Шымкент. Цифрландыру – қазіргі замандағы қоғамның дамуы мен экономикалық өсуінің негізгі қозғаушы күші.

Цифрландыру – қазіргі замандағы қоғамның дамуы мен экономикалық өсуінің негізгі қозғаушы күші. Бұл процесс ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдаланып, барлық салаларды тиімді және инновациялық басқаруға бағытталған. Цифрландыру арқылы өндіріс, білім беру, денсаулық сақтау, мемлекеттік қызмет көрсету, қаржы секторы сияқты көптеген салалар оңтайландырылып, олардың өнімділігі мен қолжетімділігі артады.

Қазақстандағы цифрландыру үдерісі «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы аясында жүзеге асырылуда. Бұл бағдарлама ел экономикасының барлық секторларына ақпараттық технологияларды енгізуді көздейді. Оның басты мақсаты – экономикалық өсімге ықпал етіп, халықтың өмір сапасын жақсарту, мемлекет пен қоғам арасындағы қатынастарды жеңілдету. Бағдарлама аясында цифрлық инфрақұрылымды дамыту, халықты жоғары жылдамдықты интернетпен қамтамасыз ету, цифрлық білім беруді жетілдіру және электронды мемлекеттік қызметтерді қолжетімді ету жұмыстары жүргізіліп жатыр.

Экономикалық тұрғыдан алғанда, цифрландыру бизнес пен өндіріс процестерін жеңілдетуге мүмкіндік береді. Өндірістік кәсіпорындар цифрлық технологияларды пайдалана отырып, өз өнімділігін арттырып, шығындарын қысқартуда. Мысалы, өнеркәсіп саласында цифрлық технологияларды енгізу арқылы кәсіпорындар автоматтандырылған жүйелерді қолданып, өнім сапасын арттыру мен өндіріс уақытын қысқартуды жүзеге асырады. 

Цифрландырудың әрі қарай дамуы елдің бәсекеге қабілеттілігін арттырып, жаһандық экономикалық жүйеде өз орнын нығайтуға мүмкіндік береді. Жаңа технологиялар мен инновацияларға негізделген цифрлық экономика шекаралар мен қашықтықтарды жоя отырып, халыққа, кәсіпорындарға және мемлекетке жаңа мүмкіндіктер ашады. Мысалы, электрондық коммерцияның дамуы арқылы кәсіпкерлер өз өнімдерін тек ел ішінде ғана емес, шетелде де сата алады. Бұл Қазақстанның экспорттық әлеуетін арттырып, кәсіпкерлердің жаңа нарықтарға шығуына мүмкіндік береді.

Қазақстандағы цифрландыру процесінде электрондық сауда саласына үлкен мән берілуде. Интернет арқылы тауарлар мен қызметтерді сатып алу және сату үрдісі жыл сайын өсіп келеді. Бұл сала әсіресе пандемия кезінде үлкен серпіліс алды, себебі көптеген кәсіпкерлер өз бизнестерін онлайн форматқа ауыстыруға мәжбүр болды. Электронды сауданың дамуы тұтынушыларға ыңғайлы болып, олардың уақытын үнемдеп қана қоймай, кәсіпкерлер үшін де тиімділік пен қолжетімділікті арттырды. Сонымен қатар, бұл үдеріс салықтық базаны кеңейтіп, бюджеттің кірісін арттыруға ықпал етеді.

Цифрландыру жұмыс орындарын құруға да ықпал етеді. Жаңа технологиялар мен IT саласы мамандарына сұраныс артып, цифрлық экономикаға қажетті кадрларды даярлау қажеттілігі туындайды. Осыған орай, мемлекет арнайы бағдарламалар мен оқу орындарын ашып, білікті мамандарды даярлауға күш салып жатыр. Бұл елдің болашақта цифрлық салаларда бәсекеге қабілетті болуына және экономикаға жаңа серпін беруіне көмектеседі. Мысалы, IT мамандары, бағдарламашылар, мәліметтерді өңдеу және талдау мамандары цифрлық экономикада үлкен сұранысқа ие болып отыр.

Мемлекеттік басқаруда цифрландыру маңызды рөл атқарады. Электрондық құжат айналымы, мемлекеттік қызметтердің цифрлық форматқа көшуі басқару жүйесінің тиімділігін арттырып, бюрократиялық кедергілерді жояды. Бұл өз кезегінде мемлекеттік аппараттың ашықтығы мен азаматтармен байланысын жақсартады. Азаматтар электронды үкімет жүйесі арқылы қажетті құжаттарды рәсімдеп, мемлекеттік қызметтерге онлайн қол жеткізе алады, бұл уақыт пен ресурстарды үнемдеуге мүмкіндік береді.

Цифрландырудың болашақтағы әлеуеті зор, әсіресе жасанды интеллект, блокчейн, үлкен деректер (big data) және робототехника сияқты жаңа технологиялардың енгізілуімен байланысқан. Бұл технологиялар экономиканың тиімділігін арттырып, жаңа шешімдер ұсынуға мүмкіндік береді. Мысалы, үлкен деректерді талдау арқылы мемлекет халықтың қажеттіліктерін дәлірек анықтап, оларға сәйкес саясатты жүзеге асыра алады. Жасанды интеллект өндірістік процестерді автоматтандырып, қызмет көрсету сапасын жақсартуға және шығындарды қысқартуға көмектеседі.

Қорытындылай келе, цифрландыру Қазақстанның болашақтағы тұрақты және бәсекеге қабілетті дамуы үшін стратегиялық маңызды бағыт болып қала береді. Ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы ел экономикасы мен әлеуметтік салаларда ауқымды жетістіктерге қол жеткізуге болады. Цифрландырудың халықтың өмір сапасын жақсартуға, мемлекеттік басқару жүйесін оңтайландыруға және елдің жалпы даму деңгейін арттыруға қосатын үлесі зор.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы