Шымкентте «Борышкер» жедел-профилактикалық шарасы: азаматтық жауапкершілікті нығайту жолындағы қадам
2025 жылғы 23–25 шілде аралығында Шымкент қаласында «Борышкер» жедел-профилактикалық іс-шарасы ұйымдастырылып жатыр. Бұл шараның негізгі мақсаты – азаматтардың сот шешімдері мен әкімшілік айыппұлдар бойынша өз міндеттемелерін орындауын қамтамасыз ету. Іс-шара барысында ішкі істер органдары мен басқа да уәкілетті мекемелердің қызметкерлері бірігіп, борышкерлерді анықтау, оларды іздестіру, сондай-ақ алимент және айыппұл өндірісі бойынша нақты шаралар қабылдаумен айналысады.
Полиция қызметкерлері борышкерлердің мекенжайларына барып, олардың жұмыс орындарын тексеріп, қажетті ақпаратты жинап, құжаттарды ресімдеу арқылы азаматтарды жауапкершілікке тартуда. Қоғамдық тәртіпті нығайту және азаматтардың заң алдындағы жауапкершілігін арттыру – бұл шараның басты міндеттерінің бірі болып отыр. Заң талаптарының мүлтіксіз орындалуы әрбір азаматтың борышы екенін түсіндіру де осы науқанның мазмұнына кіреді.
Мұндай іс-шаралар Шымкентте бұған дейін де өткізілген болатын. Мәселен, биылғы сәуір айында прокуратура органдары алимент төлеуден жалтарып жүрген азаматтан 8 миллион теңгеге жуық қарызды өндіріп алған. Бұл құқық қорғау органдарының нақты әрі нәтижелі жұмысының бір көрінісі. Осы арқылы алимент төлемегені үшін сот шешімдерін орындамай жүрген борышкерлерге ескерту беріліп қана қоймай, заңға сәйкес жауапкершілікке тартылып жатқаны белгілі болды. Қылмыстық кодекстің 139-бабына сәйкес, алимент төлемеген тұлғаларға екі жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған.
Биылғы «Борышкер» іс-шарасы осыған ұқсас басқа да профилактикалық науқандардың жалғасы іспеттес. Мәселен, «Уылдырық-2025» іс-шарасы сәуір мен мамыр айларында табиғат қорғау және заңсыз балық аулауға қарсы бағытталған болатын. Онда да полиция мен экология саласының мамандары бірлесе жұмыс атқарды. Сол сияқты «Тасымалдаушы» атты жедел шара шілде айының ортасында көлік жүргізушілерін тексеру және жол қозғалысы ережелерін бақылауға бағытталды. Бұл іс-шараларда да рейдтік тексерулер арқылы құқық бұзушылықтарды азайтуға күш салынды.
«Борышкер» шарасы бір жағынан осы науқандардың логикалық жалғасы ретінде көрінеді. Бірақ оның ауқымы кең, себебі ол тек көлік жүргізушілері немесе табиғат қорғау мәселелерімен ғана емес, азаматтық және әкімшілік міндеттемелердің орындалуына тікелей қатысы бар. Айыппұл мен алимент мәселелері – азаматтардың жеке және отбасылық жауапкершілігімен тығыз байланысты күрделі тақырыптар. Сондықтан мұндай іс-шаралардың маңызы жоғары.
Шара барысында жиі кездесетін кедергілердің бірі – борышкерлердің нақты мекенжайын жиі өзгертуі, кейбір азаматтардың ізін жасыруы. Мұндай жағдайда рейдтік топтарға іздестіру шараларын кеңейтіп, кейде басқа облыстармен де ақпарат алмасуға тура келеді. Сонымен қатар, кейбір борышкерлердің шетелге кетіп қалуы немесе өз мүлкін басқа тұлғалардың атына жазып қоюы тәрізді әрекеттері де кездеседі.
Бұл науқанның тиімділігі тек айыппұл немесе қарыз сомасын өндіріп алумен шектелмейді. Ол азаматтардың құқықтық мәдениетін қалыптастыруға, заң алдындағы жауапкершілігін арттыруға бағытталған. Іс-шара барысында азаматтарға борыш пен заң нормалары туралы түсіндіру жұмыстары жүргізіліп, өз міндеттемелерін уақытылы орындаудың маңызы ескертіледі. Сонымен қатар, алдын алу шаралары ретінде арнайы жадынамалар, кеңес беру және құқықтық көмек те көрсетілуде.
Шымкент қаласының құқық қорғау органдары бұл шараны уақытша акция ретінде емес, үздіксіз профилактикалық жұмыс форматына айналдыруды көздеп отыр. Бұл бағытта электронды ескертулер мен хабарламалар арқылы азаматтарға мерзімі өткен айыппұлдар туралы ақпарат дер кезінде жеткізіліп жатыр. Сонымен қатар, цифрлық технологияларды пайдалану арқылы борышкерлер базасын жаңартып отыру, сот орындаушылармен бірлесіп жұмыс жүргізу жүйеленіп келеді.
«Борышкер» сияқты іс-шаралар еліміздің өзге аймақтарында да өткізіліп тұрады. Бірақ Шымкентте оның тиімділігі жыл сайын артып келе жатқаны байқалады. Себебі қала халқы тығыз орналасқан, әрі экономикалық белсенді тұрғындар саны да көп. Мұндай жағдайда құқық бұзушылықтың алдын алу, азаматтардың заң алдындағы міндеттерін орындауын қадағалау ерекше маңызға ие.
Қорытындылай келе, «Борышкер» жедел-профилактикалық іс-шарасы – бұл тек бір реттік рейд емес, ол азаматтардың құқықтық санасын көтеру жолындағы маңызды қадам. Мұндай науқандар азаматтардың заңға деген сенімін нығайтып қана қоймай, қоғамдағы тәртіп пен әділеттіліктің сақталуына да ықпал етеді. Болашақта бұл шараның ауқымы кеңейіп, жаңа технологиялар мен цифрлық құралдардың көмегімен тиімділігі арта түсетіні анық.
Тілші Тогжан Габидинова
Похожие материалы:
