Шымкент. Цифрландыру Қазақстанның түрлі салаларына оң әсерін тигізіп, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға көмектеседі.

Цифрландыру — бұл бүкіл әлемде халықтың өмір сүру деңгейін көтеретін, экономиканы дамытатын, мемлекеттік басқаруды жетілдіретін маңызды қадам. Қазақстан үшін де цифрлық даму – елдің әлемдік аренада бәсекеге қабілетті болуына және халықтың әл-ауқатын жақсартуға бағытталған тиімді жолдардың бірі. Қазақстан «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын іске қосып, цифрландыруды әртүрлі салаларда дамытуды мақсат етеді.

1. Білім беру саласындағы өзгерістер

Қазақстанда цифрландыру мектептер мен университеттерде білім сапасын арттыруда маңызды рөл атқарып келеді. Мектептерде «электронды күнделік» және «электронды журналдар» енгізіліп, ата-аналар мен оқытушылар арасында байланыс жеңілдей түсті. Сонымен қатар, «Bilimland» және «Daryn.online» платформалары арқылы оқушылар мен студенттерге оқу материалдары қолжетімді болып отыр. Цифрлық білім беру ресурстарының арқасында оқушылар қашықтан оқу мүмкіндігін алып, өз білімдерін қалаған уақытта жетілдіре алады. Бұл әсіресе ауылдық және алыс аудандарда тұратын балалар үшін білім алудағы тең мүмкіндіктерді арттыруда.

2. Денсаулық сақтау саласындағы цифрландыру

Цифрландырудың арқасында денсаулық сақтау саласында да көптеген оң өзгерістер енгізілді. Медициналық карталарды электронды форматқа көшіру арқылы дәрігерлер пациенттердің ауру тарихын оңай бақылауға мүмкіндік алды. Сонымен қатар, электронды жазылу және онлайн кеңес беру жүйесі арқылы науқастар емханаға кезекке тұрмай-ақ, қажетті медициналық қызметтерді ала алады. Мысалы, «Damumed» және басқа да медициналық платформалар азаматтарға дәрігерге жазылу, рецепт алу және денсаулық жағдайын бақылауға мүмкіндік береді.

Телемедицина арқылы шалғай аймақтардағы адамдар білікті мамандармен байланысып, консультациялар алуда. Бұл әсіресе күрделі аурулардан емделушілер үшін ыңғайлы, себебі оларға ірі қалаларға бармай-ақ, қажетті көмек алу мүмкіндігі ашылды.

3. Мемлекеттік басқаруды автоматтандыру

Цифрландыру мемлекеттік қызмет көрсету саласында айтарлықтай оң өзгерістер алып келді. Бүгінде мемлекеттік қызметтердің көпшілігі электронды үкімет арқылы көрсетіледі. Бұл азаматтарға үйден шықпай-ақ мемлекеттік қызметтерді алуына мүмкіндік береді. Жер телімдерін рәсімдеу, құжаттарды тексеру, салықтарды төлеу сияқты қызметтер цифрлық платформада қолжетімді болып, халықтың уақытын үнемдеуде.

Сонымен қатар, мемлекеттік қызмет көрсетудегі ашықтық пен әділеттілікті арттыру үшін цифрландыру сыбайлас жемқорлықты азайтуға да ықпал етеді. Бұл автоматтандыру азаматтарға мемлекеттік қызметтерді оңай қолжетімді етіп, қағазбастылықты азайтып, жұмыс тиімділігін арттырады.

4. Экономиканы цифрландыру

Цифрландырудың арқасында экономикалық даму жаңа деңгейге көтерілді. Электрондық коммерцияның дамуы кәсіпкерлерге жаңа нарықтар ашып, клиенттер санын арттыруға мүмкіндік береді. Интернет-дүкендер арқылы кәсіпкерлер өз тауарлары мен қызметтерін сатуда, ал тұтынушылар онлайн тапсырыс арқылы қажетті тауарларға оңай қол жеткізуде.

Банктердің цифрлық жүйеге көшуі халыққа қаржылық операцияларды оңай және тез орындауға мүмкіндік береді. Мысалы, мобильді банкинг арқылы клиенттер шоттарды тексеру, аударым жасау, коммуналдық қызметтерді төлеу сияқты операцияларды тез әрі ыңғайлы жүзеге асыра алады. Сондай-ақ, блокчейн сияқты технологиялар арқылы банк жүйелерінде қауіпсіздікті қамтамасыз етуге күш салынып жатыр.

5. Ауыл шаруашылығындағы цифрлық технологиялар

Ауыл шаруашылығы – цифрландырудан маңызды әсер алып жатқан салалардың бірі. Қазақстандағы ауыл шаруашылығы кәсіпорындары цифрлық технологияларды пайдаланып, өнім өндіру, егін егу және мал шаруашылығы процестерін автоматтандыруда. Жерді қашықтан бақылау, дрондарды қолдану және метеорологиялық деректерге негізделген болжамдар арқылы ауыл шаруашылығындағы өнімділік артуда.

Цифрлық шешімдер фермерлерге егін алқаптарын бақылау, суару жүйелерін қадағалау, топырақтың құнарлылығын бағалау, сонымен қатар аурулар мен зиянкестердің алдын алу шараларын тиімді жүзеге асыруға көмектеседі. Бұл ауыл шаруашылығында шығындарды азайтуға және өнімділікті арттыруға жол ашады.

6. Қоғамдық қауіпсіздік саласы

Қоғамдық қауіпсіздік саласында цифрландыру қауіпсіздік шараларын жетілдіріп, қоғамдағы тәртіпті сақтауда оң әсерін тигізіп отыр. Бейнебақылау жүйелері, интеллектуалды көлік жүйелері және полицияның цифрлық дерекқорлары қылмыстарды жылдам анықтауға және алдын алуға мүмкіндік береді.

Қазақстанда «Сергек» камералары орнатылған, олар жол-көлік оқиғаларын, жылдамдықты асыру, жол ережелерін бұзу сияқты жағдайларды бақылауға мүмкіндік береді. Бұл жолдағы тәртіпті күшейтіп, апаттар санын азайтуға ықпал етеді. Сондай-ақ, интернет арқылы берілетін шағымдар мен хабарламалар полицияға халықпен тиімді байланыс орнатуға көмектеседі.

7. Цифрлық сауаттылықты арттыру

Цифрландырудың бір маңызды бағыты – халықтың цифрлық сауаттылығын арттыру. Қазақстанда цифрлық сауаттылықты дамыту үшін көптеген курстар мен бағдарламалар өткізіліп, халыққа цифрлық құралдарды қолдану, интернет қауіпсіздігі, онлайн қызметтерді пайдалану тәсілдері үйретілуде. Әсіресе ауылдық жерлердегі тұрғындарға интернетті дұрыс қолдану және цифрлық қызметтерді тиімді пайдалану дағдыларын дамыту маңызды болып отыр.

Цифрлық сауаттылық елдің дамуына ықпал етеді, себебі цифрлық қызметтерді тиімді пайдалану арқылы халықтың өмірі жеңілдеп, ақпаратқа қолжетімділік артады.

Цифрландыру Қазақстанның түрлі салаларына оң әсерін тигізіп, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға көмектеседі. Мемлекеттік басқаруды жетілдіру, экономиканы дамыту, денсаулық сақтау және білім беру жүйелерінде цифрлық шешімдерді енгізу арқылы Қазақстан болашағы жарқын әрі бәсекеге қабілетті елге айналуды көздейді. Тек мемлекеттік деңгейде ғана емес, халықтың да цифрлық сауаттылығын арттыру арқылы цифрландырудың толық мүмкіндіктерін пайдалануға жол ашылады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы