Шымкент. Әлеуметтік және экономикалық дамудың бір-бірімен байланысы

Әлеуметтік және экономикалық даму – кез келген мемлекеттің ұзақ мерзімді тұрақтылығын және халықтың әл-ауқатын қамтамасыз ететін маңызды бағыт. Бұл екі сала бір-бірімен тығыз байланысты, өйткені экономикалық даму әлеуметтік жағдайларды жақсартуға мүмкіндік береді, ал әлеуметтік тұрақтылық экономиканың дамуына қолдау көрсетеді.

Экономикалық дамудың маңызы

Экономикалық даму – елдегі өндірістің артуы, жаңа жұмыс орындарының құрылуы, халықтың табысының өсуі деген сөз. Экономика дамыған сайын, халықтың тұрмыс деңгейі де артады. Адамдар жақсы жұмыс табады, білім алуға, сапалы медициналық көмек алуға мүмкіндік алады. Экономика өсіп, жұмыс орындары көбейсе, халықтың әлеуметтік жағдайы да тұрақталады, нәтижесінде елде кедейшілік деңгейі төмендейді.

Экономиканы дамытудың негізгі бағыттары

Қазақстан экономикасын дамыту үшін бірнеше маңызды бағытта жұмыстар жүргізіліп келеді. Соның бірі – өнеркәсіпті дамыту. Өнеркәсіпте жаңа зауыттар ашылып, жаңа технологиялар енгізілуде. Бұл жаңа жұмыс орындарын құруға, өндіріс көлемін арттыруға мүмкіндік береді.

Агроөнеркәсіптік кешен де экономикалық дамуда маңызды рөл атқарады. Қазақстанның ауыл шаруашылығы өнімдері экспортқа шығарылып, халыққа табыс әкеледі. Сонымен қатар, агроөнеркәсіп ауыл аймақтарында жұмыс орындарын құруға мүмкіндік беріп, ауыл тұрғындарының тұрмысын жақсартуға септігін тигізеді.

Шағын және орта бизнестің рөлі

Экономикалық дамудың тағы бір маңызды бөлігі – шағын және орта бизнес. Шағын бизнес экономиканы тұрақтандыруда және халықтың әл-ауқатын жақсартуда үлкен рөл атқарады. Бұл сектор жаңа жұмыс орындарын ашып, бәсекелестікті күшейтеді. Қазақстанда шағын бизнесті дамытуға арналған жеңілдетілген несиелер мен мемлекеттік бағдарламалар бар, олар кәсіпкерлерге қолдау көрсетеді.

Жас кәсіпкерлерге, әсіресе, жаңа бизнес бастау үшін мемлекет тарапынан қолдау қажет. Бұл арқылы жастардың жұмыссыздық мәселесін шешуге болады. Шағын және орта бизнестің дамуы экономиканы әртараптандыруға, бір ғана салаға тәуелді болмауға мүмкіндік береді.

Әлеуметтік дамудың маңызы

Әлеуметтік даму – халықтың тұрмыс жағдайын жақсартуға, денсаулығын қорғауға, білім деңгейін арттыруға бағытталған іс-шаралар. Әлеуметтік даму арқылы қоғамдағы әл-ауқаты төмен адамдарға көмек көрсетуге, қоғамда теңдік орнатуға болады. Қазақстанда әлеуметтік дамуға ерекше назар аударылып, халыққа сапалы білім, денсаулық сақтау қызметтері, әлеуметтік көмек көрсету үшін түрлі бағдарламалар іске асырылуда.

Білім беру және денсаулық сақтау салалары

Білім беру және денсаулық сақтау – әлеуметтік дамудың маңызды салалары. Білім беру арқылы халықтың білім деңгейін арттырып, білікті мамандарды дайындауға болады. Қазақстанда мектептер мен университеттердің саны артып, жастарға жоғары білім алу мүмкіндігі кеңейіп келеді. Мемлекет білім сапасын жақсарту мақсатында білім беру жүйесін жаңғыртып, оқыту әдістерін жаңартып отырады.

Денсаулық сақтау саласы да әлеуметтік дамуда маңызды рөл атқарады. Халықтың денсаулығын жақсарту үшін Қазақстанда ауруханалар салынып, дәрігерлердің біліктілігін арттыру шаралары қолға алынуда. Қазіргі таңда ауылдық аймақтарда да медициналық қызмет көрсету сапасы жақсарып келеді.

Әлеуметтік қолдау және зейнетақы жүйесі

Қазақстанда әлеуметтік қолдау көрсету жүйесі халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартуға бағытталған. Мысалы, әлеуметтік көмек зейнеткерлерге, аз қамтылған отбасыларға, көп балалы аналарға және мүмкіндігі шектеулі адамдарға беріледі. Бұл қолдаулар олардың өмір сапасын жақсартуға және қоғамда теңдік орнатуға көмектеседі.

Зейнетақы жүйесі де әлеуметтік қолдаудың бір бөлігі болып табылады. Мемлекет азаматтардың қартайған шағында материалдық қиындыққа тап болмауы үшін зейнетақы жүйесін жетілдіріп, азаматтарға лайықты зейнетақы төлеуге тырысады.

Экономикалық және әлеуметтік даму бағдарламалары

Қазақстанда экономикалық және әлеуметтік дамуға бағытталған бірнеше ірі бағдарламалар жүзеге асырылуда. Соның бірі – «Қуатты өңірлер – ел дамуының драйвері» ұлттық жобасы. Бұл жоба аймақтардың экономикасын дамытып, халықтың тұрмыс деңгейін жақсартуға бағытталған. Өңірлерді дамыту арқылы экономика біркелкі дамып, барлық аймақтарда әлеуметтік жағдай жақсарады.

Сонымен қатар, «Нұрлы Жол» бағдарламасы да инфрақұрылымды дамыту арқылы экономиканы күшейтуді мақсат етеді. Бұл бағдарлама аясында жолдар, теміржолдар, электр желілері салынып, жаңа жұмыс орындары ашылады. Инфрақұрылым дамыған сайын экономика да тұрақты түрде өсе береді.

Цифрландыру және инновациялар

Цифрландыру мен инновациялар да экономикалық және әлеуметтік дамуға үлкен әсер етеді. Қазақстанда цифрландыруға көп көңіл бөлініп, мемлекеттік қызметтерді электронды түрде көрсету жүйесі дамып келеді. Цифрландыру арқылы халыққа қызмет көрсету сапасы артып, мемлекеттік органдардың жұмысын оңайлату мүмкін болды. Сонымен қатар, инновациялық жобалар экономиканың жаңа салаларын дамытуға жол ашады.

Инновациялар арқылы өндіріс орындары жаңартылады, заманауи технологиялар енгізіледі. Мысалы, ауыл шаруашылығында жаңа техникаларды қолдану өнімділікті арттырып, уақытты үнемдейді. Инновациялар денсаулық сақтау, білім беру және басқа салаларда да кеңінен қолданылып жатыр, бұл өз кезегінде халықтың өмір сүру сапасына оң әсер етеді.

Әлеуметтік және экономикалық дамудың бір-бірімен байланысы

Әлеуметтік және экономикалық даму бір-біріне әсер етеді. Экономика дамыған сайын, мемлекет әлеуметтік салаларды қаржыландырып, халықтың тұрмыс жағдайын жақсартуға мүмкіндік алады. Ал әлеуметтік тұрақтылық экономикалық дамуға қолдау көрсетеді, себебі халықтың өмір сапасы жоғары болса, олар қоғамның дамуына көбірек үлес қосады.

Мысалы, жастардың жақсы білім алуы оларды болашақта еңбек нарығында сұранысқа ие мамандарға айналдырады, бұл экономиканың дамуына ықпал етеді. Сол сияқты, халықтың денсаулығы жақсы болса, еңбекке қабілеттілігі жоғары болады, бұл да экономикаға оң әсерін тигізеді.

Қазақстанның әлеуметтік және экономикалық дамуы – халықтың әл-ауқатын жақсартуға, елдің тұрақты дамуына арналған кешенді шаралар. Әлеуметтік және экономикалық даму бағдарламалары халықтың өмір сүру сапасын арттырып қана қоймай, қоғамның тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Әрбір азаматтың жақсы білім алуына, денсаулығын күтуіне, лайықты жұмысқа орналасуына мүмкіндік беретін жағдай жасалса, елдің болашағы да жарқын болмақ.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы