Шымкент. Ауыз су – адамның өмір сүруі үшін аса маңызды табиғи ресурс.

 Ауыз су – адамның өмір сүруі үшін аса маңызды табиғи ресурс. Ол адам ағзасындағы барлық өмірлік процестердің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етеді және денсаулықтың негізгі кепілі болып табылады. Алайда, қазіргі кезде таза ауыз суға қол жеткізу мәселесі бүкіл әлем бойынша өзекті болып отыр, әсіресе құрғақшылық, ластану және климаттың өзгеруі сияқты факторлар оның қолжетімділігін төмендетіп келеді.

Ауыз судың маңызы:
1.    Денсаулық үшін маңызы: Адам ағзасының шамамен 60%-ы судан тұрады, сондықтан ағзадағы сұйықтық тепе-теңдігін сақтау өте маңызды. Су ішкі органдардың дұрыс жұмыс істеуіне, зат алмасу процестеріне және токсиндерді шығаруына көмектеседі. Таза ауыз су жеткіліксіз болған жағдайда сусыздану, инфекциялық аурулар және басқа да денсаулыққа зиян келтіретін мәселелер туындауы мүмкін.
2.    Таза су тапшылығы: Әлемде 2 миллиардтан астам адам таза ауыз суға қол жеткізе алмай отыр. Бұл халықтың денсаулығына үлкен қауіп төндіреді, себебі су тапшылығы кедейлікпен, аштықпен және аурулармен байланысты. Таза суға қол жеткізу мәселесі ауылдық және қалалық аймақтарда әртүрлі деңгейде кездеседі. Әсіресе, ауылдық жерлерде сумен қамтамасыз ету жүйелері әлсіз дамыған.
3.    Экономикалық және әлеуметтік әсері:
Сумен қамтамасыз ету экономиканың дамуына тікелей әсер етеді. Мысалы, ауыл шаруашылығы, өндіріс және энергетика салалары таза суды қажет етеді. Су тапшылығы қоғамдағы әлеуметтік теңсіздікті күшейтуі мүмкін, өйткені суға қол жеткізе алмаған адамдар көбінесе кедейлік шегінде өмір сүреді.
Ауыз судың ластану көздері:
1.    Өндірістік қалдықтар: Өнеркәсіптік және өндірістік кәсіпорындардың қалдықтары өзен-көлдерге немесе жер асты суларына құйылып, ауыз судың сапасын төмендетеді. Бұл әсіресе химиялық және ауыр металдармен ластанған аймақтарда қауіпті.
2.    Ауыл шаруашылығы: Пестицидтер мен тыңайтқыштар жерге сіңіп, жер асты суларын ластай алады. Бұл заттар су арқылы адамдарға жетіп, түрлі аурулардың туындауына себепші болады.
3.    Тұрмыстық қалдықтар: Тұрмыстық қалдықтардың дұрыс жойылмауы да судың ластануына әкеледі. Мысалы, пластиктер мен тұрмыстық химия қалдықтары суға түскен кезде табиғи экожүйені бұзып, судың сапасын нашарлатады.
Таза ауыз сумен қамтамасыз ету шаралары:
1.    Су ресурстарын тиімді пайдалану: Су көздерін дұрыс басқару және тиімді пайдалану судың қолжетімділігін арттыруға көмектеседі. Мысалы, суару жүйелерін жаңарту, су үнемдеу технологияларын енгізу арқылы суды үнемді пайдалануға болады.
2.    Су тазарту жүйелерін дамыту: Суды тазарту және сүзу технологияларын жетілдіру арқылы ауыз суды қауіпсіз етуге болады. Мемлекеттерге таза суға қолжетімділікті арттыру үшін инфрақұрылымды жақсарту қажет.
3.    Қайта өңдеу және суды үнемдеу: Суды қайта өңдеу және екінші рет пайдалану технологияларын енгізу арқылы су ресурстарын сақтауға болады. Бұл әсіресе өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы салаларында суды үнемдеуге мүмкіндік береді.
4.    Экологиялық тұрақтылық: Ормандарды, өзен-көлдерді және басқа да табиғи экожүйелерді қорғау арқылы су көздерін сақтау қажет. Экологиялық тұрақтылықты сақтау климаттың өзгеруіне бейімделуге және су ресурстарын болашақ ұрпақ үшін сақтауға мүмкіндік береді.

Қорытынды:
Ауыз су – адам өмірінің негізі, сондықтан оны қорғау, тиімді пайдалану және сақтап қалу адамзаттың басты міндеттерінің бірі болып табылады. Таза суға қолжетімділік денсаулық пен өмір сапасын жақсартып қана қоймай, қоғамның тұрақты дамуына да ықпал етеді.

Тілші: Кенжебаева Гаухар Жақыпқызы