Шымкент. Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту кез келген мемлекеттің тұрақтылығы мен дамуы үшін аса маңызды.

Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту кез келген мемлекеттің тұрақтылығы мен дамуы үшін аса маңызды. Бұл құндылықтар мемлекет ішіндегі әртүрлі этникалық, әлеуметтік, діни және мәдени топтар арасында өзара түсіністік пен бейбіт қарым-қатынасты қамтамасыз етеді. Қазақстан жағдайында, елдің көпэтникалық және көпконфессиялық құрамына байланысты қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлік мемлекеттік саясаттың басты басымдықтарының бірі болып табылады. Бұл ұстаным Қазақстанның ішкі тұрақтылығын сақтап, оны жаһандық аренада сенімді әрі тұрақты мемлекет ретінде көрсетуге мүмкіндік берді.

Қоғамдық келісімнің мәні

Қоғамдық келісім дегеніміз – қоғамдағы әртүрлі әлеуметтік топтар арасында өзара құрмет пен ынтымақтастықты орнатуға бағытталған әлеуметтік процесс. Қоғамдық келісім әрбір азаматтың құқығы мен бостандығын қамтамасыз етумен қатар, әлеуметтік әділеттілік қағидаттарын ұстануды көздейді. Бұл ұғым қоғам мүшелерінің ортақ мүдделерін қорғайтын тетіктерді нығайтумен және әлеуметтік жанжалдардың алдын алумен байланысты.

Қазақстанда қоғамдық келісім ұғымы көпұлтты қоғамның ерекшеліктерімен тікелей байланысты. Елде қазақтармен бірге 130-дан астам этнос өкілдері өмір сүреді, сондықтан этносаралық қарым-қатынастарды реттеу және ұлттар арасында сенімді қалыптастыру мемлекеттік саясаттың маңызды бағыты саналады. Қазақстан халқы Ассамблеясы осы бағытта негізгі институт болып табылады, оның мақсаты – ұлтаралық келісімді нығайту, әртүрлі этникалық топтардың мәдени және ұлттық ерекшеліктерін сақтауға жағдай жасау.

Жалпыұлттық бірліктің рөлі

Жалпыұлттық бірлік – бұл қоғамның әртүрлі топтарын біртұтас мемлекет ретінде біріктіретін ұғым. Ол ұлттық сананың қалыптасуы, ортақ мақсат пен құндылықтардың болуы арқылы жүзеге асады. Жалпыұлттық бірлікті нығайту мемлекеттің дамуындағы тұрақтылықты, елдің саяси және экономикалық тұрғыдан өсіп-өркендеуін қамтамасыз етеді. Қазақстан үшін бұл ұғымның маңызы зор, өйткені елдің көпұлттылығы оның ерекшелігі ғана емес, сонымен қатар үлкен артықшылығы болып табылады. Қазақстанның көп этносты қоғамының дамуы барлық этнос өкілдерінің өзара түсіністігі мен бірлесіп өмір сүруіне байланысты.

Жалпыұлттық бірлікті нығайту үшін мемлекет бірқатар шараларды жүзеге асырады. Ең алдымен, бұл – білім беру жүйесі арқылы жастарды ұлттық құндылықтарға тәрбиелеу, патриотизмді насихаттау, барлық этникалық топтар үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету. Бұл орайда қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде ұлтты біріктіруші рөл атқарады. Сонымен қатар, Қазақстанда орыс тілі ресми тіл мәртебесіне ие, ал басқа этникалық топтардың тілдері мен мәдениеттерін сақтап қалу үшін арнайы бағдарламалар қолданылады. Бұл саясат этностар арасында теңдікті сақтауға және жалпыұлттық бірлікті нығайтуға бағытталған.

Этносаралық келісім

Этносаралық келісім – Қазақстандағы қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің маңызды компоненті. Мемлекет этносаралық татулықты сақтауға ерекше көңіл бөледі. Қазақстанның көпұлтты құрылымы оған тән ерекшелік болғандықтан, елдегі барлық этникалық топтардың құқықтары мен мүдделерін сақтау негізгі мемлекеттік міндеттердің бірі болып табылады. Осы бағытта жұмыс істейтін Қазақстан халқы Ассамблеясы елдегі этносаралық қатынастарды реттеп, азаматтардың бірлігін қамтамасыз етуде үлкен рөл атқарады. Ассамблея Қазақстанда тұратын барлық этностардың мәдениеті мен салт-дәстүрлерін дамытуға мүмкіндік береді.

Этносаралық келісімді нығайтуға арналған іс-шаралар мен бағдарламалар арқылы Қазақстанда этникалық топтар арасында өзара құрмет пен сенім артуда. Мысалы, Қазақстан халқы Ассамблеясы ұйымдастыратын түрлі мәдени іс-шаралар, форумдар және конференциялар этностар арасындағы байланыстарды нығайтып, олардың бір-бірімен тығыз қарым-қатынас жасауына ықпал етеді. Сонымен қатар, білім беру саласында да этносаралық келісімді нығайтатын бастамалар жүзеге асырылуда. Бұл жастарды этникалық және мәдени алуандылықты құрметтеуге, өзара түсіністік пен толеранттылыққа тәрбиелейді.

Әлеуметтік келісім және теңдік

Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайтудағы тағы бір маңызды фактор – әлеуметтік келісім. Әлеуметтік келісім қоғамдағы барлық азаматтардың тең мүмкіндіктерге ие болуын, әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз етуді білдіреді. Әлеуметтік келісімде қоғамның әрбір мүшесінің құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу, әділеттілік қағидаттарын ұстану негізгі орын алады. Қазақстанда әлеуметтік келісімге жету үшін мемлекеттің әртүрлі деңгейлерінде халықтың әл-ауқатын арттыруға бағытталған бірқатар бағдарламалар іске асырылуда.

Әлеуметтік келісім қоғамдағы экономикалық теңсіздікті азайтып, азаматтардың бір-біріне деген сенімін нығайтады. Бұл үдеріс мемлекет тарапынан әлеуметтік қорғау, денсаулық сақтау, білім беру сияқты маңызды салаларда халыққа қолдау көрсету арқылы жүзеге асырылады. Әлеуметтік теңдікті қамтамасыз етуде жұмыссыздықты азайту, халықтың әлсіз топтарына әлеуметтік көмек көрсету сияқты шаралар маңызды рөл атқарады. Қазақстанда мұндай бағдарламалар халықтың әлеуметтік осал топтарын қолдауға бағытталған және оларды қоғамдық өмірге белсенді түрде тартуға ықпал етеді.

Жалпыұлттық бірлікті нығайтудағы мемлекет рөлі

Қазақстанда жалпыұлттық бірлікті нығайтуға бағытталған мемлекеттік саясаттың басты мақсаты – елдегі әртүрлі этникалық және әлеуметтік топтардың бейбіт қатар өмір сүруін қамтамасыз ету, олардың арасындағы қатынастарды реттеу және үйлестіру. Бұл саясаттың табысты болуы үшін мемлекеттік органдар мен азаматтық қоғам арасында тығыз ынтымақтастық орнату қажет. Мемлекет заңнамалық деңгейде барлық азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етуге, тең мүмкіндіктер ұсынуға, азаматтық қоғам институттарын қолдауға тиіс.

Сонымен қатар, мемлекеттің білім беру, мәдениет, спорт және ақпараттық саясаттары да жалпыұлттық бірлікті нығайтуда маңызды рөл атқарады. Бұл бағыттарда жүргізілетін бағдарламалар жастардың патриоттық санасын қалыптастыруға, әртүрлі этникалық және діни топтардың бірлігін арттыруға бағытталған.

Қорытынды

Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту – бұл ұзақ мерзімді процесс, ол мемлекет пен қоғамның бірлескен күш-жігерін талап етеді. Қазақстан жағдайында этносаралық келісім мен қоғамдық бірлікті нығайту елдің тұрақтылығы мен дамуының негізі болып табылады. Мемлекет пен азаматтық қоғам институттары арасындағы ынтымақтастық, әлеуметтік әділеттілік қағидаттарын ұстану, тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету және барлық этникалық топтардың құқықтарын сақтау арқылы Қазақстанда қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлік одан әрі нығая бермек.

Тілші: Журсынбай Аружан Сабырқызы