Тұрғын үй саясатының маңызы

Тұрғын үй саясаты – әрбір мемлекет үшін маңызды әлеуметтік мәселе. Әсіресе, Қазақстан сияқты даму жолында тұрған елдер үшін тұрғын үйдің қолжетімділігі, сапасы және әлеуметтік теңдік принциптері үлкен рөл атқарады. Қазақстандағы тұрғын үй саясатының дамуы көп жылдар бойы әртүрлі кезеңдерден өтіп, бүгінгі таңда жаңа бағыттар мен шешімдер қабылдауды қажет етеді.

Кеңестік кезеңдегі тұрғын үй саясаты
Қазақстанның тұрғын үй саясаты кеңестік кезеңде жоспарлы экономикаға сәйкес құрылды. Тұрғын үй құрылысында мемлекет басты рөл атқарып, жұмысшылар мен қызметкерлерге арнап пәтерлер салу ісін қолға алды. Бірақ, көп жағдайда бұл пәтерлердің сапасы төмен, ал саны қажетті деңгейде болмады.
Тәуелсіздік кезеңіндегі өзгерістер
Тәуелсіздік алғаннан кейін, тұрғын үй мәселесін шешу Қазақстанның әлеуметтік саясатында маңызды орын алды. Сонымен қатар, Қазақстанда тұрғын үйге мұқтаж әлеуметтік әлсіз топтар үшін арнайы тұрғын үй бағдарламалары іске асырылуда. Бұл бағдарламалар арқылы көпбалалы отбасылар, мүгедек жандар, жетім балалар және басқа да әлеуметтік жағынан осал топтарға баспана беріледі. Мемлекет оларды жеңілдетілген шарттармен баспана алуға мүмкіндік беріп, арнайы үйлер салуды қаржыландырады.
«Бақытты отбасы» және «Шаңырақ» бағдарламалары
«Бақытты отбасы» бағдарламасы арқылы көпбалалы және аз қамтылған отбасылар 2%-дық мөлшерлемемен несие ала алады. Бұл тұрғын үйге аса мұқтаж адамдар үшін айтарлықтай жеңілдік болып табылады.
Нарықтық экономикаға көшу кезеңі
Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан кейін, тұрғын үй саласы нарықтық қатынастарға негізделе бастады. 1990-жылдардың соңында, нарықтық экономикаға көшу барысында құрылыс саласы жеке кәсіпкерлікке беріліп, мемлекет осы салада тек реттеуші функциясын орындады. Бұл кезеңде тұрғын үй бағасының өсуі мен құрылыс сапасының айырмашылығы байқалды.
2000 жылдардағы қарқынды құрылыс
2000-шы жылдардың басында Қазақстанда тұрғын үй құрылысы қарқынды дамыды. Бұл кезеңде «Қазақстанның 2030 Стратегиясы» аясында «қолжетімді тұрғын үй» жобасы іске асырылды. Мемлекет халықтың әлеуметтік әлсіз топтарына тұрғын үй алу мүмкіндігін жеңілдету үшін ипотекалық несиелендіру бағдарламаларын қолға алды. Бұған «7-20-25» бағдарламасы сияқты бірқатар бағдарламалар қосылды.
Қазіргі тұрғын үй саясатының басымдықтары
Қазіргі таңда Қазақстанда тұрғын үй саясатының басты мақсаты – халықтың барлық топтарының тұрғын үйге қол жеткізуін қамтамасыз ету. Мемлекет тұрғын үй мәселесін шешу үшін түрлі бағдарламаларды іске асырып келеді. Осы бағдарламалар аясында жас отбасылар мен әлеуметтік аз қамтылған азаматтарға жеңілдетілген шарттармен үй алуға мүмкіндік беріледі. Сонымен қатар, мемлекеттік органдар қолжетімді тұрғын үй салуды ынталандырып, құрылысқа арналған субсидиялар мен салықтық жеңілдіктер енгізуде.
«Нұрлы жер» бағдарламасы
«Нұрлы жер» бағдарламасы – осыған жақсы мысал. Бұл бағдарлама аясында елімізде тұрғын үй құрылысын ұлғайту, инфрақұрылымды дамыту, сондай-ақ халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету мақсатында бірқатар шаралар қабылданған. Оның ішінде арендалық және ипотекалық үйлер салу, халықтың әлеуметтік әлсіз топтарына жеңілдіктер ұсыну көзделген.
Болашақтағы даму бағыттары
Қазақстанның тұрғын үй саясатын одан әрі дамыту үшін бірқатар маңызды бағыттар бар. Біріншіден, тұрғын үй құрылысында цифрлық технологияларды пайдалану арқылы құрылыс мерзімін қысқарту және сапаны арттыру қажет. Екіншіден, жас отбасылар мен жастар үшін арнайы тұрғын үй бағдарламаларын енгізу қажет. Осылайша, жастарды қолжетімді тұрғын үймен қамтамасыз ету арқылы олардың әлеуметтік жағдайын жақсартуға болады.
Сонымен қатар, экологиялық таза және энергия үнемдейтін тұрғын үйлердің құрылысына көңіл бөлу керек. Бұл мәселе әлемдік тәжірибеде аса маңызды болып табылады, әрі Қазақстан үшін болашақта үлкен мүмкіндік ашуы мүмкін.
Қорытынды
Қазақстанның тұрғын үй саясаты көп жылдар бойы дамып келеді, бірақ әлі де көптеген мәселелер шешуді талап етеді. Бұл бағыттағы реформалар халықтың өмір сүру сапасын арттыруға, әлеуметтік теңдікті қамтамасыз етуге және экономика саласын дамытуға оң әсерін тигізеді. Әсіресе, тұрғын үй саясатын жақсартуға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар, жеңілдетілген ипотека, арендалық тұрғын үй және құрылыс сапасын арттыру шаралары болашақта өз нәтижесін береді деп сенуге болады.

Тілші: Журсынбай Аружан Сабырқызы