Шымкент. Азаматтық қоғамның дамуы — бұл демократиялық мемлекеттің ажырамас бөлігі болып табылатын, азаматтардың, әлеуметтік топтардың және ұйымдардың өз құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін мемлекетпен және бір-бірімен өзара әрекеттесуі.

Азаматтық қоғамның дамуы — бұл демократиялық мемлекеттің ажырамас бөлігі болып табылатын, азаматтардың, әлеуметтік топтардың және ұйымдардың өз құқықтары мен мүдделерін қорғау мақсатында мемлекетпен және бір-бірімен өзара әрекеттесу процесі. Азаматтық қоғам — бұл ерікті түрде құрылатын ұйымдар мен бірлестіктердің, үкіметтік емес ұйымдардың, қоғамдық қозғалыстардың жиынтығы, оның мақсаты қоғамдағы әлеуметтік, саяси, экономикалық және мәдени мәселелерді шешу болып табылады.

Азаматтық қоғамның рөлі:

1. Қоғамдық пікірді білдіру: Азаматтық қоғам адамдарға үкіметке, қоғамға және саясатқа қатысты өз пікірлерін еркін жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл саяси шешімдердің сапасын жақсартып, халықтың сенімін арттыруға ықпал етеді.
2. Мемлекеттік биліктің бақылаушысы: Үкіметтік емес ұйымдар мен басқа да азаматтық қоғам институттары мемлекет пен оның қызметкерлерінің жұмысын бақылайды және олардың әрекеттерінің ашықтығын қамтамасыз етуге көмектеседі.
3. Құқық қорғау қызметі: Азаматтық қоғам азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға бағытталған іс-шараларды ұйымдастырып, заңның сақталуына ықпал етеді.

Азаматтық қоғамның негізгі институттары:

1. Үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ): Олар әлеуметтік, мәдени, экологиялық, экономикалық және басқа да мәселелерді шешумен айналысады.
2. Бұқаралық ақпарат құралдары (БАҚ): Халықтың ақпарат алмасуын және қоғамдық пікірдің қалыптасуын қамтамасыз етіп, ашықтық пен әділеттілікті қолдайды және маңызды мәселелерді жария етеді.
3. Қоғамдық кеңестер: Олар мемлекет пен азаматтар арасындағы диалогты қамтамасыз етіп, мемлекеттік органдардың шешімдеріне азаматтардың пікірін білдіруге мүмкіндік береді.

Азаматтық қоғамның дамуы үшін қажетті факторлар:

1. Құқықтық база: Азаматтық қоғамның дамуы заңдық тұрғыдан қолдау табуы қажет. Азаматтардың сөз, пікір және ұйым құру бостандығы заң жүзінде қорғалуы тиіс.
2. Білім беру: Азаматтардың құқықтық және саяси сауаты олардың азаматтық қоғамның белсенді мүшесі болуына ықпал етеді. Мектептерде және жоғары оқу орындарында азаматтық құқықтар мен міндеттер туралы білім беру маңызды.
3. Экономикалық даму: Экономикалық тұрақтылық азаматтық қоғамның дамуына ықпал етеді. Халықтың өмір сүру деңгейі жақсарған сайын, олардың қоғамдық өмірге белсенді қатысу мүмкіндігі артады.

Азаматтық қоғамды қолдау шаралары:

1. Мемлекеттік қолдау: Мемлекет азаматтық қоғамның дамуына жағдай жасап, ҮЕҰ-ға қаржылай және материалдық қолдау көрсетеді. Бұл азаматтық белсенділікті ынталандырады.
2. Ашықтықты қамтамасыз ету: Мемлекеттік органдар мен азаматтық қоғам арасындағы диалог ашық болуы тиіс. Қоғамдық кеңестер, тыңдаулар сияқты тетіктер арқылы азаматтардың шешім қабылдау процесіне қатысуы қамтамасыз етіледі.

Азаматтық қоғамның дамуының маңызы:

1. Демократиялық институттарды нығайту: Азаматтық қоғам халық пен үкімет арасындағы байланысты нығайтып, демократиялық процестердің тиімділігін арттырады.
2. Қоғамдағы әлеуметтік мәселелерді шешу: Азаматтық қоғам әлеуметтік проблемаларды шешуге көмектеседі, әсіресе экология, білім беру және денсаулық сақтау салаларында.
3. Сыбайлас жемқорлықпен күрес: Азаматтық қоғамның белсенділігі мемлекеттік органдардың ашықтығын арттырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске үлес қосады.

Азаматтық қоғамның дамуы елдегі тұрақтылықты қамтамасыз етіп, мемлекеттің тиімділігін арттыруға және халықтың әл-ауқатын жақсартуға ықпал етеді.

Тілші : Журсынбай Аружан Сабырқызы