Шымкент. Гендерлік саясат қоғамдағы әйелдер мен ерлердің құқықтық, экономикалық және әлеуметтік теңдігін қамтамасыз етуге бағытталған

Отбасылық және гендерлік саясат – бұл мемлекет тарапынан отбасы институтын қолдау және гендерлік теңдікті қамтамасыз етуге бағытталған саясат. Бұл сала қоғамның әлеуметтік құрылымын, отбасылық қатынастарды нығайту және ерлер мен әйелдер арасында тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету мақсатында түрлі заңнамалық, әлеуметтік және экономикалық шараларды қамтиды. Отбасылық саясат негізінен отбасы мүшелерінің құқықтарын қорғауға, олардың әл-ауқатын арттыруға, бала туу мен тәрбие мәселелерін шешуге бағытталады. Ал гендерлік саясат қоғамдағы әйелдер мен ерлердің құқықтық, экономикалық және әлеуметтік теңдігін қамтамасыз етуге бағытталған.
1. Отбасын қолдау және отбасы институтын нығайту

Отбасылық саясаттың маңызды бөлігі отбасы институтын қолдау болып табылады. Отбасы қоғамның негізі болып саналады, сондықтан мемлекет отбасы құрылымын сақтауға, оның тұрақтылығын нығайтуға және әлеуметтік мәселелерді шешуге көмектеседі. Отбасылық қолдау шаралары ретінде көпбалалы отбасыларға арналған субсидиялар мен әлеуметтік төлемдер, балалы отбасыларға арналған жеңілдіктер мен көмек көрсету бағдарламалары жүзеге асырылады. Осы шаралар арқылы мемлекет отбасы мүшелерінің, әсіресе балалардың, әл-ауқатын жақсартуға ұмтылады.

2. Гендерлік теңдікке қол жеткізу

Гендерлік саясаттың негізгі мақсаты – әйелдер мен ерлердің тең құқықтарын қамтамасыз ету. Мемлекет әрбір азаматқа – қай жынысқа жататынына қарамастан, білім алу, жұмыс істеу, саяси және қоғамдық өмірге қатысу құқықтарын теңдей қамтамасыз етуге міндетті. Гендерлік теңдік тұрғысында әйелдер мен ерлердің еңбек нарығындағы мүмкіндіктерін теңестіру, әйелдердің еңбек құқықтарын қорғау, оларды саяси және әлеуметтік өмірге тарту маңызды мәселелердің бірі болып табылады. Бұл гендерлік теңдік тек заң жүзінде ғана емес, сондай-ақ қоғамда әйелдер мен ерлердің бірдей мүмкіндіктерге ие болуын қамтамасыз ететін мәдениетті қалыптастыруды талап етеді.

3. Көпбалалы отбасыларды қолдау

Көпбалалы отбасыларға арнайы әлеуметтік көмек көрсету де отбасылық саясаттың бір бөлігі болып табылады. Мұндай отбасылар көбінесе қаржылық және әлеуметтік қолдауды қажет етеді. Көпбалалы аналарға арналған жеңілдетілген несиелер, балаларға арналған мемлекеттік жәрдемақылар, тұрғын үй бағдарламалары арқылы осы отбасының жағдайын жақсартуға көмектесуге болады. Қазақстанда, мысалы, көпбалалы отбасыларға арналған арнайы төлемдер мен әлеуметтік көмек бағдарламалары бар, бұл отбасылардың тұрмыстық жағдайын жақсартуға мүмкіндік береді.

4. Әйелдердің еңбек нарығындағы рөлі

Әйелдердің еңбек нарығындағы рөлін арттыру – гендерлік саясаттың маңызды аспектісі. Бұл салада мемлекет әйелдерге тең мүмкіндіктер беру үшін арнайы бағдарламалар мен шаралар ұсынады. Мысалы, әйелдер үшін кәсіби оқыту, кәсіпкерлікке қолдау көрсету, балалы аналарға арналған жұмыс орындарында жеңілдіктер мен икемді жұмыс кестелері сияқты шаралар енгізілген. Әйелдердің қоғамдағы барлық салаларға қатысуы олардың әлеуметтік статусын арттырады, ал ерлермен тең жағдай жасау әйелдердің өз құқықтарын қорғауына мүмкіндік береді.

5. Отбасы мен еңбек өмірін үйлестіру

Отбасылық және еңбек өмірін үйлестіру – қазіргі қоғамдағы маңызды мәселелердің бірі. Бұл, әсіресе, жұмыс істейтін ата-аналарға, әсіресе аналарға қиындықтар тудырады. Көптеген елдерде отбасылар үшін арнайы жұмыс тәртібі, демалыс және баланы күтімге алу бойынша заңдар мен жеңілдіктер бар. Мысалы, баланы күту үшін арнайы еңбек демалыстары, ата-аналарға арналған әлеуметтік жәрдемақылар мен салық жеңілдіктері арқылы жұмыс пен отбасылық өмірді үйлестіру қарастырылады.

6. Әйелдер мен балаларға қарсы зорлық-зомбылыққа қарсы шаралар

Гендерлік саясаттың құрамында әйелдер мен балаларға қарсы зорлық-зомбылықтың алдын алу шаралары да маңызды орын алады. Әйелдер мен балаларды қорғау мақсатында заңдар қабылданады, арнайы дағдарыс орталықтары мен психологиялық көмек көрсету қызметтері ашылады. Мемлекет осы салада қоғамдық сананы өзгертуге, зорлық-зомбылықтың алдын алу шараларын күшейтуге бағытталған бағдарламалар мен акциялар ұйымдастырады.

7. Жастардың отбасы құруы және балалы болу мәселелері

Жастардың отбасы құруы мен балалы болу мәселелері де отбасылық саясаттың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Қазіргі таңда жастардың отбасы құруына кедергі болатын көптеген әлеуметтік факторлар бар. Оларға экономикалық қиындықтар, тұрғын үй мәселесі, жұмыссыздық және қоғамдағы тұрақсыздық әсер етеді. Мемлекет жастарға отбасын құру үшін қажетті қолдау көрсетіп, оларға арнайы бағдарламалар мен жеңілдіктер ұсынады. Сонымен қатар, жастар арасында отбасылық құндылықтарды насихаттау, балалы болудың маңыздылығын түсіндіру маңызды.

Отбасылық және гендерлік саясат қоғамның әл-ауқатын жақсартуға, әлеуметтік теңдікті қамтамасыз етуге, әйелдер мен ерлердің құқықтарын қорғауға және отбасының тұрақтылығын нығайтуға бағытталған маңызды шаралар кешені болып табылады. Бұл саясат тек заңдар мен бағдарламалар арқылы емес, сондай-ақ қоғамдық сананы өзгерту, гендерлік теңдікті насихаттау және отбасылық құндылықтарды дәріптеу арқылы жүзеге асырылады. Отбасы мен қоғамның тұрақтылығы үшін бұл саладағы шаралар мемлекет тарапынан үлкен қолдауды қажет етеді.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы