ЖАСӨСПІРІМДЕР АРАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ ШАРАСЫ

ЖАСӨСПІРІМДЕР АРАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ ШАРАСЫ

Қазіргі таңда қоғамдағы өзекті мәселелердің бірі — жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық пен интернет кеңістігіндегі заңсыз әрекеттердің көбеюі. Сандық технологиялар дамыған сайын түрлі алаяқтықтың жаңа түрлері пайда болып, әсіресе балалар мен жасөспірімдер сол қылмыстардың құрбанына айналуда. Соған байланысты Шымкент қалалық Полиция департаменті Абай аудандық полиция басқармасының Криминалдық полиция бөлімі және Қоғамдық қауіпсіздік бөлімі қызметкерлері оқу орындарында жүйелі түрде профилактикалық іс-шараларды ұйымдастырып келеді.

Осындай шаралардың бірі қаладағы мектептердің бірінде 4 қараша өткізілді. Кездесудің негізгі мақсаты — жасөспірімдер арасында құқық бұзушылықтың алдын алу, буллинг әрекеттерін азайту, интернет алаяқтыққа жол бермеу, сондай-ақ құқықтық мәдениет пен тәртіпке баулудың маңыздылығын түсіндіру болды. Полиция қызметкерлері оқушылармен тікелей байланысып, олардың күнделікті өмірде жиі кездесетін қауіп-қатерлер туралы кеңінен баяндады.

Интернет — мүмкіндіктер алаңы. Алайда, дұрыс пайдаланбаған жағдайда ол қылмыс құрбанына да, қылмыскерге де айналдыратын орта. Сол себепті мамандар жасөспірімдерге интернет желісін қолдану кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтаудың маңызын түсіндірді. Атап айтқанда, жеке мәліметтерді жарияламау, бейтаныс адамдармен пікір алмасқанда сақ болу, күмәнді сілтемелерге өтпеу, онлайн ойындар мен қосымшаларды тек ресми дереккөздерден жүктеу қажеттігі кеңінен айтылды. Өкінішке орай, көп жағдайда жасөспірімдер жеңіл табыс табуға қызығып, алаяқтардың құрбанына айналады. Мұндай әрекеттердің арты ақша жоғалтумен ғана емес, психологиялық жарақатпен аяқталуы да мүмкін.

Кездесу барысында құқық бұзушылықтың нақты мысалдары келтіріліп, оның салдары туралы түсінік берілді. Тұрмыстық жанжалдар мен жанжалдан туындайтын қылмыс, ұрлық, мектеп аумағындағы тәртіпті бұзу, заңға қайшы жасырын топтарға қатысу сияқты әрекеттердің барлығы жауапкершілікке әкелетіні түсіндірілді. Әсіресе, соңғы жылдары жасөспірімдер арасындағы буллинг пен кибербуллинг мәселесі жиі көтеріліп жүр. Полиция мамандары әлеуметтік желілердегі мазақ ету, қорқыту, жағымсыз пікірлер жазу да заңмен қудаланатынын және оның жәбірленушінің психологиясына үлкен зиян тигізетінін баса айтты.

Оқушылармен өткен ашық диалог форматы олардың көкейінде жүрген көптеген сұрақтарды қоюға мүмкіндік берді. Полиция қызметкерлері әр сұраққа түсінікті әрі жан-жақты жауап беріп, құқықтық сауаттылықты арттыруға тырысты. Бұл жастар үшін маңызды тәжірибе болды, себебі олар құқықтық нормаларды тек теория жүзінде емес, өмірлік мысалдар арқылы түсінуге мүмкіндік алды.

Профилактикалық жұмыстардың тағы бір мақсаты — жасөспірімдер арасында өзара сыйластық, жауапкершілік сезімін қалыптастыру. Жастарға заңды білу — өз құқығыңды қорғау және өз қауіпсіздігіңді қамтамасыз етудің басты жолы екені түсіндірілді. Сонымен қатар, қоғам тыныштығын сақтау — тек полиция қызметкерлерінің міндеті емес, әрбір азаматтың ортақ жауапкершілігі екені айтылды. Бүлдіршіндерден бастап ересектерге дейін әр адам тәртіпке бағынса, қоғамдағы қылмыс деңгейін төмендетуге болады.

Полиция қызметкерлері ата-аналар мен ұстаздардың рөліне де ерекше тоқталды. Себебі жасөспірімдердің мінез-құлқы көбіне отбасындағы жағдайға, тәрбиесіне және мектеп ортасына байланысты қалыптасады. Ата-ана баласының психологиялық жағдайына көңіл бөліп, интернетте кіммен сөйлесіп, қандай контент көріп жүргенін бақылауға тиіс. Ал ұстаздар балалар арасында достық атмосфера қалыптастырып, буллингтің алдын алуда маңызды рөл атқарады.

Мұндай кездесулердің маңызы айрықша. Өйткені құқықтық мәдениет бір күнде қалыптаспайды. Тәрбиелік іс-шаралардың жүйелі әрі тұрақты түрде жүргізілуі жасөспірімдерге өз әрекеті үшін жауап беруді үйретеді, саналы азамат болып өсуіне ықпал етеді. Бұл — қоғам болашағына жасалған инвестиция.

Кездесу соңында Криминалдық полиция бөлімі оқушыларға арнайы жадынама таратты. Онда интернет қауіпсіздігі, төтенше жағдайларда кімге хабарласу керектігі және құқық бұзушылықпен бетпе-бет келгендегі әрекет ережелері көрсетілген. Сонымен қатар, кез келген құқыққа қарсы әрекетке бей-жай қарамау, көрген-білгенін дер кезінде жауапты органдарға хабарлау қажеттігі түсіндірілді.

Криминалдық полиция қызметкерлері ескертеді:

• Жеке мәліметтеріңізді интернетте жарияламаңыз!
• Бейтаныс адамдардан келген сілтемелерге өтпеңіз!
• Әлеуметтік желідегі қорлық сөздер мен қорқыту — буллинг. Ол үшін заң алдында жауап бар!
• Күдікті жағдайды көрсеңіз, дереу үлкендерге немесе полицияға хабарлаңыз!

Заңды білу – өз қауіпсіздігіңді сақтау!
 Қоғам қауіпсіздігі – барлығымыздың ортақ міндетіміз!