Шымкент. Алкоголь мен шылым шегу қазіргі қоғамның ең үлкен мәселелерінің бірі.

Алкоголь мен шылым шегу қазіргі қоғамның ең үлкен мәселелерінің бірі. Бұл зиянды әдеттер тек жеке адамның денсаулығына ғана емес, сонымен қатар қоғамға да айтарлықтай зиян келтіреді. Сондықтан бұл мәселелерді шешу үшін бірқатар шараларды қолға алу қажет. Осы зиянды заттардың адамдарға әсерін азайту, алдын алу және болдырмау мақсатында мемлекет, қоғам және әрбір адам бірігіп жұмыс істеуі керек.

Алкоголь мен шылымның зияны

Алкоголь мен шылым шегудің зияндарын көпшілік біледі. Алкогольді жиі тұтыну адам ағзасына, әсіресе бауыр мен жүрекке қатты әсер етеді. Бауыр аурулары, жүрек-тамыр аурулары және жүйке жүйесінің бұзылуы секілді мәселелер пайда болады. Шылым шегу де өкпе мен жүрек ауруларын, қатерлі ісіктерді тудырады, иммунитетті төмендетіп, жалпы денсаулыққа кері әсерін тигізеді. Осы зиянды әдеттер адам өмірін қысқартып, еңбек қабілетін төмендетеді және емделуге кеткен шығынды арттырады.

Әсіресе, жастар арасында шылым шегу мен алкогольді ішімдіктерді қолдану мәселесі кең тараған. Қазіргі таңда көптеген жасөспірімдер шылым шегуді “салқын” көріп, өздерін үлкен сезінуге тырысады. Бұл – қоғам үшін өте қауіпті жағдай, себебі жасөспірімдердің денсаулығы бүкіл елдің болашағына әсер етеді. Сол себепті, алкоголь мен шылымға қарсы шаралар тек ересектер үшін ғана емес, жастар арасында да маңызды.

Алдын алу шаралары

    1.    Түсіндіру жұмыстары және ақпараттандыру
Алкоголь мен шылымның зиянды екенін көп адам біледі, бірақ бұл ақпарат әрқашан жеткілікті емес. Сондықтан бұқаралық ақпарат құралдары, мектептер мен жоғары оқу орындарында жастарға осы әдеттердің зияны туралы жүйелі түрде ақпарат беру қажет. Әсіресе, шынайы өмірден алынған мысалдар, медициналық зерттеулер және ғалымдардың пікірі арқылы халықты ақпараттандыру маңызды. Түсіндіру жұмыстары қорқыту арқылы емес, адамдардың санасына әсер ететіндей тиімді болуы керек.
    2.    Жастармен жұмыс жасау
Жастарға арналған арнайы бағдарламалар әзірлеп, олардың денсаулығына зиян келтіретін әдеттерден аулақ болуға шақыру қажет. Спорттық жарыстар, шығармашылық кештер, әлеуметтік жобалар секілді іс-шараларды көбейту арқылы жастарға өз уақыттарын пайдалы істермен өткізуге мүмкіндік беру керек. Жастарға арналған әлеуметтік желілерде дұрыс ақпарат таратып, мотивациялық видеолар, пайдалы кеңестер беру арқылы да олардың зиянды әдеттерден аулақ болуына ықпал жасауға болады.
    3.    Мектептерде арнайы сабақтар өткізу
Мектеп бағдарламасына “Денсаулық сақтау негіздері” деген пән енгізіп, онда балаларға алкоголь мен шылымның зияны туралы ақпарат беру маңызды. Психологтар мен дәрігерлерді шақырып, нақты мысалдар арқылы балалардың санасына олардың денсаулығына деген жауапкершілікті ояту қажет. Бала кезінен дұрыс тәрбиеленген адам өсе келе зиянды әдеттерден аулақ болуға тырысады.

Құқықтық шаралар

    1.    Алкоголь мен шылым өнімдеріне жарнаманы шектеу
Жарнаманың жастарға әсері зор, сондықтан алкоголь мен шылым өнімдерін жарнамалауға қатаң шектеу қою қажет. Жарнамада зиянды заттардың артықшылықтары емес, зияндылығы туралы ақпарат көрсету керек. Бұл – адамдардың ойына әсер етудің тиімді жолдарының бірі.
    2.    Алкоголь мен шылым өнімдерін сату жасын қатаң бақылау
Кәмелетке толмағандарға алкоголь мен шылым сату заңмен қатаң реттеліп, бақылау күшейтілуі керек. Мұндай өнімдерді сату кезінде тұтынушылардың жасын тексеріп, талаптарды бұзған сатушыларға айыппұл салып, лицензияларын уақытша тоқтату қажет. Бұл шаралар жасөспірімдердің зиянды заттарға қол жеткізуін азайтады.
    3.    Бағасын көтеру және арнайы салық салу
Алкоголь мен шылым өнімдерінің бағасын көтеру де олардың тұтынылуын азайтуға көмектеседі. Әсіресе, төмен бағалы өнімдерге арнайы салық салып, олардың бағасын көтеру арқылы халықтың оларды сатып алуға деген қызығушылығын төмендетуге болады. Экономикалық тұрғыдан, бұл – тиімді шаралардың бірі.

Әлеуметтік шаралар

    1.    Спорт пен дене шынықтыруды қолдау
Адамдарды, әсіресе жастарды спортпен айналысуға ынталандыру арқылы зиянды әдеттерден аулақ болуға ықпал жасауға болады. Спорттық секциялар ашып, жарыстар ұйымдастырып, жастардың бос уақытын тиімді өткізуіне жағдай жасау қажет. Бұл арқылы жастар денсаулығына жауапкершілікпен қарауды үйренеді.
    2.    Отбасылық қолдау
Әр отбасында балалардың тәрбиесіне ерекше көңіл бөлінуі тиіс. Ата-аналар өз балаларына зиянды әдеттердің қауіптілігін түсіндіруі қажет. Отбасының қолдауы арқылы бала зиянды заттардан аулақ болады, оның тәрбиесі дұрыс қалыптасады.
    3.    Қоғамдық ұйымдар мен волонтерлік қозғалыстарды қолдау
Қоғамдық ұйымдар мен волонтерлік қозғалыстар алкоголь мен шылым шегуге қарсы жұмыстар жүргізе алады. Олар халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, жастарға арналған түрлі іс-шаралар ұйымдастыру арқылы үлкен көмек көрсетеді. Мұндай ұйымдарды қаржылай қолдап, оларға өз жұмысын тиімді жүргізуге мүмкіндік беру маңызды.

Психологиялық қолдау

Алкоголь мен шылымға тәуелділіктен арылу – оңай процесс емес. Тәуелді адамдарға психологиялық қолдау көрсету қажет. Әсіресе, оларды дұрыс бағытқа салу үшін арнайы мамандардың көмегіне жүгінген дұрыс. Бұл жерде психотерапия, мотивациялық тренингтер және қолдау топтары маңызды рөл атқарады.

Қоғамда алкоголь мен шылымның зияны туралы ақпаратты көбейтіп, адамдарды дұрыс ойлауға бағыттау арқылы ғана осы мәселелерді шеше аламыз. Бұл зиянды әдеттерден аулақ болу – тек жеке адамның емес, бүкіл қоғамның міндеті. Мемлекет, қоғам, отбасы, әрбір азамат бұл бағытта бірлесе жұмыс істегенде ғана біз шынайы нәтижеге қол жеткізе аламыз.

Қорытындылай келе, алкоголь мен шылымға қарсы шаралар тек заңды шектеулермен ғана шектелмей, қоғамдағы әрбір адамның санасына әсер етуге бағытталуы керек. Тек осындай кешенді тәсілдер арқылы ғана біз салауатты қоғам құруға қол жеткіземіз.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы