Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — қоғамдағы адалдық, әділдік және ашықтық принциптерін қалыптастыру мен нығайтуға бағытталған үдеріс.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — қоғамдағы адалдық, әділдік және ашықтық принциптерін қалыптастыру мен нығайтуға бағытталған үдеріс. Бұл сананы дамыту сыбайлас жемқорлықтың теріс әсерін жоюдың маңызды аспектісі болып табылады. Қазақстанда осы бағытта түрлі шаралар мен бастамалар қолға алынып, жүзеге асырылуда.

1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы білім беру

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту үдерісі ең алдымен білім беру жүйесінде басталады. Қазақстанда мектептерде және жоғары оқу орындарында жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру мақсатында арнайы бағдарламалар енгізіліп, сыбайлас жемқорлықтың қауіптілігі туралы түсіндіру жұмыстары жүргізілуде.

Адалдық сабақтары: Оқу орындарында «Адалдық сағаттары» мен басқа да арнайы сыныптан тыс іс-шаралар өткізіледі. Бұл шаралар оқушылар мен студенттерге адалдық пен әділдік принциптерін бойларына сіңіруге көмектеседі.
Университеттердегі тренингтер: Жоғары оқу орындарында сыбайлас жемқорлықтың себептерін түсіндіруге және оған қарсы күресу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған арнайы тренингтер мен курстар өткізіледі.

2. Мемлекеттік қызметтегі ашықтық және есептілік

Мемлекеттік қызмет саласында сыбайлас жемқорлық қаупін азайту үшін ашықтық пен есептілікті арттыру шаралары жүзеге асырылып жатыр. Бұл қадамдар мемлекеттік қызметкерлердің жауапкершілігін арттырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұруға бағытталған.

Мемлекеттік қызметтегі табыс пен шығындар туралы есеп беру: Қазақстанда мемлекеттік қызметкерлер өздерінің табысы, мүлкі және шығындары туралы ашық есеп беруге міндетті. Бұл шаралар мемлекеттік қызметкерлер арасында адалдықты қамтамасыз етіп, сыбайлас жемқорлыққа жол бермеуді көздейді.
Мемлекеттік сатып алулардың ашықтығы: Барлық мемлекеттік сатып алулар электронды платформа арқылы жүзеге асырылып, азаматтар мен бизнес өкілдері сатып алу үдерісін бақылай алады. Бұл сыбайлас жемқорлық мүмкіндіктерін азайтады.

3. Қоғамдық бақылау

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруда азаматтық қоғам мен қоғамдық бақылау маңызды рөл атқарады. Азаматтар мемлекеттік органдардың қызметіне бақылау жүргізіп, олардың жұмысындағы заң бұзушылықтарды анықтауға қатыса алады.

Қоғамдық кеңестер: Мемлекеттік органдар жанында құрылған қоғамдық кеңестер азаматтық қоғам өкілдерімен бірге мемлекеттік қызмет көрсетулерді, бюджеттік қаражаттың тиімді пайдаланылуын және мемлекеттік қызметкерлердің әрекеттерін бақылайды.
Ашық деректер: Мемлекеттік органдар өз қызметтері туралы мәліметтерді ашық жариялап, оны интернет ресурстары арқылы қолжетімді етеді. Бұл кез келген азаматқа мемлекеттік қызметтерді бақылауға мүмкіндік береді.

4. Жемқорлыққа қарсы заңнамалық шаралар

Қазақстанда жемқорлыққа қарсы заңдар сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің негізгі құқықтық базасын құрайды. «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заң аясында жемқорлыққа қарсы саясат жүргізіліп, түрлі мемлекеттік шаралар қабылдануда.

Жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі агенттік: Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі жемқорлықпен күресуді басқаратын негізгі орган болып табылады. Ол жемқорлық фактілерін тергеп, қылмыстарды ашу үшін жауапты.
Құқықтық қорғау шаралары: Сыбайлас жемқорлық туралы хабар берген азаматтарды қорғау шаралары енгізілген. Бұл азаматтар сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске белсенді қатысуға ынталандырылады.

5. Халықты ақпараттандыру және сананы өзгерту

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту үшін халық арасында ақпараттық және түсіндіру жұмыстары белсенді жүргізіледі. Бұқаралық ақпарат құралдары, әлеуметтік желілер және арнайы науқандар арқылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің маңыздылығы туралы хабарландырулар таратылады.

Жемқорлыққа қарсы мәдениетті насихаттау: Мемлекеттік және үкіметтік емес ұйымдар қоғамда жемқорлықтың зияны туралы түсіндіру жұмыстарын ұйымдастырып, жемқорлыққа қарсы күресуге шақырады.
Кең көлемді ақпараттық кампаниялар: Әлеуметтік желілерде және бұқаралық ақпарат құралдарында жемқорлыққа қарсы күрес тақырыбына арналған бейнероликтер, мақалалар және бағдарламалар жиі жарияланып, халықтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет қалыптастыруына ықпал етеді.

6. Жастар мен болашақ ұрпақ

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет жас ұрпақ арасында кеңінен насихатталады. Жастардың санасында адалдық, әділдік және азаматтық жауапкершілік сияқты құндылықтарды қалыптастыру маңызды рөл атқарады.

Жастардың қатысуы: Жастар ұйымдары жемқорлыққа қарсы күреске қатысып, түрлі жобалар мен акциялар ұйымдастырады. Олар арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті насихаттау үшін жастармен жұмыс жасалады.
Еріктілер қозғалысы: Жастардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы жобаларға ерікті түрде қатысуы оларға қоғамдағы әділдік пен заңдылық принциптерін тереңірек түсінуге көмектеседі.

7. Халықаралық ынтымақтастық

Қазақстан халықаралық ұйымдармен ынтымақтастықта жұмыс істеп, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте алдыңғы қатарлы тәжірибелер мен стратегияларды енгізуде.

БҰҰ және Транспаренси Интернешнл: Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымы және Транспаренси Интернешнл сияқты халықаралық ұйымдармен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-шаралар жүргізуде тәжірибе алмасады. Бұл халықаралық стандарттарға сай келетін сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты енгізуге ықпал етеді.

Қорытынды

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамыту — сыбайлас жемқорлықпен күрестің маңызды аспектісі. Қазақстанның сыбайлас жемқорлыққа қарсы қабылдаған шаралары қоғамның барлық деңгейінде жемқорлықтың алдын алу, ашықтықты қамтамасыз ету және адалдық принциптерін нығайтуға бағытталған. Халықты ақпараттандыру, білім беру, мемлекеттік қызметкерлерді оқыту және жастардың белсенді қатысуы арқылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы дамытып, қоғамда әділдік пен адалдықты орнатуға болады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы