Түркістан облысы. Сыбайлас Жемқорлыққа Қарсы Сананы Дамыту: Қоғамдық Әрекеттер мен Тәжірибелер

Сыбайлас жемқорлық – қоғамның дамуына үлкен кедергі келтіретін теріс құбылыс. Оның әсерінен елдің экономикасы, әлеуметтік жағдайы әлсірейді, халықтың билікке деген сенімі төмендейді. Сондықтан сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күшейту – әрбір қоғам мүшесінің міндеті. Осы мақсатта жемқорлыққа қарсы сананы дамытудың бірнеше тиімді әдістері бар, солардың кейбіріне тоқталып өтейік.

1. Ашықтық және есеп беру мәдениетін қалыптастыру

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамытуда ашықтық мәдениеті өте маңызды рөл атқарады. Мемлекеттік органдар мен ұйымдар өз қызметі туралы халыққа есеп беріп отыруы керек. Осы арқылы адамдар ұйымдардың іс-әрекеттерін бақылауға мүмкіндік алады. Қаржыны қайда және қалай жұмсап жатқанын білу – әрбір азаматтың құқығы. Мысалы, бюджетті халықтың алдында ашық түрде таныстыру, оның қолданылуын қадағалау жүйелері халықтың сенімін арттырады.

2. Жастар арасында адалдықты насихаттау

Жемқорлыққа қарсы сана жасөспірімдер арасында қалыптасуы керек. Олар үшін мектеп қабырғасында адалдық пен әділдік туралы арнайы сабақтар, тренингтер өткізу қажет. Мұндай сабақтар балалардың бойында жауапкершілік пен әділдікке деген көзқарасты қалыптастырады. Сонымен қатар, жасөспірімдерге адалдықтың жеке өмірде де, қоғамда да маңызды екенін түсіндіру – үлкен жұмыс.

3. Танымал адамдардың қатысуымен кампаниялар

Танымал тұлғалар сыбайлас жемқорлыққа қарсы насихат жүргізуге үлкен үлес қоса алады. Олар өз сөздері арқылы халыққа үлгі болып, адалдықты дәріптейді. Мысалы, өнер адамдары, спортшылар, қоғам қайраткерлері жемқорлыққа қарсы күрес туралы мәлімдемелер жасап, жастарды әділ болуға шақыра алады. Әлеуметтік желілерде осындай кампаниялар үлкен аудиторияны қамтып, халық арасында кең қолдау табады.

4. Қоғамдық пікірталастар мен кездесулер

Сыбайлас жемқорлық туралы ашық пікірталас ұйымдастыру арқылы адамдардың ой-санасын ояту маңызды. Мұндай кездесулерді қоғам белсенділері, мемлекеттік органдар немесе үкіметтік емес ұйымдар ұйымдастыра алады. Әртүрлі көзқарастарды тыңдау, жемқорлықтың салдарын талқылау халықтың жемқорлыққа қарсы көзқарасын күшейтеді. Ашық диалог арқылы әрбір адам бұл мәселенің ауқымын сезініп, оған қарсы тұруға ынталанады.

5. Әлеуметтік желілердегі ақпараттық жұмыстар

Әлеуметтік желілер арқылы жемқорлыққа қарсы ақпараттарды тарату қазіргі уақытта ең тиімді әдістердің бірі болып табылады. Көптеген адамдар әлеуметтік желіде көп уақыт өткізеді, сондықтан жемқорлыққа қарсы посттар, видеолар, инфографикалар көпшілікке оңай жетеді. Жемқорлықтың қоғамға тигізетін зиянын, оның адамдардың өміріне қалай әсер ететінін түсіндіретін материалдарды үнемі жариялап отыру адамдардың санасын қалыптастырады.

6. Жемқорлыққа қарсы тақырыптағы өнер мен мәдениет

Өнер адамдардың санасына терең әсер ете алады. Жемқорлыққа қарсы қойылымдар, фильмдер, әдеби шығармалар арқылы халыққа оның зияны туралы түсінік беру тиімді әдіс болып табылады. Мысалы, жемқорлықтың салдарынан болған оқиғалар туралы көркем фильмдер адамдарға терең ой салады. Осындай шығармалар арқылы әрбір адам жемқорлыққа қарсы күрестің маңызын түсінеді.

7. Мемлекеттік қызметкерлерге арналған адалдық кодекстері

Әрбір мемлекеттік қызметкер үшін адалдық кодекстерін енгізу және олардың орындалуын қадағалау керек. Қызметкерлер бұл кодекстерді күнделікті жұмысында ұстануға міндетті. Кодекстер арқылы қызметкерлердің жұмысында адал болу, әділ шешімдер қабылдау қажеттілігі қалыптасады. Сонымен қатар, бұл құжат қызметкерлердің өз міндеттеріне жауапкершілікпен қарауына әсер етеді.

8. Еріктілер қозғалысы арқылы халықты ақпараттандыру

Еріктілер қоғамда жемқорлық туралы ақпарат таратып, әрбір адамды адал болуға шақыра алады. Еріктілер ұйымдарда, оқу орындарында дәрістер өткізіп, арнайы шаралар ұйымдастырады. Олар жемқорлыққа қарсы күрес туралы ақпаратты қарапайым тілмен түсіндіріп, әр адамның жауапкершілігін арттыруға үлес қосады. Жастар ерікті бола отырып, өздері де осы мәселені түсініп, оны шешуге атсалысады.

9. Жемқорлықты болдырмауға арналған технологиялық шешімдер

Қазіргі уақытта жемқорлыққа қарсы күрес үшін жаңа технологияларды пайдалану кеңінен таралуда. Мысалы, онлайн-жүйелер арқылы мемлекеттік қызметтерді көрсету, электронды құжат айналымы жемқорлық тәуекелдерін төмендетеді. Электронды жүйелер арқылы халыққа қолжетімді әрі ашық қызмет көрсету – жемқорлыққа тосқауыл болудың тиімді жолы.

10. Қоғамдық бақылауды күшейту

Қоғамдық бақылау жемқорлықты болдырмаудың маңызды құралы болып табылады. Әртүрлі қоғамдық ұйымдар мен қарапайым азаматтар мемлекеттік органдардың іс-әрекетін бақылап, қажет болған жағдайда өз ескертулерін айтуға құқылы. Бұл жүйе арқылы әрбір адам мемлекет ісіне араласып, адалдықты сақтауға үлесін қоса алады.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – тек мемлекеттік органдардың ғана емес, бүкіл қоғамның міндеті. Әрбір адам өз ісінде адал болып, қоғамға адалдықты насихаттауға тырысуы қажет. Жемқорлықтың зиянын түсіндіру, әрбір азаматты жауапкершілікке шақыру арқылы біз қоғамдағы адалдық пен әділдікке негізделген орта қалыптастыра аламыз. Осылайша, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу мүмкіндігі арта түседі.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы