Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — бұл мемлекеттің, қоғамның және жеке тұлғалардың жемқорлыққа қарсы күреске деген көзқарасын өзгерту

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — бұл мемлекеттің, қоғамның және жеке тұлғалардың жемқорлыққа қарсы күреске деген көзқарасын өзгерту, оны болдырмауға және алдын алуға бағытталған кешенді шаралар жүйесі. Қазақстанда сыбайлас жемқорлықты болдырмау және оны түп-тамырымен жою үшін мемлекеттік және құқық қорғау органдары, азаматтық қоғам және білім беру жүйесі белсенді жұмыс атқаруда.

1. Білім беру жүйесінде жемқорлыққа қарсы тәрбие беру

Жемқорлыққа қарсы сана қалыптастыруды мектеп қабырғасынан бастап қолға алу маңызды. Мектептерде, колледждер мен жоғары оқу орындарында сыбайлас жемқорлықтың зияны, оның салдары мен қоғамдағы теріс әсерлері туралы арнайы сабақтар мен тренингтер өткізіледі. Білім беру бағдарламаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тақырыбы енгізіліп, жастар арасында адалдық, жауапкершілік және әділдік құндылықтары дәріптеледі. Бұл шаралар арқылы жастардың санасына сыбайлас жемқорлыққа қарсы көзқарасты сіңірудің маңызы зор.

2. Электрондық үкімет және цифрлық қызметтер

Жемқорлық тәуекелдерін азайту үшін мемлекеттік қызмет көрсету процестерін цифрландыру маңызды рөл атқарады. Электрондық үкімет жүйесі арқылы азаматтар мемлекеттік қызметтерді алу кезінде тікелей шенеуніктермен байланыс жасамайды, бұл сыбайлас жемқорлықты азайтуға мүмкіндік береді. Мысалы, мемлекеттік қызметтерді онлайн форматта алу, лицензиялар мен рұқсаттарды электрондық түрде беру азаматтарға уақыт пен қаржыны үнемдеуге, сондай-ақ жемқорлыққа жол бермеуге мүмкіндік береді. Цифрлық шешімдер арқылы жемқорлық тәуекелдері азайып, ашықтық артады.

3. Мемлекеттік қызметкерлердің жауапкершілігін арттыру

Мемлекеттік қызметкерлердің жемқорлыққа қарсы сана-сезімін арттыру мақсатында арнайы кодекстер қабылданған. Қазақстанда мемлекеттік қызметкердің этикалық кодексі бекітіліп, мемлекеттік қызметшілердің жауапкершілігі мен адалдығы бақылауға алынады. Мемлекеттік қызметкерлердің жемқорлық әрекеттері үшін қатаң жауапкершілікке тартылуы сыбайлас жемқорлықпен күресте маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, мемлекеттік органдарда сыбайлас жемқорлыққа қарсы бөлімшелер жұмыс істейді, олар қызметкерлердің адалдығын тексеріп, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу шараларын ұйымдастырады.

4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы халықаралық ынтымақтастық

Қазақстан сыбайлас жемқорлыққа қарсы халықаралық ұйымдармен белсенді ынтымақтасуда. Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ), Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ), Бүкіләлемдік сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттіктері секілді халықаралық ұйымдармен әріптестік Қазақстанның осы саладағы саясаттарын халықаралық стандарттарға сәйкес жүргізуге мүмкіндік береді. Бұл ынтымақтастық жемқорлықтың алдын алудағы озық тәжірибелерді енгізуге және қоғамның сенімін нығайтуға ықпал етеді.

5. Азаматтардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы белсенділігі

Азаматтардың жемқорлыққа қарсы күрестегі рөлі маңызды. Әрбір азамат өз құқығын қорғап, сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға үлес қосуы тиіс. Халық арасында жемқорлыққа төзбеушілік көзқарасты қалыптастыру үшін үгіт-насихат жұмыстары жүргізіледі. Арнайы «Сыбайлас жемқорлық туралы хабарла» телефон желісі және электрондық пошта арқылы азаматтар жемқорлық туралы ақпаратты құзырлы органдарға жеткізе алады. Бұл шаралар арқылы азаматтардың құқықтық мәдениеті артып, жемқорлыққа қарсы күресте белсенділік танытуы қамтамасыз етіледі.

6. Жемқорлыққа қарсы медиа және әлеуметтік желілер

Ақпараттық технологиялардың дамуы жемқорлыққа қарсы күресті жаңа деңгейге көтерді. Әлеуметтік желілер мен медиа арқылы жемқорлық мәселелері кеңінен талқыланып, азаматтар арасында бұл мәселеге төзбеушілік артуда. Телевизия, радио және интернет желілері арқылы сыбайлас жемқорлықтың салдары, құқықтық жауапкершіліктер туралы бейнероликтер, мақалалар мен сұхбаттар жарияланып, халықтың құқықтық санасы нығая түседі.

7. Құқық қорғау органдарының рөлі

Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске құқық қорғау органдары белсене қатысады. Әсіресе, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі жемқорлық әрекеттерін анықтап, оларды болдырмауға бағытталған жұмыстар жүргізеді. Жемқорлыққа қатысты фактілерді тергеу, оларды алдын алу, заң бұзушыларды жауапкершілікке тарту агенттіктің негізгі міндеттерінің бірі. Сондай-ақ, құқық қорғау органдары халық арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы насихат жұмыстарын жүргізіп, азаматтардың құқықтарын қорғауға бағытталған шаралар ұйымдастырады.

8. Әлеуметтік жарнама және мәдени шаралар

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске қоғамның назарын аудару мақсатында әртүрлі әлеуметтік науқандар мен мәдени іс-шаралар өткізіледі. Жемқорлыққа қарсы марафондар, көрмелер, концерттер және форумдар арқылы халықтың жемқорлыққа қарсы күрестегі рөлі насихатталады. Сонымен қатар, арнайы әлеуметтік жарнама арқылы жемқорлықтың зияны туралы халық арасында түсінік қалыптастырылады.

Қорытынды

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — ұзақ мерзімді және кешенді жұмыс. Ол мемлекет, азаматтық қоғам, білім беру мекемелері және жеке тұлғалардың бірлескен іс-әрекетін талап етеді. Қоғамдағы жемқорлыққа деген төзімсіздік, ашықтық пен әділдікті дәріптеу, құқықтық мәдениеттің дамуы сыбайлас жемқорлықты жоюға бағытталған тиімді шаралар кешенінің басты нәтижесі болмақ.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы