Тұрғын үй саясатының негізгі бағыттары

Тұрғын үй саясаты – мемлекетте азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз ету жүйесі, тұрғын үй нарығын реттеу, құрылыс секторын дамыту және әлеуметтік қолдау шараларын іске асыру бағыттарын қамтиды. Бұл саясаттың басты мақсаты – халықтың өмір сүру сапасын жақсарту, қала мен ауыл арасындағы теңсіздікті жою және халықтың әлеуметтік осал топтарына қолжетімді баспана ұсыну.

Тұрғын үй саясатының негізгі бағыттары

    1.    Қолжетімді баспана бағдарламалары
Қазақстандағы тұрғын үй саясатының маңызды аспектісі – халықтың қолжетімді баспанаға қол жеткізуін қамтамасыз ету. Бұл бағытта мемлекет төмен пайызбен ипотекалық несие беру, бастапқы жарнаны азайту, әлеуметтік жалдамалы баспананы көбейту сияқты шараларды іске асырады.
    2.    Жалдамалы тұрғын үй нарығын дамыту
Әлеуметтік тұрғыдан осал топтарға (көпбалалы отбасылар, толық емес отбасылар, мүгедектер және т.б.) арналған жалдамалы тұрғын үйлер ұсыну, олардың баспанасыз қалуын болдырмау үшін маңызды. Бұл жүйе қазір елімізде дамып келеді, бірақ әлі де көптеген өңірлерде жетілдіруді қажет етеді.
    3.    Құрылысты дамыту және жаңғырту
Ескі үйлерді жаңарту, апатты жағдайдағы тұрғын үйлерді жөндеу, жаңа баспаналар салу арқылы халықты сапалы баспанамен қамтамасыз ету жұмыстары жалғасуда. Өңірлердегі құрылыс саласын дамыту маңызды, өйткені қала мен ауыл арасындағы үйлердің сапасы мен бағасы бойынша айырмашылықтар әлі де сақталуда.
    4.    Әлеуметтік баспанаға қолжетімділікті арттыру
Әлеуметтік баспана тұрғын үйге мұқтаж азаматтарға мемлекет тарапынан ұсынылатын арзан бағамен немесе төмен пайызды ипотекамен қамтамасыз етіледі. Бұл бағытта мемлекет көпбалалы отбасылар мен әлеуметтік қолдауды қажет ететін азаматтар үшін арнайы бағдарламалар ұсынады.

Тұрғын үй мәселесіне арналған бағдарламалар

    1.    «Нұрлы жер» бағдарламасы
Бұл бағдарлама шеңберінде Қазақстанда жаңа тұрғын үй салу, инженерлік инфрақұрылымды дамыту, жеке құрылысшыларды қолдау және халыққа қолжетімді ипотекалық несие ұсыну шаралары қарастырылған. Сондай-ақ, тұрғын үйдің құрылыс қарқынын арттыру мақсатында мемлекеттік бағдарламалар іске асырылады.
    2.    «Бақытты отбасы» бағдарламасы
Көпбалалы, толық емес және мүгедек балалары бар отбасыларға арналған бұл бағдарлама арқылы халықтың әлеуметтік жағынан қорғалмаған бөлігін қолжетімді баспанамен қамтамасыз ету көзделеді. Бағдарлама аясында тұрғын үй алған азаматтарға жеңілдетілген пайыздық мөлшерлемемен ипотека беріледі.
    3.    «Шаңырақ» бағдарламасы
«Шаңырақ» бағдарламасы тұрғын үй алу үшін аз табыс табатын және өз бетінше баспана алу мүмкіндігі шектеулі азаматтарға арналған. Бұл бағдарламаның басты ерекшелігі – жеңілдетілген ипотекалық шарттармен тұрғын үй сатып алу.
    4.    Жастарға арналған тұрғын үй бағдарламалары
Қалалардағы жастарға баспана алу мүмкіндігін арттыру мақсатында арнайы бағдарламалар іске асырылуда. Жастарға жеңілдетілген несиелер мен жалдамалы баспаналарды ұсыну арқылы олардың қалаларда тұрақты жұмысқа орналасуын және тұрғылықты жер мәселесін шешу көзделеді.

Қазіргі уақытта туындайтын мәселелер

    1.    Тұрғын үйдің қымбаттауы
Қалаларда тұрғын үй бағасы өсуін жалғастыруда, әсіресе Алматы мен Нұр-Сұлтан қалаларында. Бұл әсіресе жастар мен жас отбасылар үшін қиындық туғызады.
    2.    Аймақтық теңсіздік
Қала мен ауыл арасындағы тұрғын үй деңгейінің айырмашылығы сақталады. Қалада жаңа тұрғын үйлер көп салынса, ауылды жерлерде жағдай күрделірек. Сондықтан ауылдық жерлерде баспана құрылысы мен инфрақұрылымның дамуы талап етіледі.
    3.    Тұрғын үйдің сапасы
Кейбір аймақтардағы тұрғын үйлердің сапасы төмен, құрылыс материалдары мен технологияларының дұрыс пайдаланылмауы салдарынан үйлердің беріктігі төмен болуы мүмкін. Бұл мәселені шешу үшін құрылыс сапасын бақылау шараларын күшейту қажет.

Тұрғын үй саясатының нәтижелері мен болашағы

Қазақстандағы тұрғын үй саясаты халықты баспанамен қамтамасыз етуде маңызды қадамдарды атқарды. Мемлекет тарапынан көрсетілген қолдаудың арқасында көптеген азаматтарға ипотека арқылы баспана алуға мүмкіндік берілді.


Болашақтағы даму

Тұрғын үй саясатының тиімділігін арттыру үшін бірнеше негізгі бағыттарда жұмыс жүргізу қажет. Бұған төмен пайыздық ипотекалық бағдарламаларды кеңейту, жаңа тұрғын үйлерді салу, халықты сапалы баспанамен қамтамасыз ету үшін құрылыс саласын қолдау, ауылдық жерлерде тұрғын үй құрылысы мен инфрақұрылымды дамыту кіреді. Тұрғын үй саясатының негізгі мақсаттарының бірі – Қазақстанның барлық өңірлерінде тұрғын үйдің қолжетімділігін арттыру және ел ішіндегі әлеуметтік теңсіздіктерді азайту болып табылады.

Тұрғын үйдің қолжетімділігін арттыру

Болашақта қолжетімді тұрғын үй бағдарламаларының аясын кеңейту үшін мемлекет түрлі бағдарламаларды жетілдіруге ниетті. Қалаларда жастарға арналған жеңілдетілген ипотека, көпбалалы және әлеуметтік осал отбасыларға арналған арнайы шарттар бойынша баспана алу мүмкіндігін арттыру жоспарлануда. Сонымен қатар, мемлекеттік қаржыландыру арқылы жаңа тұрғын үйлер салу қарқынын арттыру қажет.

Тұрғын үйдің сапасын жақсарту

Құрылыс сапасы мен стандарттарын жетілдіру, сапасыз тұрғын үйлердің құрылысын тоқтату үшін құрылыс саласындағы бақылау мен тексеру шараларын күшейту қажет. Бұл тұрғын үй саясатын жүзеге асыруда тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, сондай-ақ, құрылыс материалдарын дұрыс пайдалануға бағытталған.

Қалалар мен ауылдардың теңдігі

Қала мен ауыл арасында тұрғын үй жағдайы мен инфрақұрылымның айырмашылығы әлі де сақталуда. Осы олқылықтарды жою үшін ауылдық жерлерде тұрғын үй салу мен әлеуметтік инфрақұрылымдарды жақсарту керек. Бұл, өз кезегінде, ауыл тұрғындарының қалаға көшіп кетуін тежейді және еліміздің барлық өңірлерінде өмір сүру сапасын жақсартады.

Инновациялық және экологиялық құрылыс

Тұрғын үй саясатын жүзеге асыру барысында экологиялық және энергия үнемдейтін технологияларды енгізу маңызды. Жаңа құрылыс жобаларында экологиялық таза және үнемді технологиялар мен құрылыс материалдарын пайдалану тұрғындардың өмір сүру жағдайын жақсартып, энергия шығынын азайтады.

Қазақстанның тұрғын үй саясатының дамуының негізгі бағыты – халықты қолжетімді баспанамен қамтамасыз ету. Мемлекеттік бағдарламалар мен шаралар арқылы баспанасыздық мәселесін шешуге бағытталған жұмыстар атқарылуда. Бірақ аймақтық теңсіздік, тұрғын үй бағасының өсуі және құрылыс сапасын бақылаудың төмендігі сияқты мәселелерді шешу керек. Сондықтан болашақта тұрғын үй саясатын жетілдіру үшін жаңа бағдарламалар мен құрылыс саласын дамыту, сондай-ақ ауылдық жерлердегі баспана жағдайын жақсарту маңызды болып табылады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы