Түркістан облысы. Темекіге қарсы күрес: Халық денсаулығы мен болашақ ұрпақ үшін

Шылым шегуге қарсы көптеген шаралар халық денсаулығын жақсартуға және темекі тұтыну деңгейін төмендетуге бағытталған. 
Қоғамға темекінің зияны туралы ақпарат беру маңызды шаралардың бірі. Ағарту бағдарламалары мектептерде, жұмыс орындарында, денсаулық сақтау мекемелерінде жүргізіледі. Оған қоса, темекі қораптарындағы денсаулыққа зияны туралы ескертулер де халықты ақпараттандыруға ықпал етеді.

Шылымның тарихы адамзаттың көне замандарынан бастау алады. Археологиялық зерттеулерге сәйкес, темекіні алғаш рет Орталық және Оңтүстік Америкадағы байырғы халықтар пайдаланды. Майя мен ацтек өркениеттері шамамен б.з.д. 2000 жылдардан бастап темекіні діни рәсімдерде және медициналық мақсатта қолданған. 1492 жылы Христофор Колумб Американы ашқан кезде еуропалықтар алғаш рет темекімен танысты. Сол кезден бастап, темекі Еуропаға, одан кейін бүкіл әлемге тарала бастады.
XVII–XVIII ғасырларда темекі шегу әдеті сәнге айналып, темекі өсіру мен сатудан үлкен пайда түсіретін бизнес қалыптасты. Алайда, XIX ғасырдың соңына қарай темекінің денсаулыққа тигізетін зияны туралы алғашқы зерттеулер пайда бола бастады, бұл шылымның зиянды екенін анықтайтын алғышарттардың қалыптасуына әкелді.
Темекінің құрамында адам денсаулығына аса зиянды химиялық заттар бар. Олардың ішіндегі ең қауіптілері: никотин, шайыр, көміртек тотығы және аммиак. Темекі түтінінде 7000-ға жуық химиялық зат кездеседі, олардың кем дегенде 70-і обыр ауруларын тудырады. Шылым тыныс алу жүйесіне, жүрек-қантамырларына, иммундық жүйеге сонымен қоса асқорыту жүйесі мен  көзге қатты әсер береді.
Темекі шегудің зияны тек шылымқорларға ғана емес, олармен бірге тұратын, жұмыс істейтін адамдарға да тиеді. Екінші деңгейдегі түтін тыныс алу органдарының ауруларына, аллергияға, әсіресе балаларда бронх демікпесіне алып келуі мүмкін.
Темекіні тастаған адамдарда денсаулық жағдайының едәуір жақсаруы байқалады. Тастау арқылы өкпе және жүрек-қан тамырлары ауруларының қаупі азаяды, өмір сүру ұзақтығы ұзаруы мүмкін. Сонымен қатар, бұрынғы темекі шегушілердің психикалық және физикалық жағдайы да жақсарады.

Темекі шегудің зиянын азайту мақсатында Қазақстан мен басқа көптеген елдерде темекі өнімдеріне қарсы заңдар мен қоғамдық денсаулық сақтау шаралары қабылданған. Қазіргі уақытта бұл зиянды әдеттің алдын алу шаралары, соның ішінде, балалар мен жастарға бағытталған ақпараттық-түсіндіру жұмыстары белсенді түрде жүргізіліп келеді.

Тілші: Кенжебаева Гаухар Жақыпқызы