Түркістан облысы. Алкоголь мен шылым шегуге қарсы күрес – қоғам үшін маңызды міндеттердің бірі.

Алкоголь мен шылым шегуге қарсы шаралар адамдардың денсаулығын сақтауда және қоғамда салауатты өмір салтын қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Қазір бұл зиянды заттардың адам ағзасына тигізетін әсерін білмейтін адам жоқ шығар, алайда адамдар әлі де болса осы әдеттерден арылу жолында күрделі мәселелерге тап болады. Сондықтан мемлекет тарапынан, сондай-ақ қоғам деңгейінде түрлі шаралар жүзеге асырылуда. Бұл шаралардың негізінде халықты ақпараттандыру, жастарға білім беру, жарнамаға шектеу қою, заңдық тыйымдар енгізу және әлеуметтік қолдау сияқты бағыттар бар.

Алкоголь мен шылымның зияны

Алдымен, алкоголь мен шылымның ағзаға тигізетін зияндарын еске түсірсек, олардың қаншалықты қауіпті екенін байқаймыз. Алкоголь бауыр, ми, жүйке жүйесі және жүрек-қан тамырлары жүйесін бұзады. Бұл затқа үйреніп алған адамдарда ағзаның әр түрлі мүшелері зақымданып, өмір сапасы төмендейді. Ал шылым шегудің салдарынан өкпе аурулары, жүрек-тамыр жүйесінің аурулары, қатерлі ісіктер пайда болады. Сонымен қатар, шылымның түтіні тек шегушіге емес, оның айналасындағы адамдарға да зиян келтіреді.

Ақпараттық жұмыстар

Алкоголь мен шылым шегуге қарсы ең тиімді шаралардың бірі – халықты ақпараттандыру. Қазіргі таңда әлеуметтік желілер, телевизия, радио және газет-журналдар арқылы осы зиянды әдеттердің адам денсаулығына тигізетін әсері туралы кеңінен ақпарат тарату мүмкіндігі бар. Мысалы, денсаулық сақтау министрлігі, қоғамдық ұйымдар осы бағытта түрлі бейнероликтер, парақшалар дайындап, қоғамға таратады. Адамдар зиянды заттардың салдары туралы білгенде, оларды тұтынуды азайтуға немесе толықтай бас тартуға ынталануы мүмкін.

Білім беру бағдарламалары

Екінші маңызды бағыт – білім беру мекемелерінде осы мәселелерге қатысты арнайы бағдарламалар мен тәрбие сабақтарын өткізу. Әсіресе, мектеп оқушылары мен студенттерге алкоголь мен шылымның зияны туралы ашық айтып, түсіндіру керек. Жастардың өмірге деген көзқарасын қалыптастыруда, оларға үлгі көрсетуде бұл шаралар ерекше рөл атқарады. Оқушылар арасында «салауатты өмір салты» тақырыбына арналған сынып сағаттарын, тренингтерді жиі ұйымдастыру қажет.

Жарнамаға шектеулер

Көптеген елдерде алкоголь мен темекі өнімдеріне жарнама жасауға шектеулер қойылған. Жарнама – адамдардың өнімге деген қызығушылығын арттыратын факторлардың бірі. Егер алкоголь мен темекі жарнамасы азайса, оларды тұтынатын адамдар саны да төмендеуі мүмкін. Жастар мен жасөспірімдер жарнамадан үлкен әсер алады, сондықтан жарнаманы шектеу олардың болашақта бұл әдеттерге тәуелді болмауына көмектеседі.

Қолжетімділікті азайту

Сонымен қатар, алкоголь мен темекінің бағасын көтеру және оларды сатуға жас бойынша шектеулер енгізу де тиімді тәсілдердің бірі. Бағаның көтерілуі олардың қолжетімділігін төмендетеді, ал кәмелетке толмағандарға сатуға шектеу қою жасөспірімдер арасында осы заттарды қолдану деңгейін азайтады. Мысалы, Қазақстанда алкоголь және темекіні 21 жасқа толмағандарға сатуға тыйым салынған, бұл да – жасөспірімдер арасында зиянды әдеттердің алдын алу шараларының бірі.

Қоғамдық орындардағы тыйымдар

Қоғамдық орындарда шылым шегуге тыйым салу – бұл шараның ең тиімді жолдарының бірі. Мысалы, сауда орталықтары, мейрамханалар, жұмыс орындарында шылым шегуге тыйым салу арқылы адамдарды пассивті шегуден қорғауға болады. Бұл шылым шегушілерге ғана емес, айналасындағы адамдарға да пайдалы. Қоғамдық орындарда шылым шегуге шектеу қою, сонымен қатар, осы әдетті қаламайтын адамдардың құқықтарын қорғауға бағытталған.

Әлеуметтік қолдау көрсету

Алкоголь мен шылым шегуді тастағысы келетін адамдар үшін әлеуметтік қолдау көрсету де маңызды. Олар үшін арнайы орталықтар, психологиялық көмек көрсету қызметтері бар. Бұл орталықтарда адамдарға тәуелділіктен арылуға көмектесу үшін арнайы бағдарламалар жүргізіледі. Жұмыс орындарында, сондай-ақ білім беру мекемелерінде арнайы тренингтер ұйымдастырып, адамдарды осы әдеттен арылуға шақыруға болады.

Қоғамдық сананы өзгерту

Алкоголь мен шылым шегуге қарсы күресте қоғамдық сананы өзгерту маңызды рөл атқарады. Қоғамда зиянды әдеттерге деген теріс көзқарас қалыптастыру арқылы адамдарды бұл заттардан аулақ болуға шақыруға болады. Жастар арасында зиянды әдеттерді сәнді немесе қалыпты деп санаудан бас тарту қажет. Олардың арасында салауатты өмір салтын ұстануды насихаттау керек. Әрбір адам, әсіресе ата-аналар мен ұстаздар, жас ұрпаққа үлгі болып, зиянды әдеттерден аулақ болу керектігін түсіндіруі қажет.

Отбасы мен қоғамның рөлі

Отбасы мен қоғам да осы мәселені шешуде үлкен рөл атқарады. Әсіресе, ата-аналар өз балаларына зиянды әдеттерден аулақ болуға тәрбиелеуі керек. Балалар ата-аналарын үлгі тұтады, сондықтан ата-аналар да салауатты өмір салтын ұстануға тырысқаны жөн. Мектептерде де осы бағытта тәрбие сағаттарын өткізіп, жастарды салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру қажет.

Қорытындылай келе, алкоголь мен шылым шегуге қарсы күрес – қоғам үшін маңызды міндеттердің бірі. Бұл зиянды әдеттерден бас тарту арқылы адамдар денсаулығын сақтап, өмір сапасын жақсарта алады. Сонымен қатар, осы әдеттерден арылған қоғамда еңбек өнімділігі артып, дені сау ұрпақ өсіп-өнеді. Бұл тек мемлекеттің ғана емес, қоғамның әрбір мүшесінің жауапкершілігі.

Әрбір адам өз денсаулығына жауапкершілікпен қарап, зиянды әдеттерден аулақ болуға тырысуы қажет. Ал мемлекет осы мәселелерге қатысты заңдар мен шаралар қабылдап, халықты қорғауға бағытталған жұмысын жалғастыруы тиіс.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы