Шымкент. Әлеуметтік дамудың мақсаты – халықтың күнделікті өмірінде туындайтын мәселелерді шешу, әлеуметтік теңсіздікті азайту, халықтың барлық топтарын қолдау арқылы әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету.

Әлеуметтік және экономикалық дамуға байланысты қызметтер халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға, тұрақты даму мүмкіндіктерін арттыруға бағытталған. Әлеуметтік дамудың мақсаты – халықтың күнделікті өмірінде туындайтын мәселелерді шешу, әлеуметтік теңсіздікті азайту, халықтың барлық топтарын қолдау арқылы әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету. Ал экономикалық даму – халыққа жұмыс орындарын ашу, кәсіпкерлікке жағдай жасау, елдің жалпы экономикалық әлеуетін арттыру арқылы елді тұрақты өркендетуге негіз болу.

Халықтың өмір сүру сапасын жақсарту

Ең алдымен, әлеуметтік даму халықтың өмір сүру сапасын арттыруға тікелей әсер етеді. Оған білім беру, денсаулық сақтау, тұрғын үй мәселелерін шешу жатады. Білім беру саласы халықтың келешек өмірін анықтайтын маңызды фактор. Жақсы білім алған адам өз мүмкіндіктерін кеңейтіп, қоғамда өз орнын таба алады. Сондықтан, мектептер, университеттер, кәсіби курстарға қолжетімділік әрбір адам үшін маңызды.

Денсаулық сақтау саласы да үлкен маңызға ие. Жақсы медициналық көмек қолжетімді болғанда ғана халық дені сау болып, еңбекке қабілетті болады. Денсаулық сақтау жүйесін дамыту үшін мемлекет тарапынан ауруханалар, емханалар мен медициналық орталықтар ашылады, жаңа құрал-жабдықтармен қамтамасыз етіледі. Әсіресе, ауылдық жерлерде медициналық қызмет көрсету сапасын жақсарту халықтың жалпы денсаулығына оң әсер етеді.

Жұмыссыздықты азайту

Экономикалық дамудың тағы бір басты бағыты – жұмыссыздықты азайту. Халықтың жұмыспен қамтылуы – қоғамдағы әлеуметтік тұрақтылықтың негізі. Мемлекет жұмыссыздық деңгейін төмендету үшін кәсіпкерлікті қолдайды, әсіресе шағын және орта бизнесті дамытуға ерекше көңіл бөледі. Шағын бизнес көп жағдайда елдің экономикалық тұрақтылығын сақтауға септігін тигізеді, өйткені шағын кәсіпкерлер ел экономикасына үлкен үлес қосып келеді.

Жұмыс орындарын ашу арқылы мемлекет халыққа тұрақты табыс табуға мүмкіндік береді. Ол үшін түрлі салықтық жеңілдіктер мен несиелік бағдарламалар ұсынылады. Мысалы, жастарды жұмысқа тарту үшін арнайы гранттар мен жеңілдікті несиелер беріледі. Бұл – жастардың кәсіпкерлікке деген қызығушылығын оятып, олардың өз ісін бастауына мүмкіндік береді.

Инфрақұрылымды дамыту

Әлеуметтік және экономикалық дамуда инфрақұрылымды жақсарту маңызды рөл атқарады. Жақсы инфрақұрылым халықтың күнделікті өмірін жеңілдетіп, кәсіпорындардың да тиімді жұмыс істеуіне жағдай жасайды. Мысалы, жолдар, су және газ жүйелері, электр энергиясын тарату – бәрі халықтың өмір сүру сапасына тікелей әсер етеді. Ауылдық жерлерде инфрақұрылымды дамыту арқылы ауыл тұрғындарының өмірін жеңілдетуге болады.

Жолдар мен көпірлердің сапасы жақсы болған сайын, ауылдағы өнімдер қалаларға тезірек жеткізіліп, ауыл шаруашылығы дамиды. Осылайша, инфрақұрылымның дамуы арқылы елдің экономикасы да тұрақты түрде алға жылжиды.

Кәсіпкерлікті қолдау және инновацияларды енгізу

Экономикалық дамудың негізгі қозғаушы күштерінің бірі – кәсіпкерлікті дамыту мен инновацияларды енгізу. Кәсіпкерлікті қолдау үшін мемлекет арнайы бағдарламалар жасап, салықтық жеңілдіктер ұсынады. Шағын және орта бизнеске жеңілдетілген несиелер беріліп, кәсіпкерлікке қызығушылық арттырылады. Бұл өз кезегінде экономиканың әртүрлі секторларында жаңа жұмыс орындарын құруға, елдің жалпы табысын арттыруға мүмкіндік береді.

Инновацияларды енгізу – экономиканы жаңа деңгейге көтерудің тиімді жолы. Цифрландыру, IT технологияларды енгізу арқылы көптеген қызмет түрлерін жеңілдетуге болады. Мысалы, электрондық үкімет арқылы халыққа қызмет көрсету жүйесі оңтайландырылып, көптеген процедуралар жылдам, әрі қолайлы түрде жүргізіледі.

Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану

Қазақстан сияқты ресурстарға бай елде табиғи байлықтарды дұрыс пайдалану мәселесі өте маңызды. Ресурстарды тиімді пайдалану арқылы экономиканы тұрақты түрде дамытуға болады. Бірақ, табиғи ресурстарды шамадан тыс пайдалану экологияға зиян келтіруі мүмкін, сондықтан мемлекет экологиялық таза технологияларды енгізуге тырысады. Бұл жерде қайта қалпына келетін энергия көздерін пайдалану маңызды рөл атқарады.

Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану арқылы мемлекет елдің экологиялық тұрақтылығын сақтап, болашақ ұрпаққа да ресурстарды жеткізуге тырысады. Экономиканы ресурстарға тәуелділіктен азайту үшін мемлекет әртүрлі экономикалық секторларды дамытуға көңіл бөледі.

Әлеуметтік теңсіздікті азайту

Әлеуметтік теңсіздік – қоғамдағы үлкен мәселе. Халықтың бай және кедей топтары арасындағы айырмашылық неғұрлым аз болған сайын, қоғам тұрақты болмақ. Әлеуметтік теңсіздікті азайту үшін мемлекет халықтың әл-ауқатын жақсартуға бағытталған бағдарламаларды жүзеге асырады. Ол үшін әлеуметтік жәрдемақылар, төмен табысты отбасыларға арналған жеңілдіктер беріледі.

Әлеуметтік қолдаудың тағы бір маңызды бағыты – жастарды оқыту, біліктілігін арттыру. Білімі бар, мамандық алған адам қоғамда өз орнын табуға, өзін-өзі қамтамасыз етуге қабілетті болады. Жастарды қолдау – елдің болашағына жасалған инвестиция.

Денсаулық сақтау мен білім беру салаларын дамыту

Денсаулық сақтау мен білім беру салаларын дамыту – әлеуметтік дамудың басты бағыттары. Денсаулығы жақсы, білімді халық қана елдің тұрақты дамуына үлес қоса алады. Сондықтан мемлекет ауруханалар мен емханаларды жаңарту, дәрігерлердің біліктілігін арттыру шараларын жүзеге асырады. Сонымен қатар, білім беру саласында мектептер мен университеттердің материалдық базасын нығайту, заманауи оқыту әдістерін енгізу маңызды.

Әсіресе, ауылдық жерлерде медициналық және білім беру қызметтерінің қолжетімділігін арттыру қажет. Халықтың барлық топтарына тең мүмкіндік берілуі – әлеуметтік әділеттілікті сақтаудың негізгі шарттарының бірі.

Әлеуметтік және экономикалық даму бағытындағы қызмет халықтың өмірін жақсартып, тұрақты болашағын қамтамасыз етуге бағытталған. Әлеуметтік даму арқылы халықтың күнделікті қажеттіліктері қанағаттандырылса, экономикалық даму елдің жалпы дамуына септігін тигізеді. Мемлекет пен қоғамның арасындағы өзара іс-қимыл осы даму бағыттарын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы