Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — бұл қоғамдағы адалдық, әділдік және ашықтық қағидаларын күшейтудің маңызды аспектісі.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — бұл қоғамдағы адалдық, әділдік және ашықтық қағидаларын күшейтудің маңызды аспектісі. Сананы қалыптастыру қоғамның барлық топтарын осы құндылықтарды күнделікті өмірде жүзеге асыруға және сыбайлас жемқорлық әрекеттерден аулақ болуға ынталандырады.
1. Адалдық пен ашықтықты насихаттау

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыру әрбір адамның жеке адалдығын тәрбиелеуден басталады. Мемлекеттік органдардың және үкіметтік емес ұйымдардың міндеті — адалдық пен ашықтықты қоғамның ажырамас бөлігі ретінде таныстыру.

Ұлттық науқандар: Қазақстанда адалдық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске бағытталған ауқымды ақпараттық науқандар ұйымдастырылады. Бұл науқандардың мақсаты — азаматтарға жемқорлықтың зияны туралы түсіндіру және оны болдырмаудың жолдарын ұсыну.
Әлеуметтік желілер мен медиа: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы хабарламалар мен бейнероликтер әлеуметтік желілер мен бұқаралық ақпарат құралдарында кеңінен таратылады, бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы арттыруға ықпал етеді.

2. Білім беру саласындағы шаралар

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет қалыптастыру білім беру мекемелерінде басталуы тиіс. Жастарға адалдық, әділдік және жауапкершілік сияқты құндылықтарды үйрету олардың өмірлік ұстанымына айналады.

Мектеп және университет бағдарламалары: Мектептерде сыбайлас жемқорлыққа қарсы арнайы сабақтар өткізіледі, ал университеттерде осы тақырыпқа арналған курстар оқытылады. Бұл жас ұрпақтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы ерте кезеңнен қалыптастыруына көмектеседі.
Студенттік адалдық лигалары: Жоғары оқу орындарында студенттік ұйымдар сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда белсенді рөл атқарады. Олар сыбайлас жемқорлыққа қарсы акциялар өткізіп, өз қатарластары арасында адалдық құндылықтарын насихаттайды.

3. Жемқорлыққа қарсы заңдар мен шаралар

Заңнамалық шаралар сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің маңызды бөлігі болып табылады. Қазақстанда жемқорлыққа қарсы саясатты жүзеге асыру үшін қабылданған заңдар мен нормативтік актілер мемлекеттік қызметте адалдықты қамтамасыз етуді көздейді.

«Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заң: Бұл заң Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес шараларын күшейтуге бағытталған. Ол мемлекеттік қызметкерлер мен басқа да қызметкерлердің жемқорлыққа қарсы әрекеттерін қатаң бақылауға алып, заң бұзушылықтарға жол бермеуге тырысады.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы агенттік: Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі бар, ол жемқорлыққа қатысты заңбұзушылықтарды анықтау, тергеу және болдырмау үшін жұмыс істейді. Бұл орган мемлекеттік қызметкерлердің адалдығын қамтамасыз етіп, сыбайлас жемқорлық фактілерін дер кезінде жоюға ықпал етеді.

4. Мемлекеттік қызметтегі ашықтық пен есептілік

Мемлекеттік қызметте ашықтық пен есептілік сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін маңызды. Мемлекеттік қызметкерлердің жауапкершілігін арттыру, олардың кірістері мен шығындары туралы ашық ақпарат беру — осы бағыттағы негізгі шаралар.

Электронды қызмет көрсету: Мемлекеттік сатып алу және қызмет көрсету салаларында электронды платформалар арқылы ашықтықты қамтамасыз ету сыбайлас жемқорлық мүмкіндігін азайтады. Барлық мемлекеттік сатып алулар мен қызметтер ашық түрде онлайн жүзеге асырылады.
Мемлекеттік қызметкерлердің кірістерін жариялау: Мемлекеттік қызметкерлер өздерінің кірістері мен мүлкі туралы есеп беруі тиіс. Бұл шара оларды заңға сәйкес әрекет етуге мәжбүр етеді және адалдықты қамтамасыз етеді.

5. Қоғамдық бақылау және азаматтық белсенділік

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамытуда қоғамдық бақылау маңызды рөл атқарады. Азаматтар мемлекеттік қызметкерлердің және мемлекеттік органдардың қызметін қадағалап, сыбайлас жемқорлық әрекеттерді анықтауға және жоюға көмектесе алады.

Қоғамдық кеңестер: Мемлекеттік органдар жанындағы қоғамдық кеңестер азаматтық қоғамның өкілдерімен бірлесіп, мемлекеттік қызметтердің сапасын бақылауға және бюджеттік қаражаттың тиімді пайдаланылуын қадағалауға қатысады.
Қоғамдық бақылау жобалары: Арнайы жобалар мен платформалар арқылы азаматтар мемлекеттік қызмет көрсету саласында орын алған жемқорлық фактілерін хабарлап, үдерісті бақылауға ала алады.

6. Жастардың жемқорлыққа қарсы бастамалары

Жастар арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамытуға бағытталған арнайы жобалар жүзеге асырылуда. Бұл болашақта сыбайлас жемқорлыққа мүлдем төзбеушілік қағидатын ұстанатын ұрпақ қалыптастыруға ықпал етеді.

Еріктілер қозғалысы: Жастар еріктілер ретінде жемқорлыққа қарсы іс-шараларға қатысып, қоғамдағы әділдік пен адалдық принциптерін насихаттауға белсенді атсалысады.
Жастардың әлеуметтік жобалары: Университеттерде жастар арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы тақырыптарда әлеуметтік жобалар іске асырылады. Бұл жобалар жастардың сыбайлас жемқорлыққа төзімсіз көзқарасын қалыптастыруға бағытталған.

7. Мемлекеттік органдармен ынтымақтастық

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту үшін мемлекеттік органдар мен қоғамдық ұйымдар арасында серіктестік пен ынтымақтастық орнатылады. Бұл шаралар сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекеттердің тиімділігін арттыруға және қоғамның барлық саласында адалдықты насихаттауға бағытталған.

Мемлекеттік және үкіметтік емес ұйымдардың бірлескен жобалары: Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша мемлекеттік органдар мен үкіметтік емес ұйымдар бірлесіп, түрлі жобаларды жүзеге асырады. Бұл жобалар халық арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыруға ықпал етеді.
Шетелдік тәжірибе мен халықаралық ынтымақтастық: Қазақстан халықаралық тәжірибелерді қабылдап, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибелерін пайдаланады. Бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саясатының тиімділігін арттырады.

Қорытынды

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — бұл ұзақ мерзімді және кешенді үдеріс. Ол білім беру, ақпараттық науқандар, заңнамалық шаралар, қоғамдық бақылау және азаматтардың белсенділігі арқылы жүзеге асырылады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру қоғамдағы адалдық пен әділдікті нығайтып, мемлекеттің тұрақты дамуына үлес қосады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы