Шымкент. Құқықтық мәдениет қалыптастырудың алғашқы қадамы — халықтың құқықтық білімін арттыру.

Халықтық құқықтық мәдениет — қоғамның құқықтық нормалар мен заңдарға деген қатынасы, барында ескере отырсақ болады деп есеп тимінадамдардың құқықтық білім деңгейі мен құқықтарды қорғау мәдениеті. Құқықтық мәдениеттің жоғары деңгейі қоғамдағы тәртіпті, құқықтық әділеттілікті және азаматтық жауапкершілікті қамтамасыз етеді. Қазақстанда, оның ішінде Шымкент қаласында, халықтық құқықтық мәдениетті қалыптастыру өте маңызды, өйткені ол қоғамдағы заңға құрметті арттырып, құқық бұзушылықтардың алдын алады.

Құқықтық мәдениет қалыптастырудың алғашқы қадамы — халықтың құқықтық білімін арттыру. Қазақстанның әр аймағында, оның ішінде Шымкентте де, құқықтық сауаттылықты көтеру бағытында түрлі шаралар ұйымдастырылуда. Мектептер мен жоғары оқу орындарында құқық пәндері енгізіліп, оқушылар мен студенттерге өз құқықтары мен міндеттерін түсіндіру жұмыстарын жүргізу маңызды.Халықтың құқықтық мәдениеті мен сауатын арттырып, заңдық білімін жетілдіру қоғамды дамытудың негізгі алғышартының бірі саналады. Демократиялық құндылықтар салтанат құрған батыс елдері мен дамыған мемлекеттерде құқықтық саясат бір жүйеге келген. Әр адам өз құқын қорғай да, сақтай да біледі. Заң алдында өзгенің жеке басын қорлауға жол берілмейді. Әр азаматтың жеке құқығының қорғалуы, қоғамдық сананың әділет биігіне жетуі кез келген мемлекеттегі құқықтық кедергілерді жояды. Мысалы, әр азамат өз құқығын білсе, азаматтардың бойындағы құқықтық мәдениеті толық қалыптасса, қоғамның дамуына кедергі келтіретін парақорлық секілді індеттердің жолы біржола кесілері анық. Парақор да, пара беруші де әділ жазаға тартылатынын сезінетін жүйе құру үшін заңның қаталдығы керек. Бүгінгідей перзентханадан бастап, о дүниеге аттанғанға дейінгі әр қадамыңа пара беретін жүйенің қабырғасын қатал заң ғана сетінете алады. Ол үшін ең алдымен азаматтарымыздың құқықтық білімін, білігін арттыруымыз керек.

Шымкентте құқықтық мәдениетті арттыру мақсатында жергілікті билік пен қоғамдық ұйымдар ашық дәрістер, семинарлар, тренингтер өткізеді. Бұл шараларда заңгерлер мен құқық қорғаушылар қоғамның әртүрлі топтарына құқықтық білім береді, сондай-ақ қоғамда орын алған заң бұзушылықтарды болдырмау бойынша профилактикалық жұмыстар жүргізіледі.
Құқықтық мәдениет халық арасында құқықтық қызметке қолжетімділікті арттыруды қажет етеді. Шымкентте тұрғындарға тегін құқықтық көмек көрсету жобалары белсенді жүзеге асырылуда. Заңгерлік кеңестер, құқық қорғау органдарының консультативтік қызметтері, сондай-ақ дағдарыс орталықтары — бұл шаралардың барлығы халықтың заңды құқығын қорғауға бағытталады.
Құқықтық клиникалар мен мобильді заңгерлік қызметтер, әлеуметтік көмек көрсету ұйымдары тұрғындарға құқықтық мәселелерді шешуге көмектеседі. Бұл халықтың құқықтық мәдениетін қалыптастыруға үлкен үлес қосады, себебі адамдар өздерінің құқықтарын дұрыс түсініп, оларды қорғау жолдарын біледі.
Құқықтық мәдениетті қалыптастыру — бұл тек білім беру емес, сонымен қатар құқыққа деген құрметті, жауапкершілікті сезіну мен заңдар мен нормаларды орындауға деген ынтаны қалыптастыру. Құқықтық сана-сезімді дамыту үшін Шымкент қаласында үнемі ақпараттық науқандар мен құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізу маңызды. Мұндай жұмыстар қалада қоғамдық орындарда, мектептер мен университеттерде, кәсіпорындарда жүргізіледі.
Әлеуметтік желілер мен БАҚ арқылы да құқықтық мәдениетті дамытуға бағытталған шаралар жүзеге асырылады. Құқықтық сауаттылықты арттыру мақсатында қоғамдағы заң бұзушылықтарға назар аударып, оны шешу жолдары ұсынылады. Сонымен қатар, азаматтарға құқықтық тәртіптің маңыздылығын түсіндіру үшін ақпараттық кампаниялар жүргізіледі.
Құқықтық мәдениет тек заңдарды орындаумен шектелмейді, сонымен қатар адамдардың құқықтарын қорғауға деген ұмтылысты білдіреді. Шымкентте жергілікті ұйымдар мен билік органдары құқықтық мәдениетті насихаттау мақсатында түрлі шаралар ұйымдастырады. Құқықтық айлықтар, көрмелер, құқық қорғау қызметкерлерінің қатысуымен өткізілетін кездесулер мен тренингтер азаматтарды құқықтық мәдениетті меңгеруге тартуға бағытталған.

Құқықтық мәдениетті қалыптастыруда жастардың рөлі ерекше. Жастар арасында құқықтық тәртіпті сақтау, отбасылық зорлық-зомбылықтың алдын алу, еңбек құқықтары мен балалардың құқықтарын қорғау мәселелері талқыланып, әртүрлі жобалар мен конкурстар ұйымдастырылады.
Құқықтық мәдениет қалыптастырудың маңызды компоненті — қоғамдық бақылаудың дамуы. Шымкентте қоғамдық ұйымдар мен азаматтық қоғам институттары құқықтық тәртіпті сақтауды бақылап, құқық бұзушылықтарды анықтауға және оларды түзетуге белсенді қатысады. Мұндай бақылау жүйелері қоғамдағы құқықтық мәдениеттің деңгейін арттырады және заңдардың тиімді орындалуын қамтамасыз етеді.

Қоғамдық ұйымдар азаматтардың құқықтарын қорғап, оларды мемлекеттік органдарға жеткізуге көмектеседі. Бұл азаматтардың құқықтық мәдениетін жақсартуға, заңға деген құрметті арттыруға мүмкіндік береді.

Қорытынды

Халықтық құқықтық мәдениетті қалыптастыру — бұл қоғамның заңдарға деген құрметін арттыру, азаматтардың құқықтарын қорғау және құқықтық тәртіпті сақтауды қамтамасыз ету жолындағы маңызды процесс. Шымкент қаласында бұл бағытта түрлі шаралар мен жобалар іске асырылуда. Құқықтық білім беру, әлеуметтік жұмыстар, құқықтық көмек көрсету және қоғамдық бақылау арқылы қала тұрғындарының құқықтық мәдениетін арттыруға бағытталған жұмыстар тиімді жүзеге асырылып келеді.

Тілші : Журсынбай Аружан Сабырқызы