Шымкент. Отбасылық және гендерлік саясат – елімізде қоғамның үйлесімді дамуы үшін өте маңызды бағыттардың бірі. Отбасы – кез келген адамның қалыптасу жолындағы ең алғашқы және басты ордасы.

Отбасылық және гендерлік саясат – елімізде қоғамның үйлесімді дамуы үшін өте маңызды бағыттардың бірі. Отбасы – кез келген адамның қалыптасу жолындағы ең алғашқы және басты ордасы. Отбасындағы тәрбие, қарым-қатынас, құндылықтар жүйесі арқылы адамның дүниетанымы, өмірге деген көзқарасы қалыптасады. Ал гендерлік саясаттың негізгі мақсаты – ерлер мен әйелдердің құқықтарын теңестіру, олардың қоғамдағы рөлдерін тепе-тең дәрежеде сақтау. Осы екі саясатты тиімді жүзеге асыру – елдің әлеуметтік тұрақтылығын нығайтып, қоғамның дамуына ықпал етеді.

Отбасылық саясат

Отбасылық саясаттың негізі – отбасылардың жағдайын жақсарту, олардың құқықтарын қорғау және қажетті қолдау көрсету. Қазіргі таңда мемлекет тарапынан отбасы институтын қолдау мақсатында түрлі бағдарламалар қабылданған. Бұл бағдарламалар – әсіресе көпбалалы отбасыларға, аз қамтылған отбасыларға және жас отбасыларға арналған әлеуметтік көмекті қамтиды. Балаларға білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау шараларын арттыру да осы саясаттың басты бағыттарына жатады.

Отбасылық саясатта ең маңызды мәселелердің бірі – тұрғын үй мәселесі. Бүгінгі күні жас отбасылар өз бетінше үй сатып алуға немесе жалға алуға қиындық көреді. Осы мәселені шешу үшін мемлекет түрлі тұрғын үй бағдарламаларын жүзеге асырып келеді. Мысалы, жас отбасыларға төмен пайыздық мөлшерлемемен несие беру немесе жалдамалы баспана беру сияқты шаралар қолға алынған. Бұл – отбасылардың әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз етудегі маңызды қадам.

Сонымен қатар, отбасыларға берілетін әлеуметтік жәрдемақылардың да маңызы зор. Көпбалалы және аз қамтылған отбасыларға қаржылай қолдау көрсету арқылы олардың экономикалық жағдайын жақсарту көзделеді. Әр баланың өмірі мен дамуына қажетті жағдайды қамтамасыз ету – болашаққа салынған инвестиция, өйткені бүгінгі балалар – ертеңгі қоғамның негізі.

Гендерлік саясат

Гендерлік саясат – ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын қамтамасыз етуге бағытталған шаралар жиынтығы. Біздің қоғамда гендерлік теңдікті сақтау – тек әйелдерге ғана емес, сондай-ақ ер адамдарға да әділетті мүмкіндіктер беру дегенді білдіреді. Ер мен әйелдің теңдігі – қоғамның өркендеуінің басты факторы. Сондықтан гендерлік саясатты жүзеге асыру үшін мемлекет түрлі жобалар мен бағдарламаларды іске асырып келеді.

Қазақстанда әйелдердің құқықтарын қорғау, олардың еңбек нарығында, саясатта, білім беру саласында тең мүмкіндіктерге ие болуы маңызды мәселе ретінде қаралады. Әйелдердің жұмыспен қамтылуы, кәсіби өсуі, өз істерін ашуға арналған бағдарламалардың бар болуы – олардың әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді. Бүгінде әйелдер тек отбасында ғана емес, қоғамның әр саласында өз орнын тауып, жетістікке жетіп келеді. Мемлекет осыған жағдай жасап, әйелдердің мансаптық дамуына қажетті қолдау көрсету арқылы гендерлік теңдікті нығайтады.

Бірақ гендерлік саясат тек әйелдердің ғана құқықтарын қорғаумен шектелмейді. Қоғамда ер адамдарға да ерекше көңіл бөлу керек. Кейде ерлерге қатысты стереотиптер, белгілі бір қалыптасқан көзқарастар олардың еркін әрекет етуіне кедергі келтіреді. Мысалы, «ер адам үйдің асыраушысы болу керек» деген түсінік ерлерге артық жауапкершілік жүктеп, психологиялық қысым жасай алады. Сондықтан гендерлік саясаттың тағы бір міндеті – қоғамдағы гендерлік стереотиптерді жою.

Отбасындағы зорлық-зомбылық мәселесі

Отбасылық және гендерлік саясатта назар аударуды қажет ететін тағы бір мәселе – отбасы ішіндегі зорлық-зомбылық. Бұл – қазіргі қоғамдағы үлкен проблема. Отбасындағы зорлық-зомбылық тек физикалық емес, сонымен қатар психологиялық және экономикалық түрде де көрініс табуы мүмкін. Әйелдер мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету – мемлекет алдында тұрған маңызды міндеттердің бірі. Сондықтан да отбасындағы зорлық-зомбылықты болдырмау мақсатында заңнамалық шаралар қабылданып, зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамдарға қолдау көрсету жүйесі жолға қойылуда. Арнайы орталықтар мен дағдарыс желілері арқылы көмек көрсету, құқық қорғау органдарының араласуы арқылы отбасындағы зорлық-зомбылықтың алдын алу бағытында іс-шаралар жүргізілуде.

Гендерлік теңдік – қоғамдағы тепе-теңдік

Гендерлік теңдік тек жұмыс орнында ғана емес, отбасыда да сақталуы тиіс. Отбасында міндеттер мен жауапкершіліктердің тең бөлінуі маңызды. Ерлер мен әйелдер бір-бірінің еңбегін бағалап, ортақ мақсаттарға ұмтылса, отбасындағы өзара түсіністік пен қолдау артады. Бұған қоса, балалардың тәрбие алу процесінде әкелердің де белсенді рөл атқаруы қажет. Бұл балалардың өздеріне деген сенімін арттырады әрі олардың болашақта жауапкершілікті сезінуіне септігін тигізеді.

Сонымен қатар, гендерлік теңдіктің қоғамдағы пайдасын түсіндіру жұмыстарын күшейту қажет. Әр адам ер мен әйелдің тең құқықтары мен мүмкіндіктері бар екенін сезініп, өз мүмкіндіктерін толық пайдалана алатындай ортада өмір сүруі керек. Қоғамда әйелдер де, ерлер де өз қабілеттерін, дарынын толық пайдалана алатын болса, еліміздің әлеуметтік және экономикалық дамуы артады.

Отбасылық және гендерлік саясаттың болашағы

Алдағы уақытта отбасылық және гендерлік саясатты дамыту үшін қоғамның әр мүшесінің жауапкершілігі қажет. Бұл саясат тек заңдармен немесе мемлекеттік бағдарламалармен шектелмейді. Әрбір отбасы, әрбір ата-ана балаларын дұрыс тәрбиелеп, оларды құрметпен, түсіністікпен, теңдікке баулуы тиіс. Балаларға берілетін тәрбиенің маңызы зор. Әр адам өз отбасында тең құқықтар мен жауапкершіліктерді бөлуді үйренсе, қоғамда да осы құндылықтар басым болады.

Қорыта айтқанда, отбасылық және гендерлік саясат – қоғамның негізі болып табылады. Отбасылардың жағдайын жақсарту, гендерлік теңдікті қамтамасыз ету арқылы біз тұрақты әрі бақытты қоғамды құра аламыз. Ерлер мен әйелдер бірдей құқықтарға ие болғанда, әр отбасы әлеуметтік-экономикалық қолдаумен қамтылғанда – еліміздің дамуына ықпал ететін ұрпақ қалыптасады. Сондықтан бұл саясаттың дамуына атсалысу әрбіріміздің міндетіміз.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы