Түркістан облысы. Алкоголь және шылым шегуге қарсы күрес шаралары Қазақстанда және әлемде әртүрлі бағыттарда дамып келеді.

Алкоголь және шылым шегуге қарсы күрес шаралары Қазақстанда және әлемде әртүрлі бағыттарда дамып келеді. Қосымша мәліметтерді бірнеше негізгі аспектілерде қарастыра аламыз.

1. Алкоголь мен шылым шегудің әлеуметтік әсерлері:

Қоғамдық денсаулық: Алкоголь және шылым шегу — денсаулық сақтау жүйесіне үлкен салмақ түсіреді. Бұл зиянды әдеттер түрлі аурулардың дамуына себеп болып, халықтың өмір сүру ұзақтығын қысқартады. Сондықтан үкімет осы зиянды заттармен күресу үшін мемлекеттік бағдарламалар мен профилактикалық шараларды қолдайды.
Қылмыстық әрекеттер: Алкогольді шектен тыс тұтыну қылмыс, тұрмыстық зорлық-зомбылық және жол-көлік оқиғаларының көбеюіне себеп болады. Бұл аспектілер қоғамдағы қауіпсіздік деңгейін төмендетеді, сондықтан алкогольді тұтынуға қатаң бақылау жасалып отыр.

2. Жарнамаға тыйым және БАҚ-ты реттеу:

Жарнаманы шектеу: Алкоголь және темекі өнімдерін бұқаралық ақпарат құралдарында жарнамалауға қатысты қатаң шектеулер енгізілген. Мысалы, Қазақстанда темекі және алкоголь жарнамаларына теледидар, радио және интернетте тыйым салынған, ал бұл өнімдер тек арнайы дүкендер мен белгіленген жерлерде ғана жарнамалануы мүмкін.

Жастарды қорғау: Жастар арасында темекі шегудің алдын алу үшін темекі өнімдерін мектептерде, университеттерде және спорттық жарыстарда жарнамалауға тыйым салынады. Бұл заңның мақсаты — жасөспірімдерді зиянды әдеттерден қорғау.

3. Экономикалық әсер және салық саясаты:

Акциздердің жоғарылауы: Темекі және алкоголь өнімдеріне салықтардың тұрақты өсуі осы өнімдердің бағасын қымбаттатады, бұл тұтынуды төмендетудің негізгі экономикалық әдісі болып табылады. Қазақстанда алкоголь және темекі акциздері жыл сайын көтеріледі, бұл шара халықтың оларды тұтынуын азайтуға бағытталған.
Темекі және алкоголь өнімдерін сатуды реттеу: Темекі және алкоголь сатуға арналған лицензиялар беру процесі қатаң бақылауда. Сонымен қатар, сауда орындарының жұмыс уақыты да заңнамамен шектелген — алкогольді түнгі уақытта сатуға тыйым салынады.

4. Қоғамдық ұйымдардың рөлі:

Салауатты өмір салтын насихаттау: Бірқатар қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар алкоголь және темекіге қарсы күресті қолдап, халықты зиянды әдеттерден бас тартуға шақырады. Олар спортты, денсаулықты жақсартуды және таза қоршаған ортаны насихаттайтын науқандар ұйымдастырады.
Әлеуметтік акциялар: Жыл сайын Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) ұйымдастыратын “Темекісіз күн” сияқты халықаралық акцияларға Қазақстан да қатысып, зиянды әдеттерге қарсы шаралар өткізіледі. Бұл науқандар зиянды әдеттердің зардаптары туралы ақпарат таратып, темекі мен алкогольді тұтынуды азайтуға шақырады.

5. Медициналық көмек және оңалту бағдарламалары:

Тәуелділікті емдеу: Алкоголь және шылым шегуге тәуелділіктен арылу үшін мемлекет тегін медициналық және психологиялық көмек көрсететін бағдарламалар енгізген. Бұл қызметтер стационарлық және амбулаториялық жағдайларда ұсынылады.
Оңалту орталықтары: Алкогольдік тәуелділікпен күресу үшін арнайы оңалту орталықтары бар, онда емделушілерге кәсіби көмек көрсетіледі. Бұл орталықтарда алкогольге тәуелділікті емдеудің тиімді әдістері қолданылып, психологиялық қолдау көрсетіледі.

6. Балама өнімдерге шектеулер:

Электронды темекі және вейптер: Электронды темекі мен вейптер қазіргі кезде кең таралған. Алайда, олардың да денсаулыққа зиян екендігі дәлелденген соң, бұл өнімдерге қатысты шектеулер күшейтілуде. Қазақстанда электронды темекі және вейптерді кәмелетке толмағандарға сатуға тыйым салынады, сондай-ақ олардың жарнамасына да шектеулер қойылған.

7. Халықаралық ынтымақтастық:

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұсыныстары: Қазақстан ДДСҰ-ның темекіге қарсы күрес туралы негіздемелік конвенциясына (FCTC) қосылған. Бұл халықаралық келісім темекі өнімдерінің тұтынылуын азайтуға және темекі өнімдерінің таралуына қарсы шаралар қабылдауға арналған. Қазақстан осы ұсыныстарға сәйкес ішкі заңнамаларын жетілдіріп отырады.

Шетелдік тәжірибе: Шетелдерде қолданылып жатқан алкоголь мен шылым шегуге қарсы табысты шаралар Қазақстанда да енгізіліп келеді. Мысалы, швед моделі, онда акциздер мен шектеулер

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы