Түркістан облысы. Қазіргі уақыттағы жемқорлық

Қазіргі уақытта жемқорлық – көптеген елдер үшін өзекті және күрделі мәселе. Ол мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуына кедергі жасап, қоғамның сенімін әлсіретіп, әділеттіліктің бұзылуына алып келеді. Жемқорлықты жою мақсатында әртүрлі елдер түрлі стратегиялар мен заңдар қабылдауда, алайда бұл мәселе әлі де толық шешімін таппаған.

Жемқорлықтың қазіргі заманғы көріністері
1.    Мемлекеттік және жергілікті органдардағы жемқорлық: Шенеуніктердің өз қызметін асыра пайдалануы, пара алу немесе мемлекеттік сатып алуларда заң бұзушылыққа жол беруі көптеген елдерде жемқорлықтың негізгі көрінісі болып табылады.
2.    Бизнес саласындағы жемқорлық: Кейбір компаниялар ірі келісімшарттар мен тендерлерді жеңіп алу үшін пара беру немесе лауазымды тұлғалармен астыртын байланыс жасау арқылы заңсыз артықшылыққа ие болады. Бұл әділ бәсекелестікті бұзып, шағын және орта бизнестің дамуын тежейді.
3.    Сот жүйесіндегі жемқорлық: Әділетсіз шешім қабылдау үшін судьяларға немесе прокурорларға пара беру жағдайлары халықтың құқық қорғау жүйесіне деген сенімін төмендетеді.
4.    Білім беру мен денсаулық сақтау саласындағы жемқорлық: Кейбір мектептер мен жоғары оқу орындарында сынақтар мен емтихандарды сәтті тапсыру үшін пара беру жағдайлары кездеседі. Сонымен қатар, кейбір медицина мекемелерінде сапалы медициналық қызмет алу үшін қосымша төлемдер талап етіледі.
Жемқорлықтың салдары
1.    Экономикалық даму тежеледі: Жемқорлық мемлекеттік қаржының тиімсіз жұмсалуына әкеліп, елдің экономикалық өсуін баяулатады. Бұл инвестициялық ахуалды нашарлатып, шетелдік инвесторларды үркітеді.
2.    Әлеуметтік әділетсіздік: Жемқорлық әлеуметтік теңсіздікке алып келеді, өйткені лауазымды тұлғалар мен бай адамдар заңды өз мақсаттарына пайдалана алады. Бұл халықтың мемлекетке және заңға деген сенімін әлсіретеді.
3.    Сыбайлас жемқорлықпен күреске бөлінген шығындар: Жемқорлықты жою үшін мемлекеттерге үлкен қаражат жұмсауға тура келеді. Арнайы агенттіктер, сот іс-шаралары мен тексерістер қосымша шығындарға алып келеді.
4.    Халықтың сенімін жоғалту: Жемқорлық халықтың билікке деген сенімін азайтады, бұл саяси тұрақсыздыққа және азаматтардың қоғамдық өмірден шет қалуына әкелуі мүмкін.
Жемқорлықпен күрес шаралары
1.    Заңдарды күшейту: Жемқорлыққа қарсы заңдарды жетілдіру және оларды қатаңдату арқылы парақорлықпен күресу маңызды. Жемқорлық әрекеттеріне қатаң жаза қолдану, активтерді тәркілеу және айыппұлдар салу халықты бұл әрекеттерден сақтандыруы мүмкін.
2.    Әлеуметтік ақпараттандыру және білім беру: Халықтың жемқорлыққа деген көзқарасын өзгерту маңызды. Бұл мақсатта сыбайлас жемқорлықтың зияны туралы ақпарат беру, оны қабылдамау мәдениетін қалыптастыру, әсіресе, жастар арасында маңызды рөл атқарады.
3.    Мемлекеттік органдардың ашықтығы: Мемлекеттік сатып алулар, бюджеттің бөлінуі, конкурстар мен тендерлерді өткізудің ашықтығын қамтамасыз ету жемқорлықты азайтуға көмектеседі.
4.    Технологияны пайдалану: Электрондық үкімет пен онлайн қызметтерді енгізу арқылы азаматтардың мемлекеттік қызметтерге қол жеткізуін оңтайландыру және пара берудің алдын алу шараларын арттыруға болады.
5.    Халықаралық ынтымақтастық: Жемқорлықпен күресте халықаралық тәжірибені қолдану және басқа елдермен ынтымақтасу маңызды. Бұл заңсыз активтерді шетелден қайтаруға, халықаралық ұйымдармен бірге жұмыс жасауға және тәжірибе алмасуға мүмкіндік береді.

Қорытынды
Жемқорлық қазіргі заманның ең өзекті мәселелерінің бірі болып қала бермек. Онымен күресу тек заңнамалық шаралар мен технологиялық мүмкіндіктерге ғана емес, сонымен қатар халықтың мәдениеті мен этикалық құндылықтарына да байланысты. Әділдік пен ашықтық қағидаттарын сақтау арқылы ғана мемлекетімізді жемқорлықтан азат етуге және қоғамдағы сенімді қалпына келтіруге болады.

Тілші: Кенжебаева Гаухар Жақыпқызы