Шымкент. Тұрғын үй – әлеуметтік тұрақтылық пен даму негізі

Тұрғын үй – әр адам үшін өмірдің маңызды бөлігі. Қазіргі заманда жеке үйіңнің болуы – қажеттілік. 20 жастағы жасқа да, 30-35 жасқа жеткен адамға да, тіпті 50 жастағы кісіге де өз баспанасының болуы өте маңызды. Үйді мүмкіндігінше ерте жастан жоспарлап, жинақтауға тырысу қажет деп есептеймін. Алайда қазіргі кезде үй сатып алу өте қиын. Жақсы әрі сапалы баспана табу да оңай емес, себебі үй – киім сияқты ұнамаған соң ауыстыра салатын дүние емес. Онда ұзақ жыл тұратын болғандықтан, оның сапасы жоғары болуы тиіс.
Қазіргі жастар көбіне сапаға емес, үйдің қаланың ортасында орналасқанына назар аударады. Бірақ бұл дұрыс емес деп ойлаймын. Алдымен мектеп пен аурухана жақын ма, қолжетімді ме – сол жағын ойлау керек. Адамның өмірі мен күнделікті қажеттіліктері осы факторларға тікелей байланысты. Сондықтан баспананы таңдағанда сапасы мен орналасқан жерін, инфрақұрылымын мұқият қарау өте маңызды.

Тұрғын Үй Нарығы және Құқықтық Реттеу

Қазіргі тұрғын үй нарығында бағаның тым жоғары екенін айтуға болады. Жалға берілетін үйлердің де бағасы көңіл көншітпейді. Қазақстан Республикасында тұрғын үй қатынастарын реттейтін негізгі заң – 1997 жылы 16 сәуірде қабылданған №94-1 «Тұрғын үй қатынастары туралы» Заң.

Аталған Заңның 1-бабына сәйкес, Қазақстандағы тұрғын үй қатынастары азаматтардың, заңды тұлғалардың және мемлекеттік органдардың қатысуымен жүзеге асырылады. Бұл заңда тұрғын үйге меншік құқығы мен пайдалану құқығын алу және тоқтату негіздері қарастырылған. Сонымен қатар, тұрғын үйлерді пайдалануға қойылатын талаптар мен олардың сақталуы, жөнделуі де реттеледі. Мемлекеттік органдар тұрғын үй қорын бақылап, азаматтардың құқықтарының сақталуын қамтамасыз етеді.

Тұрғын үй қатынастарының құқықтық жағдайы бірнеше факторға байланысты анықталады. Оларға тұрғын үй қорының түрі, тұрғын үйді беру негіздері және тараптардың құқықтық мәртебесі жатады. Мысалы, тұрғын үйді ұйымдастыру қатынастарында бір тарап – жергілікті әкімшілік немесе мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдар болса, екінші тарап – тұрғын үй алуға құқығы бар азаматтар болып табылады.

Баспана Алудың Қиындықтары және Шешімдер Іздеу

Қазіргі уақытта тұрғын үй сатып алу көптеген адамдар үшін үлкен қиындық туғызады. Көпшілік үшін ипотекалық несие рәсімдеу – жалғыз мүмкіндік. Алайда, ипотеканың жоғары пайыздық мөлшерлемесі және бастапқы жарнаның көлемі оны көп адам үшін қолжетімсіз етеді. Мемлекет бұл бағытта жеңілдетілген бағдарламалар ұсынып жатқанына қарамастан, олардың қолжетімділігі шектеулі болып отыр. Әсіресе, көпбалалы және жалғызбасты аналар үшін баспана мәселесі өзекті.

Кейбір қалаларда жалға берілетін тұрғын үйлердің бағасы да өте жоғары. Бұл әсіресе жастарға әсер етеді, себебі олардың көпшілігі еңбек жолын енді ғана бастап, жоғары табысқа қол жеткізе алмайды. Сондықтан жастарға арналған жеңілдетілген тұрғын үй бағдарламаларын көбейту маңызды. Сонымен қатар, тұрғын үй сапасын бақылауды күшейту қажет, себебі соңғы жылдары сапасыз салынған үйлердің саны артып келеді.

Қорытынды

Тұрғын үй мәселесі – тек экономикалық емес, әлеуметтік тұрақтылыққа да әсер ететін маңызды фактор. Үй – адамның қауіпсіздігі мен жайлылығының кепілі. Сондықтан мемлекет тұрғын үй саясатын үнемі жетілдіріп отыруы қажет. Әлеуметтік топтарға, әсіресе көпбалалы отбасыларға және жастарға арналған арнайы бағдарламалардың маңыздылығы зор. Бұл бағдарламалар халықтың әл-ауқатын жақсартуға және қоғамдағы теңсіздікті азайтуға ықпал етеді.

Тұрғын үй нарығындағы реформалар халықтың қажеттіліктеріне сай болуы тиіс. Баспананың қолжетімділігі мен сапасын жақсарту арқылы ғана қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз етуге болады.

Тілші : Журсынбай Аружан Сабырқызы