Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлық – қоғамның дамуына айтарлықтай кедергі келтіретін және халықтың өмір сапасын төмендететін ең ауыр әлеуметтік мәселелердің бірі.

Сыбайлас жемқорлық – қоғамның дамуына айтарлықтай кедергі келтіретін және халықтың өмір сапасын төмендететін ең ауыр әлеуметтік мәселелердің бірі. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте заңдардың ғана емес, сонымен қатар азаматтардың санасы мен көзқарасының рөлі зор. Сондықтан қазіргі кезде қоғамда жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыру маңызды қадам болып отыр.

Сыбайлас жемқорлық дегеніміз не?

Жалпы алғанда, сыбайлас жемқорлық дегеніміз – лауазымды тұлғалардың өз қызметін жеке бас пайдасы үшін пайдаланып, заңды айналып өтуге ұмтылуы. Бұл әрекеттер қоғамның әділдігіне, заңға деген сеніміне нұқсан келтіріп, халық арасында әділдікке деген күмәнді арттырады. Жемқорлықтың кесірінен экономикалық дамуға, әлеуметтік тұрақтылыққа және халықтың әл-ауқатына зиян келіп, қоғамда әділетсіздік сезімін күшейтеді.

Жемқорлыққа қарсы сана деген не?

Жемқорлыққа қарсы сана – бұл жемқорлықтың теріс әсерлерін түсініп, оның қоғамға тигізетін зиянын қабылдау. Әрбір азамат жемқорлықты болдырмау үшін жеке жауапкершілікті сезініп, жемқорлықпен күресуге дайын болуы керек. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сана арқылы қоғамда адалдық, әділдік және тазалық қағидаттары нығайып, адамдар арасындағы сенім артады.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастырудың негізгі бағыттары

    1.    Білім беру жүйесінде жемқорлыққа қарсы тәрбие беру
Жас ұрпаққа сыбайлас жемқорлықтың зияны туралы ақпарат беру – маңызды қадам. Мектептер мен жоғары оқу орындарында жемқорлыққа қарсы тәрбиелік сабақтар өткізіп, балаларға адалдық пен әділдіктің құндылығын түсіндіру керек. Осы бағытта арнайы бағдарламалар, тренингтер және дәрістер өткізу арқылы оқушыларды саналы түрде тәртіп пен адалдыққа тәрбиелейміз.
    2.    Ақпараттық түсіндіру жұмыстары
Жемқорлыққа қарсы ақпараттық кампаниялар халықтың арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамытуға ықпал етеді. Бұл кампаниялар арқылы жемқорлықтың зиянды әсері туралы халықты ақпараттандыру керек. БАҚ-та арнайы бағдарламалар, мақалалар және әлеуметтік желілерде жарияланатын посттар арқылы сыбайлас жемқорлықтың қоғамға тигізетін зиянын түсіндіруге болады.
    3.    Жемқорлыққа қарсы қоғамдық ұйымдарды қолдау
Қоғамда жемқорлыққа қарсы қызмет атқарып жүрген ұйымдардың рөлі үлкен. Олар халық арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы насихат жүргізіп, адамдарға әділдік пен тазалық қағидаларын түсіндіреді. Бұл ұйымдарды қаржылай және моральдық қолдау арқылы олардың жұмысын тиімді етуге болады. Қоғамдық ұйымдар азаматтардың құқықтық сауатын арттырып, оларды жемқорлыққа қарсы күреске шақырады.
    4.    Мемлекеттік қызметкерлер арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті нығайту
Мемлекеттік қызметкерлер – қоғамның дамуы мен тұрақтылығына жауапты адамдар. Олардың арасында жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру өте маңызды. Әрбір мемлекеттік қызметкер өзінің жұмысына адал қарап, заңды және әділеттілік қағидаларын сақтау керек. Мемлекеттік органдарда жемқорлыққа қарсы тренингтер, оқыту курстарын ұйымдастырып, қызметкерлерге сыбайлас жемқорлықтың қоғамға тигізетін зияны туралы түсіндіру қажет.

Әлеуметтік жауапкершілік және азаматтық белсенділік

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сана қоғамның әрбір мүшесінің санасында болуы тиіс. Әрбір азамат өзіне жауапкершілікті алып, жемқорлықты болдырмау үшін белсенді түрде күресуі қажет. Әлеуметтік жауапкершілік, адалдық және ашықтық секілді құндылықтарды қолдау арқылы біз қоғамды жақсарта аламыз. Жемқорлыққа қарсы күрес тек құқық қорғау органдарының міндеті емес, ол барлық адамдардың қолынан келетін маңызды қадам.

Жемқорлыққа қарсы күресте әрбір азамат жемқорлық фактісін байқаса, оны хабарлау және тиісті шаралар қолдану – қоғамдағы әділдікті сақтаудың жолы. Сонымен қатар, азаматтар жемқорлықтың қоғамға тигізетін зардабын түсініп, бұл мәселеге бейжай қарамауы керек.

Жемқорлыққа қарсы тәртіп пен мораль

Жемқорлыққа қарсы күрестің тағы бір маңызды бөлігі – қоғамдағы тәртіп пен моральды нығайту. Әрбір адам адалдықты, әділдікті және шыншылдықты ұстанып, басқаларға үлгі болуы тиіс. Моральды құндылықтарды қоғамда дәріптеу арқылы біз жемқорлықтың тамырын құрта аламыз. Жемқорлықсыз қоғам құру үшін әрбір азаматтың өз-өзіне адал болып, құқықтық тәртіпке бағынуы маңызды.

Моральды құндылықтар арқылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыру қоғамда әділдік пен тазалықтың деңгейін көтеруге мүмкіндік береді. Әрбір адам өзінің әрекетіне жауапты болып, жемқорлыққа қарсы ұстанымын нығайтқанда ғана біз жемқорлықсыз қоғам құра аламыз.

Жемқорлыққа қарсы шаралар мен заңдар

Сыбайлас жемқорлықты болдырмау үшін заңдар мен ережелерді күшейту қажет. Жемқорлыққа қарсы арнайы заңдар қабылданып, олардың орындалуын бақылау маңызды. Жемқорлық жасағандарға қатаң жаза тағайындау арқылы мемлекет әділдік пен тәртіпті қолдайтынын көрсетеді.

Сонымен қатар, жемқорлыққа қарсы шаралар қабылдау барысында әрбір адамның құқықтары мен бостандықтары сақталуы керек. Жемқорлықпен күрес әділ және ашық жүргізілгенде ғана адамдардың заңға деген сенімі артады.

Жемқорлыққа қарсы сананы дамыту – қоғамның тұрақтылығы мен дамуына қажетті маңызды қадам. Әрбір адам өзіне жауапкершілік алып, қоғамдағы адалдық пен әділдік қағидаларын сақтау арқылы сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға өз үлесін қоса алады. Жемқорлықсыз қоғам құру – барлығымыздың ортақ міндетіміз.

Қоғамдағы тәртіпті, моральды және әлеуметтік жауапкершілікті нығайту арқылы біз жемқорлықсыз, әділ қоғам құра аламыз. Әрбір азамат адалдық пен әділдік қағидаларын ұстана отырып, қоғамдағы тұрақтылық пен әділеттілікке қол жеткізуге үлес қоса алады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы