Түркістан облысы. Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – елдің тұрақты дамуы мен азаматтардың әл-ауқатын арттыру үшін маңызды бағыт.

Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлық – елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын тежейтін және қоғамның барлық саласына теріс әсер ететін күрделі мәселелердің бірі. Бұл құбылыспен күресу мақсатында елде мемлекеттік деңгейде арнайы заңдар қабылданып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-шаралар жүзеге асырылуда.

    Сыбайлас жемқорлықтың негізгі түрлері:
Лауазымдық өкілеттіктерді асыра пайдалану – қызметтік міндеттерді жеке пайда табу мақсатында теріс пайдалану.
Парақорлық – белгілі бір әрекетке немесе әрекетсіздікке пара алу немесе беру.
Қызмет бабын теріс пайдалану – мемлекеттік қызметкерлердің қызмет бабындағы артықшылықтарын жеке пайдасына қолдану.
Бюджет қаражатын ұрлау – мемлекеттік қаражатты заңсыз жолмен иемдену немесе жымқыру.

     Сыбайлас жемқорлықтың салдары:
Экономикалық зиян – мемлекетке және азаматтарға экономикалық тұрғыдан үлкен шығын келтіреді, инвестициялық климатты нашарлатады.
Қоғамдық сенімнің төмендеуі – азаматтардың мемлекеттік институттарға және заңның әділдігіне сенімін жоғалтуына әкеледі.
Әлеуметтік теңсіздік – сыбайлас жемқорлық әлеуметтік теңсіздік пен әділетсіздікті күшейтіп, қоғамдағы кедейлік деңгейін арттырады.
Заңның беделін түсіру – құқық қорғау жүйесіне деген сенімнің төмендеуі, заңның беделін әлсірету.
    Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес шаралары
1.    Заңнамалық базаны нығайту:
Қазақстанда “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы” заң қабылданған, бұл заң сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің құқықтық негіздерін айқындайды.
Мемлекеттік қызметкерлердің сыбайлас жемқорлыққа қатысуына жол бермеу мақсатында құқықтық жауапкершілік күшейтілуде.
2.    Мемлекеттік саясат және бағдарламалар:
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегиялар мен мемлекеттік бағдарламалар әзірленіп, іске асырылуда. Бұл бағдарламалар қоғамның барлық саласын қамтитын жүйелі шараларды көздейді. Мемлекеттік қызметті цифрландыру арқылы әкімшілік рәсімдерді оңтайландыру және пара беру мүмкіндігін азайту.
3.    Мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру:
Мемлекеттік қызмет көрсету жүйесін цифрландыру сыбайлас жемқорлықты азайтуға мүмкіндік береді. Электрондық үкімет және онлайн қызмет көрсету платформалары азаматтарға қажетті қызметтерді делдалсыз алуға жағдай жасайды. “Egov” электрондық үкімет порталы арқылы мемлекеттік қызметтердің ашықтығын арттыру.
4. Құқық қорғау органдарының жұмысы:
Сыбайлас жемқорлық қылмыстарын тергеу және анықтау бойынша құқық қорғау органдарының қызметін күшейту. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі жемқорлықпен күресте маңызды рөл атқарады. Жемқорлыққа қарсы арнайы құрылымдардың жұмысын жетілдіру, халықаралық тәжірибені қолдану.

Қорытынды:
Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – елдің тұрақты дамуы мен азаматтардың әл-ауқатын арттыру үшін маңызды бағыт. Бұл күрес тек мемлекеттік органдардың ғана емес, сонымен қатар бүкіл қоғамның бірлескен күш-жігерін талап етеді. Сыбайлас жемқорлықты азайту үшін құқықтық мәдениетті арттыру, мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру және қоғамның белсенді қатысуын қамтамасыз ету негізгі міндеттердің бірі болып табылады.

Тілші: Кенжебаева Гаухар Жақыпқызы