ТҮРКІСТАН: КЕЛЕС АУДАНЫНДА ІРІ АУЫЗ СУ ҚОЙМАЛАРЫ САЛЫНАДЫ

2025 жылғы 24 шілдеде Түркістан облысының Келес ауданында ауыз су тапшылығын шешуге бағытталған ірі жобалар қолға алынды. Аудан әкімі аппаратымен бірге жобаның орындалу барысын тексеру мақсатында жергілікті тұрғындармен кездесу ұйымдастырылып, алдағы жоспарлар таныстырылды. Бұл бастама алдыңғы жылдардағы су мәселесін жүйелі түрде шешуге бағытталған алғашқы ауқымды жобалардың бірі іспетті.

Алпамыс батыр ауылдық округінде құрылысы басталған алғашқы су қоймасы 4 гектар аумақта бой көтеріп, 20 000 кубометр таза ауыз су сақтай алады. Бұл нысан, аудандағы ең ірі резервуар болатындықтан, салынған кезде негізгі су тапшылығы бар аймақтарды 24/7 тұрақты сумен қамтамасыз етеді. Біртілек округінің Көлтоған ауылында да 1 гектар көлемде, 600 кубометрлік шағын су қоймасы салынады. Бұл ауылдағы су көзін біріктіріп, су тапшылығын толық жоюға бағытталған мықты қадам саналады.

Жоба толықтай «Түркістан облысы Келес ауданы елді мекендері үшін су жинау имараты мен жеткізуші су құбырларының құрылысы» атаулы бағдарламасы аясында жүзеге асырылады. Жоба сметалық сметалық есептерін «МПК Проект» ЖШС әзірледі. Егер жоба сәтті іске асырылса, Абай ауылы және оған жақын жатқан ауылдық округтердің 25 000 тұрғыны тәулік бойы үздіксіз таза ауыз сумен қамтылады. Бұл аймақ тұрғындары үшін төтенше жағдайларға дайындық деңгейін арттырып қана қоймай, тұрғын үй сапасы мен экологиялық жайын жақсартуға мүмкіндік береді.

Келес ауданында барлығы 83 елді мекен бар, оның 64-і қазірге дейін газбен қамтамасыз етілген. Бұл көрсеткіш жалпы халықтың 88,4%-ын қамтып отыр. Қалған 19 ауылға қатысты жұмыстар кезең-кезеңімен жүргізіліп жатыр, және олардың ішінде 14 елді мекенде су нысандарының жөндеуі мен жаңа құрылыс жұмыстары жүргізілуде. Бұл деңгей бұрынғы жылдардағы көрсеткіштерді айтарлықтай жақсартқан.

Өткен жылдарға көз жүгіртсек, мысалы, 2019–2021 жылдар аралығында Келесте су тапшылығы проблемасы ауыр жағдайда еді. Тұрғындар ауыз суды қолайсыз технологиялармен тасып, көп жағдайда колодецтер мен ұңғымаларға сенетін. Кей тұрғын мекемелерде судың сапасы төмен болып, денсаулық мәселелеріне әкелетін. 2022–2023 жылдары жергілікті әкімдік және Түркістан облысы әкімдігі бірнеше рет қауіпті жағдайларды жою мақсатында уақытша ауыз су тасымалдау бойынша шаралар өткізген болатын. Алайда, тұрақты инфрақұрылым құру бірінші рет осылай жүйелі жоспармен қолға алынды. Осыған дейінгі шаралар жүйесіз болып, тек жедел қажеттілікті қамтамасыз ету мақсатында ұйымдастырылып отырса, бұл жолы жобалар кешенді түрде жасалып, құрылыс бюджетті нақты өзгертулерге негізделген.

Сонымен қатар жаз айларында судың тұтынуы артқасында, Абай ауылының мөлтек аудандарына «су көліктері» арқылы арнайы кесте бойынша уақытша сумен жабдықтау ұйымдастырылды. Бұл – тұрғындардың талаптарын жылдам қанағаттандыруға бағытталған. Сонымен қатар 4-аумақтағы су тазартатын модульдер жаңартылып, техникалық қызмет көрсетулер өтіп, қайта іске қосылды. Өзге аудандарда да су қоймалары мен модульдер орнатылып, қосымша 2 ауыз су құрылғысы салынуы жоспарланып отыр.

Бұл жобаның әлеуметтік-экономикалық әсері ауқымды. Біріншіден, ауыз суға қолжетімділік тұрғындардың жалпы денсаулығына тікелей әсер етеді. Сапалы ауыз су бола бастағанда, жұқпалы аурулар азаяды, тұрғындар арасында су пайдалану мәдениеті қалыптасады. Тығыз тұрғын аудандарда балалар мен қарттардың денсаулығы нығаяды, ал ауылдық жерлерде тұратын халық өзіне сенімді, сапалы өмір сүру мүмкіндігіне ие болады.

Екіншіден, су инфрақұрылымының дамуы жергілікті экономиканы да серпілтеді. Құрылыс кезінде мердігер мекемелер мен жергілікті тұрғындар тартылып, жұмыс орындары ашылады. Суға қатысты жүйеге күтім жасау жұмыстары тұрақты табыс көзін қалыптастырады. Бұл ауылдық ортада халықтың тұрмыс деңгейін арттыруда нақты үлес қосады.

Үшіншіден, Келес сияқты ауылдық аудан үшін су сапасы – ауыл шаруашылығының арқасында экономикалық дамудың да негізі. Ауыз судың тұрақты болуы кооперативтік шаруашылықтарға, жеке қосалқы шаруашылықтарға серпін береді. Өнімдің сапасы мен экологиялық қауіпсіздігі артқан кезде оны ішкі және шетел нарығына шығару мүмкіндігі кеңейеді. Бұл – тұрақты ауыл шаруашылығы мен агроэкспорт негізі.

Сондай-ақ, инфрақұрылымдық инфляцияның төмендеуі, инвестициялық климаттың жақсаруы, ауылдық жерлерге жас мамандарды тарту мүмкіндігі – жобаның ұзақ мерзімді әсері. Ауылдарда тұрақты инфрақұрылым, оның ішінде су жүйесі болған жағдайда ауылдардан кеткен жастар кері оралып, ауылдық жерлерде кәсіпкерлікті дамытуға мотивация алады.

Қорытындылай келгенде, 2025 жылғы 24 шілдеге белгіленген Келес ауданындағы су қоймаларын салу бастамасы – ауылдық жерлердегі қауіпті мәселені шешіп қана қоймай, өңірдің әлеуметтік-экономикалық әлеуетін нығайтуға бағытталған стратегиялық жоба. Бұл бастама өткен жылдарға қарағанда нақты, кешенді және ұзақ мерзімді әсер бермек. Су инфрақұрылымының жаңартылуы ауыл тұрғындарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен экономикалық дамуды қамтамасыз ету жолындағы маңызды қадам. Түркістан облысы үшін бұл жоба – ауылды жаңғырту және халықтың тұрмысын арттыруда түбегейлі өзгерістер тудыратын бастама іспетті.