Түркістан облысы. Қазақстанда алкоголь мен шылым шегуге қарсы күреске бағытталған шаралар мемлекет деңгейінде әртүрлі бағыттарда іске асырылуда.

Қазақстанда алкоголь мен шылым шегуге қарсы күреске бағытталған шаралар мемлекет деңгейінде әртүрлі бағыттарда іске асырылуда. Бұл шаралардың мақсаты — халықтың денсаулығын жақсарту, өмір сүру сапасын арттыру және зиянды әдеттердің алдын алу. Көптеген ұлттық бағдарламалар мен заңнамалық актілер осы мәселелерді шешуге бағытталған. Төменде осы шараларға қатысты тағы да бірнеше маңызды бағыттарды атап өтеміз.

1. Жарнамалауға қатаң тыйымдар

Қазақстанда алкоголь және темекі өнімдерін жарнамалауға қатысты қатаң тыйымдар енгізілген. Бұл шаралар зиянды өнімдердің танымалдылығын азайту және халық арасында, әсіресе жастар арасында оларға деген сұранысты төмендетуге бағытталған.

Жарнамаға шектеулер: Темекі мен алкоголь өнімдерін бұқаралық ақпарат құралдарында, теледидар, радио және интернет платформаларында жарнамалауға қатаң тыйым салынады. Бұл шаралар жастар арасында зиянды әдеттердің кең таралуын болдырмауды көздейді.
Тауар қаптамаларына қатысты талаптар: Темекі өнімдерінің қаптамасына қатысты да қатаң талаптар қойылған. Әрбір қорапта денсаулыққа зиянды әсерлері туралы ескерту жазбалары және графикалық суреттер болуы міндетті. Бұл азаматтарға темекі шегудің зиянын көзбен көріп, өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауға көмектеседі.

2. Бағаны көтеру саясаты

Алкоголь мен темекі өнімдеріне салық мөлшерін арттыру және бағаны көтеру саясаты Қазақстанда белсенді түрде қолданылуда. Зиянды өнімдердің бағасын көтеру арқылы олардың қолжетімділігін шектеу – халықаралық деңгейде тиімді деп танылған шаралардың бірі.

Акциздік салықтар: Алкоголь мен темекі өнімдеріне акциздік салық мөлшерін арттыру арқылы олардың бағасы көтеріледі. Бұл шара халық арасында, әсіресе төмен кірісті азаматтар мен жастар арасында, зиянды өнімдердің тұтынуын азайтуға бағытталған.
Баға бақылауы: Мемлекет алкоголь және темекі өнімдерінің баға саясатын қадағалап, қолжетімділікке қатаң шектеулер енгізуде. Нәтижесінде зиянды өнімдерге деген сұраныс төмендейді, бұл халық денсаулығына оң әсер етеді.

3. Санитарлық аймақтар және қоғамдық орындардағы шектеулер

Алкоголь мен темекі шегуге қатысты қоғамдық орындарда шектеулердің күшеюі мемлекеттік саясаттың маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Жабық ғимараттар мен қоғамдық орындарда зиянды өнімдерді тұтынуға қатаң тыйымдар енгізілген.

Қоғамдық орындардағы тыйымдар: Қазақстанда темекі шегуге рұқсат етілмеген арнайы санитарлық аймақтар анықталды. Мысалы, темекі шегу жабық орындарда, қоғамдық көліктерде, оқу орындарында, ауруханалар мен спорттық нысандарда қатаң тыйым салынған. Бұл шаралар азаматтардың денсаулығын қорғауға бағытталған.
Темекі шегуге арналған арнайы орындар: Кейбір қоғамдық орындарда темекі шегуге рұқсат етілген арнайы алаңдар жасалды. Мұндай шектеулер темекі шегудің қоғамға және басқа адамдарға тигізетін зиянды әсерін азайтады.

4. Зиянды әдеттерге қарсы жаңа технологиялар

Қазақстанда зиянды әдеттерден арылу үшін жаңа технологияларды пайдалану белсенді түрде дамуда. Алкоголь мен темекіге тәуелділікті азайту мақсатында әртүрлі мобильді қосымшалар, онлайн платформалар және кеңес беру қызметтері ұсынылады.

Мобильді қосымшалар: Алкоголь мен темекі шегуді тастауға көмектесетін арнайы мобильді қосымшалар халық арасында танымал болуда. Бұл қосымшалар темекі шегу мен ішімдікті тоқтатуға бағытталған кеңестер, мотивациялық хабарламалар және денсаулықты жақсарту бойынша статистикалық мәліметтер береді.
Онлайн консультациялар: Психологтар мен медициналық мамандар зиянды әдеттерге қарсы күресте онлайн кеңес беру қызметтерін де ұсынады. Бұл қызметтер халықтың үлкен бөлігіне қолжетімді және қолайлы түрде зиянды әдеттерден арылуға мүмкіндік береді.

5. Дүниежүзілік тәжірибелерді енгізу

Қазақстан алкоголь мен темекіге қарсы күресте әлемдік деңгейдегі озық тәжірибелерді енгізуге тырысуда. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) ұсынымдарына сәйкес, мемлекеттік саясат бұл мәселелерді шешуде халықаралық стандарттарға сай шараларды қамтиды.

WHO MPOWER стратегиясы: Қазақстанда темекі шегумен күресте ДДҰ әзірлеген MPOWER стратегиясы іске асырылуда. Бұл стратегия темекі тұтынуды азайту, зиянды өнімдерді қолжетімсіз ету, темекі шегуді бақылау және науқастарға көмек көрсетуді қамтиды.
Зиянды әдеттердің алдын алу жөніндегі халықаралық конференциялар: Қазақстан алкоголь мен темекіге қарсы халықаралық конференцияларға белсенді қатысып, әлемдік тәжірибелерді бөлісіп, озық әдістерді қабылдап жатыр. Халықаралық серіктестіктердің арқасында зиянды әдеттерге қарсы күрес күшейтілуде.

Қорытынды

Алкоголь мен шылым шегуге қарсы күрес шаралары Қазақстанда жан-жақты және кешенді түрде жүргізіліп келеді. Заңнамалық, профилактикалық және ақпараттық шаралардың арқасында халықтың денсаулығын қорғау және зиянды әдеттердің алдын алу бағытында айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізілуде. Алдағы уақытта да бұл бағыттағы шаралар күшейіп, халық арасында салауатты өмір салтын қалыптастыруға ықпал ететін болады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы