Ауыз су тапшылығының себептері

Ауыз су – адам өмірінің ең маңызды қажеттіліктерінің бірі. Қазіргі кезде әлем бойынша да, Қазақстанда да халықты таза ауыз сумен қамту – басты мәселелердің бірі болып отыр. Таза су адамның денсаулығына, тұрмыс сапасына және экономикалық дамуына тікелей әсер етеді. Сондықтан мемлекет халықты сапалы және жеткілікті көлемде ауыз сумен қамтамасыз етуге ерекше көңіл бөлуде.
Ауыз су тапшылығының себептері

Қазақстан – су ресурстары шектеулі елдердің бірі. Елдегі өзен-көлдердің көпшілігі сыртқы көздерден, яғни көрші мемлекеттерден келетін ағындарға тәуелді. Сонымен қатар, су ресурстарының тапшылығының бірнеше себептері бар:
    1.    Климаттық жағдайлар: Құрғақшылық, жауын-шашынның азаюы және жаһандық жылыну су ресурстарының азаюына әсер етеді.
    2.    Инфрақұрылымның ескіруі: Құбырлар мен су тазарту қондырғыларының тозығы жеткен, бұл су шығыны мен сапасының төмендеуіне әкеледі.
    3.    Тұрғындардың өсуі: Қалалар мен ауылдарда халық санының артуы суға деген сұранысты ұлғайтады.

Мемлекеттік бағдарламалар

Мемлекет халықты таза ауыз сумен қамтамасыз ету үшін арнайы бағдарламалар қабылдап, жүзеге асырып жатыр. Соның бірі – “Ауыз су” бағдарламасы. Бұл бағдарлама ауыл және қала тұрғындарын сапалы су жүйесімен қамтамасыз етуді көздейді. Оның аясында келесі шаралар атқарылуда:
    1.    Ауылдық жерлерге су жеткізу: Әсіресе, шалғай ауылдарды сумен қамтамасыз етуге ерекше назар аударылады. Қазіргі таңда көптеген ауылдарға жаңа су жүйелері тартылып жатыр.
    2.    Құбыр жүйелерін жаңарту: Ескі құбырларды ауыстыру арқылы судың жоғалуы мен ластануын азайту қолға алынды.
    3.    Су тазарту қондырғыларын орнату: Қалалар мен ауылдарға су тазарту станцияларын орнату жұмыстары жүргізілуде. Бұл арқылы ауыз су сапасы жақсарады.

Жетістіктер мен проблемалар

Жетістіктер
Соңғы жылдары ауыз сумен қамтамасыз ету саласында біраз жетістіктерге қол жеткізілді. Қалалардың 98%-ы, ауылдардың 94%-ы орталықтандырылған сумен жабдықтау жүйесіне қосылған. Бұл көрсеткіш жыл сайын артып келеді. Ауыл тұрғындарына ауыз су жеткізу үшін су ұңғымалары қазылып, құбырлар тартылады.

Проблемалар
Соған қарамастан, бірқатар қиындықтар да бар:
    Кейбір ауылдарда сумен жабдықтау жүйесі толық іске қосылмаған.
 Суды тазарту қондырғылары жетіспейді немесе сапасыз жұмыс істейді.
    Құбыр жүйелерінің 60%-ға жуығы ескірген.

Болашаққа жоспарлар

Мемлекет ауыз су мәселесін түбегейлі шешу үшін келесі бағыттарды қолға алуда:
    1.    Су ресурстарын басқару жүйесін жаңғырту: Барлық су көздері тиімді пайдаланылып, артық шығындар азайтылады.
    2.Жаңа технологияларды енгізу: Заманауи су тазарту және сақтау технологияларын қолдану арқылы су сапасы арттырылады.
    3.    Ауылды аймақтарды толық қамту: 2025 жылға дейін барлық ауылдарға сапалы ауыз су жеткізу жоспарланып отыр.

Халықтың рөлі

Таза ауыз суды сақтау – тек мемлекеттің ғана емес, халықтың да міндеті. Тұрғындар суды үнемдеп, оны дұрыс пайдалану арқылы экологиялық тепе-теңдікті сақтауға көмектесе алады. Сонымен қатар, ауылдар мен қалаларда су жүйелерін бақылауда ұстау үшін жергілікті билікпен бірге жұмыс істеу маңызды.

Ауыз сумен қамтамасыз ету – мемлекеттің стратегиялық маңызды міндеттерінің бірі. Қазақстанда бұл бағытта ауқымды жұмыстар атқарылып жатыр. Дегенмен, әлі де шешуді қажет ететін мәселелер бар. Халықты толық сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету – елдің тұрақты дамуы мен тұрғындардың өмір сапасын жақсартудың кепілі.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы