ТҮРКІСТАН: ХАЛЫҚТЫ МӘМС ЖҮЙЕСІМЕН ҚАМТУ МӘСЕЛЕСІ ҚАРАЛДЫ

2025 жылдың шілде Түркістан облысы әкімдігінде өткен міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесіне халықты тарту жөніндегі штаб отырысы – аймақ үшін маңызды оқиға болды. Бұл шараны облыс әкімінің орынбасары Бейсенбай Тәжібаев бастап, цифрлық-құқықтық форматта өткізді. Отырыстың басты тақырыбы – облыс тұрғындарын МӘМС жүйесімен қамту мен түсіндіру жұмыстарының ағымдағы ахуалы мен болашағы болды.

Отырыста «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КеАҚ Түркістан облысы бойынша филиалының басшысы Бақыт Исмаханбетов МӘМС жүйесінің қазіргі көрсеткіштерін жариялады. 2025 жылғы маусым айында облыста медициналық ұйымдарға тіркелген азаматтар саны 2 миллион 74 мыңнан асып, оның 83,4%-ы сақтандырылған, ал 16,6%-ы – жарнасын төлемеген. Ал өткен жылғы дәл осы кезеңмен салыстырғанда, жарна төлемегендер саны 29 мыңға азайып отыр. Құжаттарды қолма-қол қағаз жүзінде, электронды үкімет (Egov), сондай-ақ мобильді қосымшалар арқылы қабылдау жолға қойылған.

Штаб жұмысының негізгі басым бағыттары:

• аудандар мен қалалардағы МӘМС жүйесінің қамту жағдайы;
  
  

• цифрлық құралдар арқылы сақтандыру мәртебесін тексеру;
  
  

• автоматты жаңартылған «Отбасының цифрлық картасы» жүйесі;
  
  

• қате төленген жарналарды қайтару алгоритмі;
  
  

• өңір тұрғындарының жүйеге қатысуын арттыру бағытындағы ақпараттық-насихат шаралары.
  
  

Бейсенбай Тәжібаев әрбір түскен 350-ден астам өтініш пен шағымға жеке реңк беріп, аймақты толық қамтуға жауапты аудан және қала әкімдерінің орынбасарларына нақты тапсырмалар берді. Кейбір басқармалардың жұмысы жеткіліксіз деген сын айту арқылы жүйені жандандыру қажеттігін атап өтті. «МӘМС – халықтың денсаулығын сақтаудың маңызды қағидаты, бұл бағдарламаның өміршеңдігі әлеуметтік тұрақтылық үшін шешуші», – деді ол.

Шын мәнінде бүгінгі бастаманың маңызы қандай?

1. Денсаулық сақтау инфрақұрылымына сенімді арттыру. Халықтың медицинасымен қамтамасыз ету – санитарлық-әлеуметтік қорғаныс жүйесінің негізі. МӘМС арқылы медициналық қызмет тегін немесе жеңілдікпен беріледі, бұл тұрмысы төмен және ауылдық аймақта тұратын халық үшін өте маңызды.

2. Экономикалық жауапкершілік пен шығындарды басқару. Қаржылық механизм арқылы медициналық қызметтерді қолжетімді етіп, қате немесе артық төлемдерді бақылау қамтамасыз етіледі. Бұл жағдай облыстың бюджеттік ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.

3. Әлеуметтік теңдік және сапалы емдеу. Медициналық қамсызданғандардың төмендеуі әлеуметтік теңсіздікті азайтады. Әсіресе жұмыс ритміне қарамастан табалдырығын аттауға мүмкіндік бермей жүрген азаматтар үшін маңызды.

4. Білім және цифрлық сауаттылықтың артуы. Egov пен мобильді қосымшаларды пайдалану арқылы резиденттер өз мәртебесін тексерей ала отырып, медициналық жүйеге белсенді араласады. Бұл – жалпы цифрлық сауаттылықтың және әкімдіктің цифрландыру стратегиясының нәтижесі.

2019–2020 жылдары МӘМС жүйесі республикалық деңгейде енгізіліп, түсіндіру кампаниялары көбіне қалалық және орталық аудандарға бағытталған. Сол кезде халықтың көбі мұқият болмағандықтан, қамту көрсеткіші төмен болып, кей аудандарда 50%-ға дейін сақтандырылмағандар болған. Оның үстіне ақпараттық қолдау әлсіз, шығындардың қайтару алгоритмдері түсініксіз еді.

Ал 2025 жылы:

• Штаб жұмысының жүйелі түрде жүргізілуі;
  
  

• Egov және мобильді қосымшалар арқылы МәМС мәртебесін автоматты түрде тексеру;
  
  

• Аудандарда цифрлық карталар мен әкімшілік бақылау жүйесін енгізу;
  
  

• Қате төлем алгоритмінің қарастырылуы;
  
  

• 2024 жылғы болса, сақтандырылмағандар 45–50% болса, қазіргі көрсеткіш – 16,6%;
  
  

• Шағымдарды қарау жүйесі аймақ деңгейінде құрылып, мониторинг жүзеге асуда.
  
  

Бұл көрсеткіштер аймақтың Әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін енгізуде табысты жақын арадағы нәтижеге жеткенін, халықтың сенім артып, қатысу белсенділігінің артқанын көрсетеді.

Бұл бастама облыс үшін бірнеше бағытта табысты болды:

• Жұмыс әлеуеті мен сапасы артады. Медициналық қызметке қол жеткізілген жұмыс күшінің денсаулығы сақталады, еңбек өнімділігі артады.
  
  

• Бюджеттің тиімді жұмсалуы. Қарапайым халықтың қаражатын дұрыс үйлестіріп, қаржылық шығындарды талдау арқылы қайтаруды қамтамасыз ету – бюджетке қосымша жүктеме жасамайды.
  
  

• Сенімділік қалыптасады. Әкімдік халыққа тікелей қызмет көрсететін әлеуметке сенімді саясаты арқылы әлеуметтік тұрақтылық пен қолдау ұғымын бекітуге ықпал етеді.
  
  

• Цифрлық жан-жақты даму. Қолда бар электронды бақылау жүйелері – базалық құрылымдар. Бұл технологиялық қозғалыстар экономиканы цифрландырудың жанама нәтижесі болады.
  
  

• Денсаулық индикаторлары жақсарады. Халықтың сақтандырылмауы себебінен медициналық көмек алу аясы тарылып, емдеу сапасы төмендейтіні анық. Бұл өлшем бойынша табыс көрсеткіші жақсарады.
  
  

МӘМС жүйесіне халықты тарту – Түркістан облысының әлеуметтік саясатының стратегиялық бағыты. 2025 жылы маусым айындағы штаб отырысында өткен шара бұрынғыға қарағанда ұйымдастырушылық және әдістемелік тұрғыдан мүлде басқа дәрежеде өтті. Облыстық және аудандық деңгейде түсіндіру, ақпараттандыру, цифрландыру және бақылау механизмдері қайта қарай басталды.

Бұл оң өзгерістер тұрғын үй, білім, медицина, жұмыс орындары мен инфрақұрылым сияқты әлеуметтік-экономикалық саладағы келелі бастамалармен үйлесім тауып, аймақтың тұрақты дамуына серпін береді. Оның ішінде МӘМС жүйесінің тұрақты орындалуы – халықтың өмір сүру сапасын жақсартып, экономикалық белсенділікті арттырып, мемлекеттің азаматтарға деген жауапкершілік ілгерілеуіне бағытталған.

Аймақтық штабы алдағы уақытта да мұндай деңгейде жүйелі түрде жұмыс істесе, Түркістан облысы МӘМС қамтуды 95–98%-ға жеткізуге толық мүмкіндігі бар.