Қоғамдық тәртіп сақшылары: «Қауіпсіз ел» ұлттық жобасы аясында Шымкент әуежайында рейд жүргізілді.

Тәуелсіздік жылдарында ұлттық жобалар еліміздің барлық саласында жүзеге асуда. Солардың бірі – «Заң мен Тәртіп» тұжырымы, оның аясында қоғамдық тәртіпті сақтау, құқық тәртібін қамтамасыз ету және азаматтардың қауіпсіздігін нығайту мақсатында көптеген шаралар қолға алынуда. Соның бір мысалы ретінде 1 тамыз Шымкент қаласы Абай ауданының прокуратурасы мен полиция қызметкерлерінің бірлесіп, әуежай аумағында өткізген рейдтік іс-шарасын атауға болады.

Бұл рейдтік іс-шара, қоғамда кең тараған тіркеусіз және рұқсатсыз жолаушы тасымалдау сияқты құқық бұзушылықтарды болдырмауға бағытталған. Әуежайдағы рейд барысында Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Қазақстан Республикасы Кодексінің 449-бабына (қоғамдық орындарда мазалау) сай бірнеше бұзушылық фактілері анықталды. Яғни, заңсыз қызмет ұсыну арқылы қоғамдық тәртіпті бұзу фактілері тіркелді. Бұл дерек—бағдарлама аясында құқық қорғау органдары мен прокуратура тарапынан қауіп­сіздікті нығайтуға бағытталған нақты қадамдардың бірі болып табылады.

Бұл рейд тек заңсыз жолаушы тасымалдауды ғана емес, сонымен қатар әуежайға бақылаусыз еркін кірудің де алдын алуды көздеді. Прокуратураның бастамасымен әуежайға шлагбаум мен жол белгілері орнатылды. Бұл құрылымдар бақылауды арттырып, қоғамдық тәртіпке кедергі келтіретін жағдайларды шектеу тәсілі ретінде қолданылды. Яғни, енді әуежай аумағына кіру-шығу реттеліп, заңсыз әрекеттердің алдын алу оңтайланды.

Протоколдарға сәйкес, қоғамдық орындарда мазалау құқық бұзушылығы ретінде анықталса, оған қатысты әкімшілік жауапкершілік қарастырылған. Жауапкершілік — ескерту немесе 5 айлық есептік көрсеткішке дейін айыппұл салу түрінде қарастырылған. Бұл азаматтардың құқықтарын қорғаумен қатар, қоғамдық тәртіп пен тыныштықты сақтау үшін келісілген шараларды қолдану қажеттігін тағы бір мәрте дәлелдейді.

Бұл рейд өткен іс-шаралардан ерекшеленеді: әуежай – қоғамдық тәртіптің, азаматтардың қауіпсіз қозғалысының маңызды орындарының бірі. Осыған дейін Шымкентте, мысалы, базарлар мен автобекеттерде қоғамдық тәртіпке байланысты рейдтер өткізілген, бірақ әуежайдағы рейд — жаңа бағыт әрі экстра қауіпсіздік шарасы ретінде қарастырылуға лайық.

Бұрынғы шаралар көбінесе тікелей қоғамдық орындардағы сауда мен қызмет орындарымен байланысты болса, бұл іс-шара әуежай секілді реакциялық орынға бағытталуы — қоғамдық қауіпсіздікті кең ауқымда қамтамасыз етудің жаңа моделін тудыратынын көрсетеді. Мұндай бағыт тек құқық қорғау органдары емес, басқару органдарының да жауапкершілік шеңберін кеңейтеді.

Наурыз айында, мысалы, Шымкент қаласының базарларында қоғамдық тәртіпке қатысты рейдтер болды—ондайда полиция мен әкімдік бірлесе отырып, сауда орындарында мазалауға, заңсыз саудаға жол бермеу мақсатында тексеру жұмыстарын жүргізді. Алайда, әуежай секілді инфрақұрылымдық объектілерге арнайы жоспарланған рейдтер көпшілікке көрінбейтін болса да, олардың тиімділігі жоғары. Себебі ол — қоғамдық қауіпсіздіктің жаңа стратегиялық бағыты: тасымалдаушы емес, қала мен қоғамдық тыныштықты қамтамасыз ететін мекен.

Тағы бір маңызды аспект — рейд барысында орнатылған шлагбаум мен жол белгілері. Бұрынғы шараларда көбінесе түсіндіру, ескерту жұмыстары басым болса, бұл жолы техникалық құрылымдар мен архитектуралық шешімдер қолданылды. Яғни, қоғамдық тәртіпті сақтау шаралары көрнекі әрі тұрақты түрде жүзеге асуда. Бұл — құқықтық тәртіпке мәдени себеп болған, қалпына келтірілген қоғамға бағытталған симбиоз.

Бұдан басқа, құқықтық тәртіпті сақтау тек рейдтермен немесе құрылғылармен аяқталмайды. Әуежайдағы рейдтен кейін қоғамдық тәртіпке байланысты өтетін ақпараттық түсіндіру, азаматтардың құқықтық сауатын арттыру, әуежай қызметкерлерімен семинарлар мен тренингтер жүргізу — болашақта кешенді әдістерді дамытудың бастамасы болуы мүмкін.

Қорыта келгенде, Шымкент қаласының Абай ауданы прокуратурасы мен полицияның бірлескен рейдтік іс-шарасы — ұлттық жоба аясында қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті көпқырлы қорғаудың үлгісі. Бұл — құқықтық сауаттылықты үлгілеу, қоғамдық сенімділік пен тыныштықты нығайтудағы нақты қадам.

Алдағы уақытта осындай бағыттағы шаралар кеңінен жалғаса берсе, қоғамдық орындар мен азаматтардың қауіпсіздігіне жауапкершілік тоқсандық емес, үздіксіз процесс болары анық. Мұндай жүйелі тетіктер — құқықтық мемлекет құрудағы маңызды көпір болмақ.