, Қазақстан Республикасының “Гендерлік теңдік туралы” Заңы, “2020-2025 жылдарға арналған гендерлік теңдік стратегиясы” сияқты құжаттар әйелдердің құқықтарын қорғау мен тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету үшін маңызды.

Гендерлік теңдіктің қоғамдағы рөлі

Гендерлік теңдікті қамтамасыз ету қоғамның тұрақты дамуы үшін маңызды. Әйелдер мен ерлердің тең құқықтары мен мүмкіндіктері қоғамдағы әділеттілік пен теңдік принциптерін сақтауға, әлеуметтік жағдайдың жақсаруына, экономикалық өсудің тұрақтылығына ықпал етеді. Әйелдердің саяси, экономикалық және әлеуметтік өмірге белсенді қатысуы қоғамның әртүрлі салаларында жаңашылдықтар мен прогрессті қамтамасыз етеді.

Гендерлік теңдікті жүзеге асырудың басты бағыты – әйелдердің білім алуына, кәсіпкерлікпен айналысуына, саясатта, экономикада, ғылымда және мәдениетте белсенді рөл атқаруына мүмкіндік жасау. Мемлекет әйелдердің еңбек нарығында тең жағдайларға ие болуын қамтамасыз етуі тиіс. Бұл үшін әйелдер кәсіпкерлігін қолдау, жұмыс орындарын қамтамасыз ету, еңбек нарығындағы гендерлік теңсіздікті жою қажет.

Отбасы мен гендерлік саясаттың өзара байланысы

Отбасылық және гендерлік саясаттың арасында тығыз байланыс бар. Отбасының әлеуметтік жағдайы, отбасы мүшелерінің құқықтары мен мүмкіндіктері гендерлік саясатпен тығыз байланысты. Гендерлік теңдік отбасындағы қатынастарды нығайтуға, балалардың құқықтарын қорғауға, әйелдер мен ерлердің рөлдерін теңестіруге ықпал етеді.

Отбасында гендерлік теңдік принциптерін енгізу – балалардың тәрбиесіне оң әсер етеді. Гендерлік стереотиптер мен рөлдердің тең бөлінуі балалардың құқықтарын қорғауға, олардың әлеуметтік белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді. Отбасылық саясат гендерлік саясатты қолдап, отбасының әл-ауқатын қамтамасыз етуі тиіс.

Қоғамдағы стереотиптермен күрес

Отбасылық және гендерлік саясаттың тиімділігін арттыру үшін қоғамдағы стереотиптермен күресу маңызды. Әйелдер мен ерлердің рөлдерін анықтайтын стереотиптер қоғамдағы гендерлік теңсіздікке себеп болады. Сондықтан, мемлекет және қоғамдық ұйымдар отбасылық және гендерлік саясатты насихаттап, қоғамда гендерлік теңдікті қалыптастыру үшін ақпараттық-насихат жұмыстарын жүргізуі тиіс.

Адамдар арасында гендерлік теңдіктің маңыздылығын түсіндіру, отбасы мен қоғамдағы әйелдердің рөлін көтеру, гендерлік зорлық-зомбылықпен күрес – бұл шаралар қоғамдағы стереотиптерді өзгертуге ықпал етеді.

Отбасылық және гендерлік саясат – Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуының негізі. Отбасының әл-ауқатын қамтамасыз ету, гендерлік теңдікті нығайту, қоғамда әділеттілік пен теңдік принциптерін сақтау – бұл саясаттың негізгі бағыттары. Мемлекет, қоғам және әрбір азамат осы бағытта белсенді жұмыс істеп, отбасы мен гендерлік саясатты жүзеге асыруда бірлесе отырып, Қазақстанның тұрақты дамуына үлес қосуы тиіс. Тек осылайша, біз отбасылардың әлеуметтік жағдайын жақсартуға, гендерлік теңдікті қамтамасыз етуге, қоғамның тұрақтылығын арттыруға мүмкіндік аламыз.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы