ҚР ІІМ Б.Момышұлы атындағы оқу орталығында «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері» тақырыбында дөңгелек үстел өтті

ҚР ІІМ Б.Момышұлы атындағы оқу орталығында «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері» тақырыбында дөңгелек үстел өтті

2025 жылдың 6 қарашасында ҚР Ішкі істер министрлігінің Б.Момышұлы атындағы оқу орталығында «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері» тақырыбында дөңгелек үстел ұйымдастырылды. Бұл іс-шара сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласында мемлекеттік органдардың тәжірибесін кеңінен талқылау, заңнамалық және практикалық аспектілерін қарастыру, сондай-ақ құқық қорғау органдары мен сот жүйесінің өкілдері арасында тәжірибе алмасуға бағытталған.

Дөңгелек үстелге сот, прокуратура және полиция органдарының жетекші өкілдері қатысты. Олардың ішінде жоғары деңгейдегі құқық қорғау қызметкерлері, тәжірибелі прокурорлар және сыбайлас жемқорлыққа қарсы жұмыс бойынша арнайы мамандар болды. Олардың әрқайсысы өз саласында кездесетін проблемаларды, сыбайлас жемқорлық фактілерін анықтау жолдарын, сондай-ақ оны болдырмау және алдын алу әдістерін баяндады.

Іс-шара барысында қатысушылар алдымен сыбайлас жемқорлықтың анықтамасын, оның негізгі белгілерін, құқықтық тұрғыдан қандай құжаттармен реттелетінін қарастырды. Мамандардың айтуынша, сыбайлас жемқорлық — бұл қызмет бабын теріс пайдалану арқылы жеке мүддеге жетуге бағытталған құқыққа қарсы әрекеттердің жиынтығы. Ол қоғамға, мемлекетке және жеке тұлғаларға зиян келтіретін қылмыстар қатарына жатады.

Сот жүйесінің өкілі өз баяндамасында сыбайлас жемқорлықтың сот практикасына әсерін атап өтті. Ол нақты мысалдар арқылы жемқорлық фактілерін анықтау, тергеу, дәлелдеу процесіндегі қиындықтарды жеткізді. Сонымен қатар, сот органдарының тиімді іс-қимылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте маңызды рөл атқаратынын, өйткені әділ сот шешімі арқылы қылмыскерлерге қатаң жауапкершілік қолдануға мүмкіндік берілетінін айтты.

Прокуратура өкілдері өз кезегінде жемқорлыққа қарсы алдын алу шараларын талқылады. Олар әкімшілік және құқықтық механизмдердің тиімділігін түсіндіріп, жемқорлыққа бейім салаларды анықтау және сол бағытта профилактикалық жұмыс жүргізу жолдарын көрсетті. Прокурорлардың айтуынша, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу тек заңнамалық шаралармен шектелмей, қоғам мен мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық мәдениетін арттыру арқылы жүзеге асады.

Полиция органдарының өкілдері сыбайлас жемқорлыққа қарсы жедел іс-қимыл тәжірибесімен бөлісті. Олар коррупциялық қылмыстарды анықтау, тергеу және деректерді жинау процесін, сондай-ақ қылмыстық істерді сотқа дейін жеткізу әдістерін егжей-тегжейлі түсіндірді. Полиция қызметкерлері нақты жағдайларды мысалға келтіріп, жемқорлыққа қатысты қылмыстық әрекеттерді болдырмау үшін қолданылатын заманауи әдістер мен технологияларды көрсетті.

Дөңгелек үстел барысында қатысушылар сыбайлас жемқорлықтың себептері мен салдарын талқылады. Мамандардың пікірінше, сыбайлас жемқорлық көбіне экономикалық және әлеуметтік факторлармен байланысты. Төменгі жалақы, қызметкерлердің әлеуметтік жағдайының төмендігі, бақылаудың жеткіліксіздігі және құқықтық мәдениеттің төмендігі жемқорлыққа итермелейтін негізгі себептердің қатарына жатады. Сонымен қатар, жемқорлықтың салдары қоғамға елеулі зиян келтіреді. Ол мемлекеттік қызметке деген сенімсіздікті арттырады, экономикалық дамуды тежейді, заңның үстемдігін әлсіретеді және азаматтардың құқықтарын бұзады.

Кездесу барысында қатысушылар жемқорлықтың алдын алу тиімді тетіктерін де қарастырды. Мамандардың пікірінше, бұл бағытта бірнеше негізгі шаралар бар:

1. Құқықтық мәдениетті арттыру – мемлекеттік қызметкерлер мен азаматтардың сыбайлас жемқорлықтың зияндылығы туралы хабардарлығы жоғары болуы қажет.
2. Ашықтық және есеп беру жүйесін енгізу – мемлекеттік органдардағы барлық қызметтердің ашықтығын қамтамасыз ету, деректерді жариялау және бақылауды күшейту.
3. Қатаң құқықтық жауапкершілік – сыбайлас жемқорлық фактілері бойынша қылмыстық және әкімшілік жауапкершілікті қолдану арқылы болдырмау.
4. Сыбайлас жемқорлыққа бейім салаларды анықтау – талдау жүргізу арқылы жоғары тәуекелді салаларды белгілеу және оларда қосымша бақылау жүргізу.
5. Білім беру және тәрбиелеу шаралары – мектептерде, оқу орындарында және мемлекеттік қызметке қабылдауда этика және сыбайлас жемқорлыққа қарсы тәрбие сабақтарын енгізу.

Дөңгелек үстел барысында қатысушылар тәжірибе алмасып, әртүрлі ведомстволардағы жемқорлыққа қарсы тиімді іс-қимыл әдістерін талқылады. Сонымен қатар, қатысушылар жаңа технологияларды пайдалану арқылы жемқорлық фактілерін дер кезінде анықтау және оларды болдырмау жолдарын да қарастырды.

Мамандар жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың тек құқықтық шаралармен шектелмей, әлеуметтік және этикалық тәрбие, қоғамдық бақылау және ашықтық принциптері арқылы жүзеге асатынын атап өтті. Қоғамдағы сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілік мәдениетін қалыптастыру әр азаматтың жауапкершілігі екенін баса айтты.

Дөңгелек үстел қорытындысында қатысушылар сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тек мемлекеттік органдардың міндеті ғана емес, әрбір азаматтың қоғам алдындағы борышы екенін атап өтті. Іс-шара барысында ұсынылған тәжірибелер мен талқылаулар болашақта жемқорлыққа қарсы іс-қимылды күшейтуге, мемлекеттік қызметтің ашықтығын арттыруға және қоғамдағы құқықтық мәдениетті қалыптастыруға септігін тигізетін маңызды қадам ретінде бағаланды.

ҚР ІІМ Б.Момышұлы атындағы оқу орталығы ұйымдастырған бұл дөңгелек үстел мемлекеттік органдар мен қоғам арасындағы диалогты нығайтып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласында тәжірибе алмасуға мүмкіндік берді. Мамандардың практикалық мысалдары қатысушыларға сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін қолданылатын нақты әдістерді көрсетуге септігін тигізді.

Осылайша, дөңгелек үстел «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері» тақырыбында ашық пікір алмасу алаңы ретінде үлкен маңызға ие болды. Қатысушылар өз салаларындағы тәжірибесін ортаға салып, жемқорлыққа қарсы күрестің тиімді жолдарын талқылады, сондай-ақ құқық қорғау органдарының, сот пен прокуратураның бірлескен жұмысын жетілдірудің жолдарын қарастырды.

Бұл іс-шара мемлекеттік қызметтің ашықтығын арттыруға, қоғамның сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілігін қалыптастыруға және құқықтық мәдениетті дамытуға бағытталған маңызды қадам болып табылады.