Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлық – біздің қоғамда әлі күнге дейін өзекті мәселелердің бірі.

Сыбайлас жемқорлық – біздің қоғамда әлі күнге дейін өзекті мәселелердің бірі. Ол елдің дамуына, халықтың өмір сапасына және мемлекетке деген сенімге кері әсер етеді. Сондықтан бұл құбылыспен күресуде адамдардың санасын өзгерту, яғни сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыру маңызды.

Ең алдымен, сыбайлас жемқорлықтың қандай зиян әкелетінін түсінуіміз керек. Көптеген адамдар үшін пара беру, заңды айналып өту секілді әрекеттер қалыпты жағдайға айналғандай көрінеді. Алайда, бұл – дұрыс емес. Жемқорлық қоғамдағы теңсіздікке, әділетсіздікке, дамудың баяулауына әкеледі. Мысалы, пара алған шенеунік мемлекеттік қаржыны өз пайдасына жұмсаса, ол қаржы халықтың әл-ауқатын жақсартуға емес, жеке адамның мүддесіне кетеді. Бұл – барлық қоғам үшін үлкен зиян.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сана қалыптастыру үшін ең бірінші, мектептер мен университеттерде осы мәселені көтеру маңызды. Балалар мен жастарға адалдық, әділдік және заңды құрметтеу секілді құндылықтарды үйрету керек. Мектеп қабырғасында алған тәрбие өмір бойы сақталады, сондықтан жас буын арасында жемқорлыққа деген жағымсыз көзқарасты қалыптастыру өте маңызды. Мұғалімдер, ата-аналар балаларға сыбайлас жемқорлықтың зиянын түсіндіре отырып, адал жолды таңдаудың дұрыс екенін көрсетуі керек.

Сонымен қатар, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін мемлекеттік қызметкерлердің адалдығын қамтамасыз ету керек. Мемлекеттік қызметке тек білікті, адал, жауапкершілігі жоғары адамдарды таңдау қажет. Бұл жерде жұмысқа қабылдау процесінің ашықтығы маңызды. Қызметкерлердің мүліктік жағдайы, кіріс көздері тұрақты тексеріліп, есепке алынып отырса, ол адам жемқорлыққа барудан сақтанады. Әрбір мемлекеттік қызметкер өз жұмысының қоғам алдындағы маңыздылығын түсініп, жауапкершілікпен қарауы тиіс.

Жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыру үшін бұқаралық ақпарат құралдарының да рөлі зор. Әсіресе, теледидар, радио және интернет арқылы сыбайлас жемқорлықтың зияны туралы көпшілікке ақпарат тарату қажет. Көптеген елдерде жемқорлыққа қарсы күреске арналған арнайы бағдарламалар жасалады, бізде де осындай бағдарламаларды арттыру керек. Жемқорлықты азайту үшін халық бұл мәселеге өз пікірін ашық білдіре алуы қажет. Осы орайда әлеуметтік желілердің де орны ерекше.

Сонымен қатар, жемқорлыққа қарсы іс-шараларға қоғамдық ұйымдарды, еріктілерді тарту қажет. Олар халық арасында жемқорлыққа қарсы насихат жүргізіп, адамдарға құқықтық көмек көрсете алады. Қоғамдық ұйымдардың қатысуы сыбайлас жемқорлықпен күреске жаңа көзқарас береді. Қоғамдағы әрбір адам пара бермеуге, заңды айналып өтпеуге тырысса, сыбайлас жемқорлық азаяды.

Тағы бір маңызды қадам – жазалау жүйесінің әділ әрі қатаң болуы. Егер біреу заңды бұзса, оған лайықты жаза қолданылуы керек. Адамдар заң бұзу арқылы құтылу мүмкін емес екенін түсінгенде ғана жемқорлыққа жол бермейді. Сол себепті құқық қорғау органдарының жұмысын жақсарту қажет. Әрбір қылмыс ашық және әділ түрде қарастырылуы керек. Бұл қоғамға заңның күші бар екенін дәлелдейді.

Жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыруда экономикалық жағдайды жақсарту да маңызды рөл атқарады. Кейде адамдар табысы төмен болғандықтан, пара алуға немесе беруге мәжбүр болады. Мемлекет халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартып, жалақы деңгейін көтерсе, адамдар өз қажеттіліктерін заңды жолмен қамтамасыз ете алады. Әлеуметтік әділеттілік орнаған жерде жемқорлыққа жол азаяды.

Қорыта айтқанда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы сана – әр адамның өзіне байланысты. Егер әрбір адам заңды сыйлап, әділдікке ұмтылса, қоғамда жемқорлыққа жол жабылады. Ол үшін мемлекет қана емес, бүкіл қоғам бірлесе отырып жұмыс істеуі қажет. Жемқорлықсыз қоғам – біздің ортақ мақсатымыз, сондықтан әрбіріміз бұл жолда үлесімізді қосуымыз қажет.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы