Түркістан облысы. Сыбайлас жемқорлық – қоғамды іштен жейтін, ел дамуына кері әсерін тигізетін ең үлкен проблемалардың бірі.

Сыбайлас жемқорлық – қоғамды іштен жейтін, ел дамуына кері әсерін тигізетін ең үлкен проблемалардың бірі. Жемқорлық тек жеке тұлғаларға емес, жалпы қоғамның дамуына, әділдік пен теңдік қағидаттарының бұзылуына әкеледі. Сондықтан жемқорлыққа қарсы сана қалыптастыру әрбір азаматтың санасында маңызды орын алуы тиіс.

Жемқорлыққа қарсы сана қалыптастыру үшін ең алдымен, жастардың құқықтық сауатын арттыру керек. Мектептер мен жоғары оқу орындарында құқықтық тәрбие беру, жемқорлықтың қоғамға тигізетін зиянын ашық түсіндіру арқылы жастарды бұл мәселеге бей-жай қарамауға үйрету қажет. Жастардың құқықтық мәдениетін арттыру, әділетті қоғам құру жолындағы жауапкершілігін сезіндіру – сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің алғашқы қадамдарының бірі.

Келесі маңызды қадам – мемлекеттік қызметте ашықтық пен есеп берушілікті қамтамасыз ету. Егер мемлекеттік органдардың қызметі ашық әрі халыққа қолжетімді болса, онда сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға мүмкіндік артады. Мысалы, мемлекеттік сатып алу, бюджеттік қаражаттың бөлінуі сияқты процестер барынша ашық жүргізілуі тиіс. Бұл халықтың сенімін арттырып, жемқорлыққа жол бермеуге көмектеседі.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру үшін БАҚ-тың рөлі де ерекше. Теледидар, радио, интернет және әлеуметтік желілер арқылы жемқорлықтың зиянын, оның салдарын қоғамға түсіндіру – халықты ақпараттандырудың маңызды тәсілі. Арнайы телебағдарламалар, мақалалар, бейнероликтер арқылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы ояту жұмыстарын жүйелі түрде жүргізу қажет.

Қоғамдық бақылау механизмдерін енгізу де жемқорлыққа қарсы күресте үлкен рөл атқарады. Әрбір азамат мемлекеттік мекемелердің қызметін бақылай отырып, олардың заңсыз әрекеттеріне бей-жай қарамауы керек. Егер қандай да бір құқықбұзушылық байқалса, тиісті органдарға хабарлау керек. Қоғамдық ұйымдар, белсенді азаматтар осы мәселеге қатысты бақылау жүргізіп, қоғамның игілігі үшін қызмет етуі тиіс. Мұндай бақылау мемлекеттік қызметкерлердің жауапкершілігін арттырып, халықпен байланысты нығайтады.

Жемқорлыққа қарсы заңнаманы жетілдіру – сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің тағы бір маңызды қыры. Заңды қатаңдатып, жазаны күшейту – құқықбұзушылықтың алдын алуға үлкен ықпал етеді. Сыбайлас жемқорлыққа қатысты заңнамаларды жетілдіру арқылы адамдардың заңды бұзу әрекетіне қарсы тұруын күшейтуге болады. Бұл ретте, жазаның әділдігі мен ашықтығы сақталуы керек. Заң алдында барлығы тең болу арқылы адамдардың заңға деген құрметі артады.

Сонымен қатар, әрбір азамат өзінен бастауы қажет. Өз құқықтарын білу, заңды құрметтеу және құқықбұзушылықты болдырмау әр адамның жеке жауапкершілігіне байланысты. Егер әрбір адам жемқорлыққа қарсы күреске өз үлесін қоса білсе, онда қоғамның да құқықтық мәдениеті қалыптасады. Мысалы, пара бермеу, пара алмау, әділдік қағидаттарын сақтау – жеке адамның жемқорлыққа қарсы әрекеттерінің негізі болмақ.

Мемлекеттік органдар мен халық арасында сенімді қарым-қатынас орнату да маңызды. Егер азаматтар өз құқықтарын қорғауда мемлекеттік органдарға сенім білдірсе, онда олар заңды жолмен өз мәселелерін шешуге бейім болады. Осы сенімді қалыптастыру үшін мемлекеттік мекемелердің халыққа ашық әрі қолжетімді болуы, олардың арыз-шағымдарына жедел жауап беруі керек.

Қорыта айтқанда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы сана қалыптастыру – ел болашағына салынған инвестиция. Әрбір адам жемқорлыққа қарсы күресте өзінің рөлін сезінуі керек. Жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру, жастарға құқықтық тәрбие беру, ашықтық пен қоғамдық бақылауды күшейту арқылы қоғамда әділдік пен тазалықты сақтап қалуға болады. Әділ қоғам құру – тек мемлекеттік қызметкерлердің ғана емес, бүкіл халықтың міндеті. Елімізде сыбайлас жемқорлыққа қарсы сана қалыптасқан кезде ғана, біз шынымен де әділ, дамыған қоғам құра аламыз.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы