Тұрғын үй саясатының негізгі бағыттары

Қазақстанның тұрғын үй саясаты – халықтың баспанаға деген қажеттілігін қанағаттандыруға, қолжетімділік деңгейін арттыруға және тұрғын үй инфрақұрылымын дамытуға бағытталған мемлекеттік бастамалар жиынтығы. Қазіргі уақытта бұл сала экономикалық тұрақтылық пен әлеуметтік қолдаудың негізгі құрамдас бөлігі болып табылады.

Тұрғын үй саясатының негізгі бағыттары

    1.    Баспанаға мұқтаж топтарға қолдау көрсету:
    Әлеуметтік осал топтар мен жас отбасыларға арналған арнайы бағдарламаларды дамыту.
    Баспана кезегінде тұрған азаматтардың қажеттілігін уақытылы қанағаттандыру.
    2.    Тұрғын үй инфрақұрылымын жаңғырту:
    Ауылдық және қалалық жерлерде инженерлік инфрақұрылымды дамыту.
Ескі және апатты жағдайдағы үйлерді жаңарту.
    3.    Қолайлы қаржылық механизмдер енгізу:
    Ипотекалық несиелердің шарттарын жеңілдету.
    Мемлекеттік субсидиялау бағдарламалары арқылы алғашқы жарнаны төмендету.
    4.    Жалға беру нарығын дамыту:
    Әлеуметтік жалдамалы тұрғын үй қорын ұлғайту.
    Коммерциялық жалға беру жүйесін реттеу.

Тұрғын үй саясатының маңызы

Тұрғын үй саясаты халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді. Бұл саясат:
    Экономикалық өсімге серпін береді (құрылыс саласын дамыту арқылы).
    Аймақтар арасындағы теңсіздікті төмендетеді.
    Әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етеді.

Қазіргі жағдай

ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің деректері бойынша:
    Соңғы жылдары жыл сайын 10 млн шаршы метрден астам тұрғын үй пайдалануға беріледі.
«Нұрлы жер» бағдарламасы аясында 1 млн-ға жуық қазақстандық баспанамен қамтамасыз етілді.
    Қазіргі таңда 500 мыңнан астам азамат тұрғын үй алу үшін кезекте тұр.

Негізгі тұрғын үй бағдарламалары

    1.    «Нұрлы жер» бағдарламасы:
    Бағдарлама арқылы қолжетімді баспана салуға және инфрақұрылымды дамытуға инвестициялар бөлінуде.
    Тұрғын үй құрылысына жеке құрылыс салушыларды тарту қарастырылған.
    2.    «Отбасы банкі» арқылы тұрғын үй жинақтары:
    Азаматтарға 3,5%-дан бастап жеңілдетілген ипотека ұсынылады.
    Отбасы банкі арқылы тұрғын үй алуға жинақ жинау механизмдері қарастырылған.
    3.    «Бақытты отбасы» бағдарламасы:
    Әлеуметтік осал топтарға арналған (көпбалалы және толық емес отбасылар).
    Пайыздық мөлшерлеме 2%-дан басталып, алғашқы жарна 10% құрайды.
    4.    Жастарға арналған жалдамалы тұрғын үй:
    Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларында жұмыс істейтін жастарды арзан бағамен баспанамен қамтамасыз ету.
    Бұл бастама жастардың экономикалық белсенділігін арттыруды көздейді.

Тұрғын үй қорын жаңарту

    Қазақстанның кейбір өңірлерінде ескі тұрғын үй қоры әлі де өзекті мәселе болып отыр.
    Ескі үйлерді қайта жаңарту арқылы құрылыс материалдарын тиімді пайдалану жоспарланған.
    Урбанизацияланған қалаларда жаңа үйлер салу халықтың тұрмыстық жағдайын жақсартуға ықпал етеді.

Мәселелер мен шешу жолдары

    1.    Жоғары тұрғын үй бағасы:
Мемлекеттік субсидияларды көбейту арқылы баспананың құнын төмендету.
    2.    Аймақтық дисбаланс:
    Ауылдық жерлердегі құрылыс жобаларын көбейту.
    3.    Кезекте тұрғандардың көптігі:
    Мемлекеттік тұрғын үй қорын жыл сайын ұлғайту.

Қаржыландыру көздері

    Мемлекеттік бюджет: Ипотека және жалдамалы тұрғын үй бағдарламаларына қаржыландыру.
    Жеке инвестициялар: Құрылыс саласына жеке компанияларды тарту.
    Халықаралық ұйымдар: Даму банктерінің қолдауы арқылы жобаларды іске асыру.

Болашаққа жоспар

2025 жылға дейінгі тұрғын үй саясатының мақсаты:
    1.    Жыл сайын кемінде 15 млн шаршы метр тұрғын үй салу.
    2.    Халықтың 80%-дан астамын сапалы баспанамен қамтамасыз ету.
    3.    Ауылдық жерлерде 1000-нан астам жаңа тұрғын үй кешендерін іске қосу.
    4.    Баспана кезегінде тұрғандардың санын 30%-ға азайту.

Тұрғын үй саясаты – халықтың әлеуметтік және экономикалық әл-ауқатын жақсартудың басты құралы. Мемлекеттік бағдарламалар арқылы тұрғындарға қолжетімді және сапалы баспана беру, сондай-ақ өңірлердегі инфрақұрылымды дамыту бағыттары елдің тұрақты дамуына оң әсерін тигізеді.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы