Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлық – қоғамның дамуына үлкен кедергі келтіретін мәселелердің бірі.

Сыбайлас жемқорлық – қоғамның дамуына үлкен кедергі келтіретін мәселелердің бірі. Онымен күресудің маңызды бағыты – адамдардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы санасын қалыптастыру. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сана дегеніміз – адамдардың әділетсіздікке төзбей, өз құқығын қорғауға дайын болуы, құқық бұзушылықтарға қарсылық танытуы. Егер әр адам жемқорлыққа жол бермеуге тырысса, онда қоғамда әділеттілік пен тазалық орнайды.

Бұл сананы қалыптастырудың бір жолы – жастарға құқықтық тәрбие беру. Мектептер мен университеттерде сыбайлас жемқорлықтың зияны туралы сабақтар өткізу, оны өмірлік мысалдармен түсіндіру арқылы жастардың әділдік пен адалдық құндылықтарына қызығушылығын оятуға болады. Жастарды өз құқығын білуге, пара алмайтын, пара бермейтін ұстанымдарға үйрету – жемқорлықты болдырмаудың алғашқы қадамдарының бірі.

Құқық қорғау органдарының ашық жұмыс істеуі де маңызды. Мемлекеттік қызметкерлердің қызметі ашық, халыққа қолжетімді болса, сыбайлас жемқорлықты азайтуға мүмкіндік артады. Мысалы, мемлекеттік сатып алулар, бюджетті бөлу процестерінің ашықтығы халыққа бақылау жасауға, әділдік орнатуға көмектеседі. Қоғамның сенімі болғанда, жемқорлыққа қарсы күрес жеңілдей түседі.

Сонымен қатар, БАҚ арқылы қоғамды ақпараттандыру маңызды рөл атқарады. Теледидар, радио, газет және интернет арқылы сыбайлас жемқорлықтың зиянын түсіндіру – халықтың бұл мәселеге назар аударуына көмектеседі. Мысалы, телебағдарламаларда немесе әлеуметтік желілерде құқық бұзушылықтардың ашылуы, олардың салдары туралы айту адамдарды бұл мәселеге байыппен қарауға мәжбүрлейді. Жемқорлық туралы деректі фильмдер, сұхбаттар, мақалалар халыққа ақпарат беріп қана қоймай, құқықтық мәдениетті қалыптастырады.

Жемқорлыққа қарсы қоғамдық бақылау да маңызды. Әрбір азамат мемлекеттік мекемелердің қызметін бақылап, қажет болған жағдайда тиісті орындарға шағым жасауы тиіс. Қоғамдық ұйымдар, еріктілер жемқорлыққа қарсы күреске белсенді қатысып, халыққа түсінікті ақпарат бере алады. Егер адамдар өздері білетін заңсыздықтар туралы ашық айтса, онда жемқорлыққа қарсы мәдениет нығая түседі.

Сонымен қатар, азаматтардың өздері заңды сақтау, заңсыз әрекеттерге қарсы тұруға үйренуі қажет. Егер адам жемқорлыққа бейімделмей, заңды сақтау жолын таңдаса, ол қоғамға өз үлесін қосады. Әр адам пара бермеуге, заңды бұзбауға тырысуы керек. Заңды сыйлап, дұрыс жолды таңдау – қоғамдағы әр азаматтың парызы.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамаларды күшейту де маңызды. Құқық бұзушылықтарға қатаң жаза қолдану арқылы жемқорлық деңгейін төмендетуге болады. Мысалы, заңсыз әрекеттерге барған тұлғаларға ірі айыппұлдар салу, қызметінен шеттету немесе қылмыстық жауапкершілікке тарту – сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің тиімді тәсілдері. Бұл шаралар адамдарды заңды бұзудан сақтандырады.

Бұған қоса, адамдар сыбайлас жемқорлық туралы мәселені жақындарына, достарына, таныстарына түсіндіріп, ашық талқылай алады. Егер отбасы, достар арасында жемқорлыққа төзімділік жоқ болса, онда қоғамдағы әділдік деңгейі де жоғары болады. Әрбір азамат бұл тақырыпты жеке қарым-қатынас арқылы көтерсе, жемқорлыққа қарсы сана күшейеді.

Қорыта айтқанда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту қоғамдағы әр адамның өз құқығын қорғап, әділдікке ұмтылуымен байланысты. Жастарды тәрбиелеу, құқық қорғау органдарының ашық жұмыс істеуі, ақпараттандыру, қоғамдық бақылау, заңды сақтау арқылы ғана сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұра аламыз. Қоғамның әр мүшесі осы мәселеге атсалысқан кезде ғана сыбайлас жемқорлық азайып, әділдік пен тазалық орнайды.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы