Шымкент. Қазақстандағы инженерлік инфрақұрылым мен ТКШ саласының дамуы қазіргі уақытта айтарлықтай қарқынды жүруде.

Қазақстандағы инженерлік инфрақұрылым мен тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы (ТКШ) саласы көптен бері экономикалық және әлеуметтік даму тұрғысынан маңызды орын алып келеді. Бұл салалар халықтың өмір сүру сапасын арттыруға, тұрмыстық қажеттіліктерді қанағаттандыруға және әлеуметтік жағдайды жақсартуға ықпал етеді. Алайда, сала әлі де бірқатар қиындықтарға тап болып отыр.

Инженерлік инфрақұрылымның даму деңгейі

Инженерлік инфрақұрылым — бұл елдің экономикасының және әлеуметтік өмірінің негізі. Электр қуаты, жылу, газ, су және байланыс жүйелерінің жұмыс істеуі тұрғындардың қауіпсіздігін, жайлылығын және денсаулығын қамтамасыз етеді. Бұл инфрақұрылымдардың тиімді қызмет етуі өндірістің тұрақты дамуына және халықтың күнделікті өміріне әсер етеді. Алайда, елімізде инфрақұрылымның бірқатар аймақтарында әлі де ескірген нысандар мен технологиялар бар. Әсіресе ауылдық жерлерде бұл мәселелер ерекше байқалады.

Қазіргі таңда кейбір қала аймақтарында инженерлік инфрақұрылымның сапасы жақсы, бірақ көптеген ауылдық жерлерде жүйелердің тозуы мен модернизация қажеттілігі бар. Қала мен ауыл арасындағы инфрақұрылымдық алшақтықты жою үшін әртүрлі мемлекеттік бағдарламалар мен жобалар әзірленген.

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық мәселелері

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы саласында да өзекті мәселелер көп. Біріншіден, тұрғын үйлердің сапасы мен жағдайы әртүрлі: кейбір үйлер өте ескі, оның ішінде тұрғындар үшін қажетті жағдайлар жасалмаған. Жаңа тұрғын үйлер мен көпқабатты үйлердің саны артқанымен, ескі үйлер мен тұрғын үй кешендерін жөндеу жұмыстары жеткіліксіз. Бұл адамдардың тұрмысына қолайсыз әсер етеді.

ТКШ саласында тағы бір маңызды мәселе – коммуналдық қызметтердің тарифтері. Қазіргі уақытта көптеген тұрғындар коммуналдық қызметтердің жоғары бағасынан арыла алмай жүр. Қызметтер үнемі қымбаттап, халықтың қалтасына салмақ түсіруде. Сонымен қатар, коммуналдық қызметтердің сапасы мен қолжетімділігі арасында теңсіздік байқалады: қалада қызмет көрсету жақсы болса, ауылдық жерлерде жағдай басқаша.

Су және энергия мәселелері

Су мен энергиямен қамтамасыз ету елдегі негізгі мәселелердің бірі болып табылады. Ауылдық аймақтарда таза ауыз суға қолжетімділік өте төмен, ал кейбір жерлерде су құбырлары ескіріп, үнемі істен шығып жатады. Электр энергиясы мен жылумен қамтамасыз ету жүйелерінде де бірқатар қиындықтар бар. Көптеген аймақтарда жылу жүйелері ескірген, бұл тұрғындарға үнемі қиындықтар туғызады. Әсіресе, суық айларда тұрғындар жылу мен ыстық су тапшылығын сезінеді.

Қоғамдық қауіпсіздік және экология

Инженерлік инфрақұрылым мен ТКШ саласының дамуында экологиялық мәселелер де маңызды орын алады. Жаңартылмаған инженерлік жүйелердің экологиялық зияны мен қоршаған ортаға әсері айтарлықтай. Мысалы, ескі газ құбырлары мен су жүйелері әдетте экологиялық стандарттарға сәйкес келмейді. Бұл өз кезегінде табиғи ресурстардың үнемсіз жұмсалуына және қоршаған ортаның ластануына әкеліп соғады.

ТКШ-дағы тағы бір маңызды мәселе – қалдықтарды жинау және өңдеу жүйесінің тиімсіздігі. Қалдықтарды жинау мен өңдеу жүйелерінің әлсіздігі экологиялық ахуалға теріс әсерін тигізеді, бұл қала тұрғындары үшін де, табиғат үшін де қауіпті.

Мемлекеттік қолдау және даму жоспарлары

Қазіргі уақытта Қазақстан үкіметі инженерлік инфрақұрылым мен ТКШ саласындағы мәселелерді шешу мақсатында бірнеше маңызды бастамалар мен бағдарламаларды іске асыруда. Мысалы, «Нұрлы жер» мемлекеттік бағдарламасы арқылы көпқабатты тұрғын үйлер мен инфрақұрылымды дамытуға үлкен көңіл бөлінуде. Сонымен қатар, ауылдық жерлерде инженерлік инфрақұрылымдарды жаңарту үшін арнайы жобалар жүзеге асырылып жатыр.

ТКШ саласында үкімет халыққа қызмет көрсетудің сапасын арттыру, ескі үй-жайларды жөндеу, жаңа ғимараттарды салу және энергия тиімділігін арттыру бойынша шаралар қабылдауда. Жеке секторды тарту және мемлекеттік-жекеменшік әріптестік (МЖӘ) аясында инфрақұрылым жобалары жүзеге асырылып жатыр.

Цифрландыру және автоматтандыру

Цифрландыру инженерлік инфрақұрылым мен ТКШ саласында елеулі өзгерістер жасауға мүмкіндік береді. Жүйелерді автоматтандыру және цифрлық технологияларды енгізу ресурстарды тиімді пайдалануға, апаттық жағдайларды болдырмауға және қызмет көрсету сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Қазақстанда «ақылды қала» жобасы аясында инженерлік инфрақұрылымды цифрландыру процесі жүргізілуде. Бұл жобалар арқылы тұрғындар үшін инфрақұрылым қызметтерінің қолжетімділігі мен сапасы жақсарып, халыққа жаңа қызметтер ұсынылады.

Қазақстандағы инженерлік инфрақұрылым мен ТКШ саласының дамуы қазіргі уақытта айтарлықтай қарқынды жүруде. Алайда, бұл салаларда көптеген мәселе әлі де бар. Әсіресе, ескірген инфрақұрылымдарды жаңарту, тұрғын үй сапасын жақсарту және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында алда шешімін күткен міндеттер көп. Мемлекеттік бағдарламалар мен цифрландыру жобалары арқылы бұл мәселелерді шешу мүмкіндігі бар. Бастысы, азаматтардың өмір сүру сапасын жақсарту үшін барлық тараптардың күш-жігері бірігуі қажет.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы