Шымкент. Ауыз сумен қамтамасыз ету мәселесі

Ауыз сумен қамтамасыз ету мәселесі – елдегі ең маңызды бағыттардың бірі, өйткені таза, сапалы суға қол жеткізу – әрбір азаматтың негізгі қажеттілігі. Су – біздің денсаулығымыздың кепілі, тұрмыстық жағдайымызды жақсартатын және жалпы өмір сүру сапасын арттыратын ең басты ресурстардың бірі. Осыған байланысты Қазақстанда ауыз сумен қамтамасыз етуге үлкен көңіл бөлініп жатыр. Ауылдық жерлерде де, қалаларда да сапалы суға қол жеткізуді қамтамасыз ету үшін түрлі бағдарламалар қабылдануда. Бұл жобалардың басты мақсаты – халықты таза және жеткілікті мөлшердегі ауыз сумен қамтамасыз ету.

Ауыз сумен қамту бағытындағы негізгі проблемалар

Қазіргі таңда елімізде ауыз су мәселесі әлі де шешімін толық таппаған. Кейбір өңірлерде су ресурстары жеткілікті болғанымен, ауылды жерлерде жағдай күрделі болып тұр. Ауылдық аймақтардың басым бөлігінде су құбырлары ескірген, ал кейбір жерлерде мүлдем су жүйесі жоқ. Осындай жағдайларда халық көбіне құдықтардан, арықтардан, тіпті кейде ашық өзен-көлдерден су алып ішуге мәжбүр. Бұл, әрине, денсаулыққа зиянды, себебі ашық суларда зиянды бактериялар, түрлі қоспалар, ауыр металдар болуы мүмкін. Мұндай жағдайлар денсаулыққа кері әсер етіп, түрлі жұқпалы аурулардың таралу қаупін арттырады.

Сондықтан, бұл мәселені шешу үшін мемлекет тарапынан түрлі бағдарламалар әзірленіп, оларды жүзеге асыру қолға алынды. Соңғы жылдары үкімет ауыз сумен қамтамасыз етуге үлкен қаржы бөліп, жаңа жобаларды іске асыруда. Бұлардың ішінде су құбырларын жаңарту, ауылдарға су жеткізу, суды сүзгіден өткізу сияқты шаралар бар. Алайда, бұл мәселелерді шешу оңай емес, себебі кейбір ауылдық аймақтар географиялық тұрғыдан алыс орналасқан, сол себепті су жеткізу қиынға соғып жатады.

Ауыз сумен қамтамасыз етуге арналған бағдарламалар

“Өңірлерді дамыту” және “Қуатты өңірлер – ел дамуының драйвері” сияқты мемлекеттік бағдарламалар аясында ауылдарды ауыз сумен қамтамасыз ету мәселесі үлкен назарда. Бұл бағдарламалар арқылы мемлекет су құбырларын жаңарту, жаңа су жүйелерін салу және халыққа таза су жеткізу бағытында кешенді жұмыстарды іске асырып жатыр. Жергілікті әкімшіліктер, су шаруашылығы ұйымдары және түрлі мекемелер бірлесіп, ауыз су мәселесін шешуге атсалысуда.

Мысалы, “Ақ бұлақ” бағдарламасы арқылы ауылдарға су құбырларын тарту, су сүзгілерін орнату сияқты жобалар іске асырылуда. Бұл бағдарламаның басты мақсаты – ауыл тұрғындарын сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету. Соңғы жылдары бұл бағдарлама аясында біраз жұмыс атқарылды, бірақ әлі де жетілдіруді қажет ететін тұстары бар. Ауыз су мәселесін толық шешу үшін мемлекеттік органдардың, жергілікті әкімшіліктердің және қоғамдық ұйымдардың бірлесіп жұмыс істеуі қажет.

Су ресурстарын тиімді пайдалану және экологиялық мәселелер

Ауыз сумен қамтамасыз ету мәселесінде су ресурстарын тиімді пайдалану маңызды рөл атқарады. Қазақстан – су ресурстары шектеулі мемлекеттердің бірі, сондықтан су қорын сақтап, оны дұрыс пайдалануға үйренуіміз қажет. Қазіргі таңда су тапшылығы тек Қазақстанда ғана емес, әлемнің көптеген елдерінде өзекті проблемаға айналып отыр. Су ресурстарының азаюы экологиялық жағдайға да әсер етеді. Өзендер, көлдер, жерасты сулары азайып барады, бұл табиғатқа да, адам өміріне де зиянын тигізеді.

Қазақстанда су тапшылығын шешу үшін үнемді су пайдалану тәсілдерін енгізу, жаңа технологияларды пайдалану маңызды. Әсіресе, ауыл шаруашылығында су шығынын азайту үшін тамшылатып суару, автоматтандырылған су жүйелерін қолдану қажет. Бұл әдістер суды үнемдеп қана қоймай, ауыл шаруашылығын тиімдірек етеді. Сонымен қатар, өндіріс орындарында да су ресурстарын үнемдеу шараларын қолдану қажет. Өндірісте пайдаланылған суды қайта өңдеу, оны қайта пайдалану арқылы су ресурстарын сақтауға үлес қосуға болады.

Ауыз су сапасын бақылау және денсаулыққа әсері

Ауыз су сапасы – әрбір адамның денсаулығына тікелей әсер ететін фактор. Таза емес су түрлі жұқпалы аурулардың таралуына себеп болуы мүмкін. Сондықтан, су сапасын бақылау үшін мемлекет арнайы зертханалар, бақылау орталықтарын құрып, су тазалығының деңгейін үнемі қадағалап отыруы керек. Қазіргі таңда көптеген ауылдарда су сапасы талаптарға сай емес. Осындай жерлерде халық су сүзгілерін қолдануға мәжбүр. Әрине, бұл уақытша шешім болуы мүмкін, бірақ ұзақ мерзімде мұндай жағдайды түбегейлі шешу қажет.

Халықты ауыз сумен қамтамасыз ету бойынша атқарылатын жұмыстар

Мемлекет халықты ауыз сумен толық қамтамасыз ету үшін түрлі қадамдар жасап жатыр. Мысалы, жаңа су құбырларын тарту, ескі құбырларды жаңарту, ауылдық жерлерге су тазарту қондырғыларын орнату жұмыстары жүйелі түрде жүргізілуде. Әрине, бұл жұмысты аяқтау бір күнде болмайды, бірақ жоспар бойынша алдағы жылдары барлық елді мекендерге таза ауыз су жеткізу көзделіп отыр.

Сондай-ақ, халық арасында суды үнемдеп пайдалану мәдениетін қалыптастыру да маңызды. Әрбір азамат суды дұрыс пайдаланып, оны ысырап етпеу керектігін түсінуі керек. Мектептерде, оқу орындарында судың маңызы туралы түсіндірме жұмыстарын өткізу, ақпараттық науқандар жүргізу қажет. Себебі, суды дұрыс пайдалану мәдениеті бала кезден қалыптасуы тиіс.

Болашаққа көзқарас

Ауыз сумен қамтамасыз ету – тек мемлекеттің ғана емес, әрбір азаматтың да міндеті деп түсіну керек. Қазіргі таңда су тапшылығы мәселесі тек ауылдарда емес, қалаларда да өзекті. Сондықтан, суды үнемдеп пайдалану, су ресурстарын тиімді басқару арқылы ғана бұл мәселені шешуге болады. Болашақта технологиялар дамыған сайын, су тапшылығын азайтуға мүмкіндік туатыны сөзсіз. Жаңа технологиялардың арқасында су тазарту, сүзгіден өткізу, қайта пайдалану сияқты тәсілдер кеңейе түспек.

Қорыта айтқанда, ауыз сумен қамтамасыз ету мәселесі әрбір азамат үшін маңызды. Таза суға қол жеткізу – тек тұрмыстық қажеттілік емес, бұл әр адамның денсаулығына әсер ететін фактор. Су ресурстарын тиімді пайдалану, оларды қорғау – біздің ортақ міндетіміз. Әрқайсымыз суды үнемдеп, қоршаған ортаны қорғауға атсалыссақ, елдің болашағы жарқын болмақ.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы