Шымкент. Цифрландыру Қазақстанның түрлі салаларына жаңа мүмкіндіктер алып келіп, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға көмектесуде.

Қазақстан үшін цифрландыру – заманауи технологияларды енгізу арқылы экономиканы және әлеуметтік саланы жаңғырту, халықтың өмір сапасын жақсарту мақсатында қолға алынған стратегиялық қадам. Бұл процесс қоғамның барлық салаларын қамтып, олардың тиімділігін арттыруға бағытталған. Осы орайда, Қазақстан «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы аясында цифрландыруды білім беру, экономика, денсаулық сақтау, мемлекеттік басқару сияқты маңызды бағыттарда жүзеге асырып жатыр.

1. Экономикалық өсімді жеделдету

Қазақстанның экономикасы цифрландыру арқылы жаңа мүмкіндіктерге қол жеткізуде. Электронды коммерцияның дамуы бизнес жүргізуді жеңілдетіп, кәсіпкерлер үшін кең ауқымды клиенттік база құруға жағдай жасап келеді. Оған қоса, интернет-дүкендер мен онлайн қызмет көрсету арқылы кәсіпкерлер өнімдерін әлемдік нарыққа шығара алады. Электронды төлем жүйелері арқылы транзакцияларды жасау ыңғайлы болып, халықтың уақытын үнемдеуге де ықпал етеді.

Сондай-ақ, өндіріс орындарында цифрлық технологияларды енгізу шығындарды азайтып, өндіріс процестерін оңтайландыруға көмектеседі. Қазақстанда кейбір өндіріс орындары қазірдің өзінде цифрландыру арқылы ресурстарды тиімді пайдалануда және өнімділікті арттыруда.

2. Қаржылық технологиялар және онлайн банкинг

Қазақстанда цифрландырудың арқасында қаржы саласында да айтарлықтай өзгерістер орын алып жатыр. Онлайн банкинг пен мобильді қосымшалардың дамуы халыққа банкке бармай-ақ, қаржылық операцияларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Қазақстандық банктер өз қызметтерін цифрлық форматта ұсыну арқылы тұтынушылар үшін қолжетімді және ыңғайлы жағдайлар жасайды.

Қаржы технологияларының дамуы шағын және орта кәсіпкерлікке де оң әсерін тигізіп отыр. Мысалы, кәсіпкерлер онлайн төлемдерді қабылдай отырып, өз бизнесін кеңейтіп, жаңа нарықтарға шығуға мүмкіндіктер алады.

3. Денсаулық сақтау саласындағы цифрлық шешімдер

Цифрлық технологиялар денсаулық сақтау саласында үлкен рөл атқарып отыр. Мысалы, электронды денсаулық сақтау жүйелері науқастардың медициналық карталарын автоматтандырып, дәрігерлерге науқас тарихын оңай әрі жылдам қарауға мүмкіндік береді. Бұл денсаулық сақтау қызметінің сапасын арттырып, ауруларды дер кезінде анықтап, науқастарды тиімді емдеуге көмектеседі. Қазақстанда енгізілген «Damumed» және басқа да платформалар арқылы дәрігерге жазылу және қажетті дәрігерлік кеңестер алу жеңілдеді.

Телемедицина ауылдық жерлердегі тұрғындарға білікті дәрігерлердің консультацияларын қашықтан алуға мүмкіндік беріп, денсаулық сақтау жүйесінің қолжетімділігін арттырады. Бұл шаралар ауылдық аймақтарда медициналық қызметтердің қолжетімділігін арттырып, халық денсаулығын жақсартуға ықпал етеді.

4. Мемлекеттік қызмет көрсету саласын оңтайландыру

Қазақстанда мемлекеттік қызметтердің басым бөлігі электронды үкімет (eGov) платформасы арқылы жүзеге асырылып, тұрғындарға қолжетімді болып отыр. Бұл платформа арқылы халық тұрғын үй кезегіне тұру, төлқұжат рәсімдеу, салық төлеу сияқты қызметтерді ала алады. Осылайша, халықтың уақытын үнемдеп, мемлекеттік қызметтердің ашықтығы мен қолжетімділігін қамтамасыз етеді.

Сондай-ақ, автоматтандыру мемлекеттік қызмет көрсету жүйесінде жемқорлық деңгейін азайтуға әсер етеді, өйткені мемлекеттік қызметтердің онлайн форматта қолжетімділігі арқылы адами факторлардың ықпалы азаяды.

5. Көлік және логистика саласы

Қазақстанның цифрландыру бағдарламасы көлік және логистика саласында да оң өзгерістерге себеп болуда. Интеллектуалды көлік жүйелері арқылы жол қозғалысын реттеу және жол ережелерін сақтау жеңілдеді. Мысалы, «Сергек» бейнебақылау жүйесі жол-көлік оқиғаларының алдын алу және көлік қозғалысын бақылау үшін қолданылады.

Логистика саласында цифрлық платформалар тасымалдау процестерін тиімді басқаруға мүмкіндік береді. Қазақстандық компаниялар тауарды тасымалдау және жеткізу процестерін автоматтандыру арқылы логистикалық шығындарды азайтып, жұмыс тиімділігін арттыруда.

6. Білім беру саласының дамуы

Цифрландыру білім беру саласына үлкен өзгерістер енгізуде. Оқушылар мен студенттер қазір қашықтан оқыту форматында да білім ала алады, бұл әсіресе пандемия кезінде маңызды болды. Оқу платформалары, электронды кітаптар, видеосабақтар оқушыларға кез келген жерде және кез келген уақытта білім алуға мүмкіндік береді.

Қазақстанда көптеген мектептер мен жоғары оқу орындары онлайн білім беру жүйесін енгізіп, студенттердің білім алу мүмкіндіктерін арттыруда. Цифрлық білім беру ресурстары әсіресе ауылдық жерлердегі оқушылардың білімге қолжетімділігін кеңейтуде маңызды рөл атқарып отыр.

7. Қауіпсіздік және қоғамдық тәртіпті сақтау

Цифрландыру қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қылмыспен күресуде де тиімділігін көрсетуде. Қазақстанда бейнебақылау жүйелері қылмыстың алдын алуға және тәртіпті сақтауға көмектеседі. Полиция қызметтерінде де заманауи технологиялар қолданылып, азаматтардың қауіпсіздігі үшін қажетті шаралар қабылдануда.

Интернет арқылы халықтың құқық қорғау органдарымен байланысуы жеңілдеп, тұрғындар өз аймақтарында тәртіп бұзушылықтарды хабарлап, қоғамдық тәртіпті сақтауға үлес қосуда. Мұндай жүйелер құқық қорғау органдарының жұмысының ашықтығын арттырып, халықтың сенімін нығайтуға әсер етеді.

8. Ауыл шаруашылығын цифрландыру

Қазақстанның ауыл шаруашылығы цифрландырудың арқасында жаңа деңгейге көтерілуде. Фермерлер егін егу, суару, тыңайтқыш енгізу, жинау процестерін автоматтандыру арқылы өнімділікті арттыруға мүмкіндік алады. Дрондар, спутниктік деректер және топырақты талдау технологиялары арқылы фермерлер табиғат жағдайына байланысты өнімділікті арттыру жолдарын қарастыруда.

Цифрландыру фермерлерге ауа райын болжау, топырақ жағдайын талдау сияқты жұмыстарда көмектеседі, бұл өз кезегінде ауыл шаруашылығында өнімділікті арттыруға, шығындарды азайтуға мүмкіндік береді.

Цифрландыру Қазақстанның түрлі салаларына жаңа мүмкіндіктер алып келіп, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға көмектесуде. Мемлекеттік қызмет көрсету, білім беру, денсаулық сақтау, көлік, ауыл шаруашылығы, қаржы салалары цифрлық технологиялар арқылы жетілдіріліп, қоғам мен экономиканы дамытуға үлес қосуда. Қазақстандағы цифрлық трансформация халық үшін тиімді және ыңғайлы орта құрып, елдің әлемдік бәсекеге қабілеттілігін арттыруға көмектеседі.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы