Жемқорлықпен күресу үшін мемлекет пен қоғамның бірлескен күш-жігері қажет.

Жемқорлық қоғамда теңсіздік тудырады, өйткені байлар мен ықпалды адамдар мемлекеттік қызметтер мен ресурстарды өз пайдасына пайдалануы мүмкін. Түркістан қаласында жемқорлық салдарынан мемлекеттік қызмет көрсету саласында әділетсіздік орын алады. Мұндай жағдайлар халықтың әлеуметтік әл-ауқатына теріс әсер етіп, халықтың осал топтарының, мысалы, көпбалалы отбасылар, зейнеткерлер, мүгедектердің, әлеуметтік көмек пен қолдаудан шет қалуына әкеледі. Бұл өз кезегінде қоғамдық наразылықтың өсуіне және азаматтардың мемлекеттік органдарға деген сенімінің жоғалуына себеп болады.

Жемқорлықты байқау және оны жоюдың болмауы халықтың мемлекеттік институттарға деген сенімін төмендетеді. Түркістан қаласында азаматтар арасындағы сенім дағдарысы байқалады, себебі көптеген адамдар мемлекеттік қызметкерлердің немесе қала басшылығының жеке мүддесін халық мүддесінен жоғары қоятынына сенеді. Бұл жағдай қоғамның бірігуін, әлеуметтік келісімді бұзады, тұрғындардың мемлекеттің саясаты мен шешімдеріне деген сенімділігін арттыруды қиындатады.
Жемқорлық құқық қорғау органдарының жұмысына да теріс әсер етеді. Түркістан қаласында құқық қорғаушылар өз қызметін заңды түрде атқарудан гөрі жеке пайда табуды көбірек ойлауы мүмкін. Бұл өз кезегінде қылмыс деңгейінің өсуіне, азаматтардың құқықтарының бұзылуына және жалпы құқық тәртібінің бұзылуына әкеледі. Сондай-ақ, жемқорлық қоғамда әділеттілік принциптерінің жоғалуына, заң мен құқықтың орындалмауына себеп болады.
Жемқорлықтың салдары білім беру және денсаулық сақтау салаларында да айқын көрінеді. Түркістан қаласында мемлекеттік мектептер мен ауруханалардағы қызметтердің сапасы сыбайлас жемқорлықтың нәтижесінде төмендеуі мүмкін. Мұндай жағдайларда қажетті медициналық көмек немесе сапалы білім алу мүмкіндіктері тек ақшасы бар адамдар үшін қолжетімді болады, ал әлеуметтік осал топтар үшін бұл қызметтер өте шектеулі болып қалады. Бұл қоғамда білім және денсаулық сақтау саласындағы теңсіздікті күшейтеді, адамдардың әлеуметтік мобильділігін шектейді.
Жемқорлықтың жоғары деңгейі шетелдік инвестициялардың келуіне кедергі келтіреді. Түркістан қаласында бизнестің дамуы үшін қажетті жағдайлар туындамаса, шетелдік инвесторлар да инвестиция салуға ықылас танытпайды. Мемлекеттік қызметтегі сыбайлас жемқорлық кәсіпкерлердің заңсыз талаптарға тап болуына және нарыққа кіруде кедергілерге ұшырауына әкеледі. Бұл өз кезегінде қаланың экономикалық даму қарқынын тежейді, жұмыс орындарының азаюына және тұрғындардың тұрмыс деңгейінің төмендеуіне әкеп соғуы мүмкін.
Жемқорлықтың белең алуы жастар арасында моральдық құндылықтарды бұзады. Түркістан қаласының жас тұрғындары, әсіресе мектеп оқушылары мен студенттер, сыбайлас жемқорлықтың қоғамда кең таралғанын көріп, оны қалыпты нәрсе ретінде қабылдауы мүмкін. Бұл жағдай елдің болашағы үшін үлкен қауіп болып табылады. Жастардың арасында сыбайлас жемқорлыққа бейім болу, өзінің пайдасын көру үшін заңды бұзу сияқты теріс қылықтар пайда болуы мүмкін.
Түркістан қаласындағы жемқорлықтың теріс салдары қоғамның әртүрлі салаларына әсер етеді: экономикалық тұрақсыздық, әлеуметтік әділетсіздік, құқық тәртібінің бұзылуы және инвестициялар мен шетелдік серіктестердің тартылмауы сияқты мәселелердің туындауына әкеледі. Жемқорлықпен күресу үшін мемлекет пен қоғамның бірлескен күш-жігері қажет. Сыбайлас жемқорлық мемлекеттік басқарудың тиімділігін, елдің инвестициялық тартымдылығын төмендететіні, әлеуметтік-экономикалық қарыштап дамуды тежейтіні баршаға мәлім.

Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздіктің алғашқы күндерінен бастап сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың тиімді, әлемдік стандарттарға сай институттары мен тетіктерін құру бағытымен мақсатты және кезең-кезеңмен жүріп келеді.
Елімізде қазіргі заманғы сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама қолданылуда, оның негізі "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" және "Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы" заңдар болып табылады, бірқатар бағдарламалық құжаттар іске асырылуда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы функцияларды іске асыратын уәкілетті орган құрылды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет саласындағы халықаралық ынтымақтастық белсенді жүзеге асырылуда.
Заңнаманы қатайту, сыбайлас жемқорлықпен күрес бойынша қоғамдық бақылауды күшейту, білім беру және денсаулық сақтау жүйелерін реформалау сияқты шаралар Түркістан қаласында жемқорлықтың деңгейін төмендетуге және тұрақты дамуға қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Тілші : Журсынбай Аружан Сабырқызы