Тазалық пен тәртіп үшін біріккен қадам: Шымкентте заңсыз жарнамаға тосқауыл қойылды

2025 жылғы 12 тамызда Шымкент қаласында ерекше мәнге ие оқиға өтті. Қала прокуратурасы мен құқық қорғау органдары «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы мен «Заң мен Тәртіп» тұжырымдамасы аясында тазалық пен қауіпсіздікті қатар қамтамасыз етуге бағытталған ауқымды іс-шара ұйымдастырды. Бұл жолғы сенбілік әдеттегі қоқыс жинау немесе аумақты абаттандырумен ғана шектелмей, қоғамдық тәртіпті қорғаудың нақты үлгісіне айналды. Әл-Фараби ауданы аумағында өткен жалпықалалық сенбілікке коммуналдық қызмет өкілдері, еріктілер, студенттер және жергілікті тұрғындар қатысты. Қаланың әртүрлі нүктелерінде қоқыс жиналып, қабырғадағы рұқсатсыз жарнамалар алынып, жасыл аймақтар ретке келтірілді.
Алайда іс-шара барысында күтпеген жағдай орын алды. «Тазалық сақшылары» деп аталатын ерікті топ көпқабатты үйлердің бірінің ауласындағы қабырғада есірткі заттарын насихаттайтын жазуды байқап қалды. Әдетте мұндай жазулар байланыс нөмірімен немесе кодтық белгілермен беріледі және ол көбінесе жасөспірімдер мен жастарды арбауға бағытталады. Еріктілер бірден полицияға хабар беріп, жазулардың суретін түсіріп, орналасқан орнын дәл көрсетті. Олардың жедел әрекеті құқық қорғау органдарына дереу шара қолдануға мүмкіндік берді.
Прокуратураның үйлестіруімен жүргізілген жедел іс-шара барысында полиция қызметкерлері тыйым салынған мазмұндағы жазуларды қалдырған күдіктіні анықтап, ұстады. Қазіргі уақытта ол уақытша ұстау изоляторында қамауда отыр. Аталған дерек бойынша ҚР Қылмыстық кодексінің 299-1-бабы («Есірткі заттарын насихаттау немесе заңсыз жарнамалау») бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеру басталды. Бұл бап бойынша кінәсі дәлелденген азаматтар айтарлықтай қылмыстық жазаға тартылады, оның ішінде бас бостандығынан айыру да қарастырылған. Оқиға қаладағы сенбіліктердің тек санитарлық мақсатта ғана емес, қоғамдық қауіпсіздікті нығайтуда да маңызды рөл атқаратынын дәлелдеп берді. «Тазалық сақшылары» қозғалысы осындай сәттерде өз миссиясының кең екенін көрсетіп отыр. Олар қоқыс жинап қана қоймай, тәртіп бұзушылықтарға назар аударады, құқық қорғау органдарына көмектеседі және заңсыз әрекеттерге дер кезінде тосқауыл қояды.
Мұндай жағдай Шымкентте алғаш рет болып отырған жоқ. 2023 жылдың қыркүйегінде Абай ауданы аумағында өткен сенбілік кезінде қабырғалар мен аялдамаларда есірткі жарнамасын таратқан жазулар анықталған. Сол кезде де тұрғындардың қырағылығының арқасында полиция қылмыскерлерді ұстаған болатын. 2024 жылдың мамырында Қаратау ауданындағы «Таза қала» акциясы кезінде еріктілер тобы интернет арқылы есірткі сату желісін насихаттайтын QR-код жапсырмаларын тауып, оларды жойған. Полиция бұл жапсырмаларды таратқан адамдарды анықтап, әкімшілік жауапкершілікке тартқан еді. Сондай-ақ 2024 жылдың қарашасында Түркістан облысы, Кентау қаласында өткен сенбілікте де дәл осындай дерек тіркеліп, бұл жағдай жергілікті БАҚ-та кеңінен жарияланған. Бұл оқиғалардан байқалатыны — сенбілік тек қана тазалық үшін емес, қала қауіпсіздігін қамтамасыз етуде де маңызды құралға айналып отыр.
Қала прокуратурасы тұрғындарды бейжай қалмауға шақырады. Егер заңсыз әрекеттерді байқасаңыз — мысалы, есірткі жарнамасы, заңсыз қоқыс төгу, вандализм немесе тәртіпсіздік — бұл туралы бірден құқық қорғау органдарына хабарлау қажет. Мұндай әрекет сіздің және қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қосқан үлесіңіз болмақ. Қырағылықтың арқасында қылмыстың алдын алу әлдеқайда тиімді, ал салдарымен күресу әрдайым қиын.
2025 жылғы 12 тамыздағы «Тазалық сақшыларының» іс-қимылы азаматтық белсенділік пен құқық қорғау органдарының үйлесімді жұмысының жарқын көрінісі болды. Бұл тек бір адамның қылмыстық әрекетін тоқтатып қана қойған жоқ, сонымен бірге бүкіл қала тұрғындарына ескерту болды: тазалық тек аула мен көшеде ғана емес, ақпараттық және құқықтық кеңістікте де қажет. Өткен жылдардағы тәжірибе көрсеткендей, мұндай бірлескен жұмыс жалғаса берсе, Шымкент қаласында заңсыз әрекеттер азайып, тұрғындардың қауіпсіздігі нығая түседі.

Тілші : Алимбетов Азамат