Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамытуға арналған қосымша мәліметтер бірнеше бағытта қарастырылуы мүмкін

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамытуға арналған қосымша мәліметтер бірнеше бағытта қарастырылуы мүмкін:

1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамалық шаралар:

Жемқорлыққа қарсы агенттік: Қазақстанда Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі жұмыс істейді, ол жемқорлықпен күрес саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және жүзеге асыру мақсатында құрылды. Агенттік жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және оларды жою бойынша кешенді шаралар қабылдайды.
Жемқорлыққа қарсы күрес заңнамасы: Қазақстанда “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы” заң жемқорлықты азайту үшін енгізілген басты құқықтық құжаттардың бірі болып табылады. Бұл заң жемқорлыққа қарсы қызметтің құқықтық негіздерін анықтап, мемлекеттік қызметкерлердің қызметтік өкілеттілігін теріс пайдалануға жол бермеу шараларын қарастырады.

2. Мемлекеттік қызмет саласындағы ашықтық және есептілік:

Мемлекеттік қызметкерлердің кірістерін жариялау: Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін мемлекеттік қызметкерлер мен олардың жақын туыстарының мүліктері мен кірістері туралы мәліметтер жария етіледі. Бұл шара мемлекеттік қызметкерлердің қаржылық жағдайын бақылауға мүмкіндік береді және жемқорлық әрекеттердің алдын алуға бағытталған.
Мемлекеттік қызметкерлердің этикалық кодекстері: Мемлекеттік органдарда жұмыс істейтін қызметкерлер үшін арнайы этикалық кодекстер қабылданған, онда адалдық, әділдік, ашықтық сияқты қағидаттар басшылыққа алынады. Бұл кодекстер мемлекеттік қызметкерлердің мінез-құлық стандарттарын бекітеді және жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға ықпал етеді.

3. Жемқорлыққа қарсы білім беру және оқыту бағдарламалары:

Мектептегі және ЖОО-дағы бағдарламалар: Жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыруды мектептерден бастау үшін арнайы сабақтар мен тренингтер ұйымдастырылады. Бұл бағдарламалар жемқорлықтың салдары мен одан қорғау әдістері туралы білім беріп, балаларды және жастарды адалдыққа тәрбиелейді.
Мемлекеттік қызметкерлерге арналған оқыту: Мемлекеттік қызметте жұмыс істейтін тұлғалар үшін жемқорлыққа қарсы оқыту бағдарламалары бар. Оларда мемлекеттік қызметкерлер заңдарды түсініп, жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі қағидаларын игереді.

4. Цифрлық технологияларды енгізу:

Электронды мемлекеттік сатып алу жүйелері: Қазақстанда мемлекеттік сатып алу процестері электрондық форматқа көшіріліп, ашықтықты қамтамасыз ету мақсатында веб-платформалар қолданылуда. Бұл сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендетіп, барлық қатысушыларға тең мүмкіндік беруді көздейді.
“Цифрлық Қазақстан” бағдарламасы: “Цифрлық Қазақстан” бағдарламасы жемқорлықты азайтуға арналған құралдардың бірі болып табылады. Бұл бағдарлама арқылы мемлекеттік органдардың қызметтерін цифрландыру жемқорлық мүмкіндіктерін шектеп, халыққа қызмет көрсету деңгейін арттырады.

5. Қоғамдық қатысу және мониторинг:

Азаматтық бақылау институттары: Азаматтық қоғамның белсенділігі сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте маңызды рөл атқарады. Арнайы құрылған қоғамдық кеңестер мен жемқорлыққа қарсы ұйымдар мемлекеттік органдардың қызметін бақылайды, сол арқылы қоғамның мемлекетке сенімін арттырады.
Жемқорлық фактілері туралы хабарлау: Қазақстанда сыбайлас жемқорлық туралы хабарлаған азаматтарды қорғау және оларға қолдау көрсету жүйесі енгізілген. Азаматтар сыбайлас жемқорлық әрекеттері туралы хабарлағанда, олар арнайы қорғау бағдарламаларының аясында қауіпсіздікпен қамтамасыз етіледі.

6. Халықаралық тәжірибе және ынтымақтастық:

Шетелдік тәжірибелерді қолдану: Жемқорлыққа қарсы саясатты тиімді жүргізу үшін Қазақстан басқа елдердің тәжірибелерін зерттейді және оларды өз жүйесіне бейімдейді. Мысалы, Сингапурдың сыбайлас жемқорлыққа қарсы табысты саясаты көптеген елдер үшін үлгі болып табылады.
Халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық: Қазақстан сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелерінде халықаралық ұйымдармен бірлесе жұмыс істейді, мысалы, ЭЫДҰ және БҰҰ сияқты ұйымдармен серіктестік қарым-қатынас орнатып, олардан құқықтық және әдістемелік көмек алады.

7. Жемқорлыққа қарсы саясаттың экономикалық аспектілері:

Жемқорлықтың экономикалық салдары: Жемқорлық елдің экономикалық дамуына кері әсерін тигізеді, себебі ол инвестициялық ахуалды нашарлатып, мемлекеттік бюджет шығындарын ұлғайтады. Сондықтан, жемқорлықты жою мемлекет экономикасын жақсартуға және халықтың әл-ауқатын арттыруға ықпал етеді.
Шағын және орта бизнестің дамуына қолдау: Жемқорлықпен күрес шағын және орта бизнестің дамуына да әсер етеді. Мемлекет жемқорлыққа қарсы шараларды күшейтіп, кәсіпкерлерге әділ және ашық шарттар жасайды, сол арқылы бизнесті қолдайды және экономикалық өсуді қамтамасыз етеді.

Жалпы алғанда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту үшін қоғамның барлық салаларында ашықтықты, адалдықты және есептілікті қамтамасыз ету қажет. Азаматтық қоғамның, мемлекеттік органдардың, білім беру жүйесінің және халықаралық қауымдастықтың қатысуы жемқорлықтың алдын алуда және жоюда негізгі рөл атқарады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы