Шымкенттің көне тарихы: Қала қай ғасырдан бері бар?

Шымкенттің көне тарихы: Қала қай ғасырдан бері бар?

Шымкент – Қазақстанның ең көне қалаларының бірі. Оның тарихы тереңде жатыр, тіпті кейбір деректерге сүйенсек, қала 2200 жылдан астам уақыт бұрын пайда болған. Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан бұл шаһар ежелден сауда, мәдениет және өркениеттер тоғысқан маңызды орталықтардың бірі болған.

Шымкенттің қалыптасу кезеңдері

Шымкенттің тарихы туралы алғашқы жазбалар ортағасырлық дереккөздерде кездеседі. Археологтардың зерттеуіне сүйенсек, қала біздің дәуірімізге дейінгі II ғасырда қалыптаса бастаған. Бұл кезеңде қазіргі Шымкенттің аумағында алғашқы елді мекендер пайда болып, олар кейінірек бекініске айналған.

Шымкенттің ежелгі атаулары жайлы нақты дерек жоқ. Алайда орта ғасырларда қала әскери маңызы бар бекініс ретінде қалыптасып, Орта Азиядағы түрлі мемлекеттердің құрамында болды. Оның орналасқан жері сауда керуендері үшін өте қолайлы болғандықтан, қала Ұлы Жібек жолының маңызды нүктелерінің біріне айналды.

Ортағасырлық Шымкент

XIII ғасырда Шымкент моңғол шапқыншылығына ұшырап, біраз қиратылды. Алайда, уақыт өте келе қала қайта жанданып, аймақтың маңызды сауда және мәдени орталығы ретінде дамуын жалғастырды.

XIV ғасырда Әмір Темірдің қол астында болған кезде, Шымкент экономикалық және мәдени дамудың жаңа кезеңіне өтті. Осы уақытта қала Түркістан мен Сайрамның қорғаныс бекінісі рөлін атқарды.

XVII-XVIII ғасырларда қала қазақ, жоңғар және қоқан хандығы арасындағы қақтығыстардың орталығына айналды. 1864 жылы Ресей империясының әскерлері Шымкентті басып алып, қала Түркістан генерал-губернаторлығының құрамына енгізілді.

Кеңес дәуіріндегі Шымкент

Кеңес одағы кезінде Шымкент қарқынды индустрияландыру кезеңін бастан өткерді. Қалада түрлі зауыттар, фабрикалар салынып, халық саны айтарлықтай өсті. 1930-1940 жылдары қала Қазақстандағы ең ірі өндірістік орталықтардың біріне айналды.

Тәуелсіздік жылдарындағы Шымкент

1991 жылы Қазақстан тәуелсіздік алған соң, Шымкент жаңа даму жолына түсті. Қала экономикасы әртараптанып, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, сауда және туризм салалары дами бастады. 2018 жылы Шымкентке республикалық маңызы бар қала мәртебесі беріліп, бұл оның одан әрі дамуына жаңа серпін берді.

Қазіргі заманғы Шымкент

Бүгінде Шымкент – миллионнан астам халқы бар, Қазақстанның үшінші мегаполисі. Қалада жаңа тұрғын үйлер, инфрақұрылымдық жобалар, өнеркәсіптік және туристік нысандар бой көтеруде.

Шымкенттің көне тарихы мен заманауи дамуы оны Қазақстандағы ең ерекше қалалардың бірі етеді. Шаһар өзінің тарихи мұрасын сақтай отырып, болашаққа нық қадам басып келеді. 
Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы