Шымкент. Су тапшылығы — бұл аймақтарда немесе мемлекеттерде халықтың және экономика салаларының қажеттіліктерін толық қанағаттандыру үшін қол жетімді су ресурстарының жеткіліксіздігі.

Су тапшылығы — бұл аймақтарда немесе мемлекеттерде халықтың және экономика салаларының қажеттіліктерін толық қанағаттандыру үшін қол жетімді су ресурстарының жеткіліксіздігі. Су тапшылығының себебі ретінде климаттың өзгеруі, су ресурстарын тиімді пайдаланбау, экологиялық бұзылулар, өсіп келе жатқан халық саны және су ресурстарын бөлу мәселелері аталады.
Қазақстандағы су тапшылығы.
Қазақстан су ресурстары тұрғысынан өте күрделі жағдайды бастан кешуде. Елімізде су тапшылығы бірқатар себептермен күшейіп келеді:
    1.    Климаттың өзгеруі:
Қазақстанның көптеген аймақтары құрғақ және жартылай құрғақ климатта орналасқан. Ауа райының өзгеруі, әсіресе жауын-шашынның азаюы, өзендер мен көлдердің су деңгейінің төмендеуіне алып келіп, су тапшылығын ұлғайтады.
    2.    Өзендер мен көлдердің ластануы:
Өзендер мен су қоймаларының ластануы, ауыл шаруашылығында химикаттардың және тыңайтқыштардың көп қолданылуы, өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтар су сапасын төмендетіп, оның пайдалану мүмкіндіктерін шектейді.
    3.    Су ресурстарын тиімді пайдаланбау:
Су пайдалану мен суару жүйелеріндегі тиімсіздік, су шығындарының көптігі және ескі инфрақұрылым су ресурстарын дұрыс бөлуге кедергі жасайды. Ауыл шаруашылығында суармалы жерлердің көп бөлігі әлі де ескі суару әдістерін қолдануда, бұл судың үлкен шығындарына әкеледі.
    4.    Көрші елдермен шекаралас су ресурстарын бөлу:
Қазақстанға жеткілікті көлемде су келетін өзендердің көпшілігі көрші мемлекеттердің аумағында басталады, мысалы, Әмудария мен Сырдария өзендері. Бұл жағдай су ресурстарын бөлу мен пайдалану бойынша дипломатиялық мәселелерді туындатады.
    5.    Халық санының артуы:
Халық санының өсуі, әсіресе ірі қалаларда суға деген сұранысты арттырады. Сонымен қатар, өндіріс пен ауыл шаруашылығының дамуы да су ресурстарына деген сұранысты арттырады.
Су тапшылығының әсерлері
    1.    Ауыл шаруашылығына әсері:
Су тапшылығы егістік жерлерін суаруда қиындықтар туғызып, ауыл шаруашылығы өнімділігінің төмендеуіне әкеледі. Бұл азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесін туындатады.
    2.    Экономикалық әсері:
Су тапшылығы өндірістік секторды, энергетика саласын, көлік инфрақұрылымын және жалпы экономиканы тежейді. Су ресурстарының жетіспеушілігі электр энергиясын өндіруде де қиындықтар тудыруы мүмкін, өйткені гидроэлектр станциялары судың жеткілікті көлеміне тәуелді.
    3.    Экологиялық зардаптар:
Су тапшылығы экологиялық жүйелердің бұзылуына әкеледі. Су айдындарының азаюы, экожүйелердің деградациясы және биоәртүрліліктің жоғалуы табиғи ресурстардың теңгерімін бұзады.
    4.    Адамдардың өмір сүру сапасына әсері:
Су тапшылығы адам денсаулығына, санитарияға және тұрмыстық қажеттіліктерді қамтамасыз етуге кері әсер етеді.
Су тапшылығын шешу жолдары
    1.    Суды үнемдеу және тиімді пайдалану:
Су ресурстарын тиімді пайдалану үшін су үнемдеу технологияларын енгізу қажет. Суару жүйелерін модернизациялау, заманауи технологияларды пайдалану және суды қайта өңдеу әдістерін енгізу маңызды.
    2.    Су ресурстарын басқарудың тиімді жүйесін құру:
Су ресурстарын басқару, су бөлінісін реттеу және халықаралық деңгейде келісімдер жасасу қажет. Бұл мәселе тек ішкі емес, халықаралық деңгейде де шешуді талап етеді.
    3.    Жаңартылатын су көздерін пайдалану:
Су тасымалдау және қайта өңдеу жүйелерін дамыту, жаңартылатын су көздерін пайдалану, мысалы, жаңбыр суын жинау, тұщы суды тұзсыздандыру әдістерін дамыту.
    4.    Қоршаған ортаны қорғау:
Су айдындарының ластануын болдырмау және экологиялық жағдайды жақсарту мақсатында су қоймаларын тазалау жұмыстарын жүргізу, қалдықтарды өңдеу жүйелерін жақсарту керек.

Қорытынды:
Су тапшылығы Қазақстан үшін маңызды мәселе болып табылады, әрі оны шешу елдің тұрақты дамуына және халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған маңызды қадамдар болып табылады. Су ресурстарын тиімді пайдалану мен экологиялық тұрақтылықты сақтау жолында тиісті шаралар қабылдануы керек.

Тілші: Кенжебаева Гаухар Жақыпқызы