Шымкентте Еңбекші аудандық полиция басқармасының қызметкерлері «Учаске» акциясы аясында интернет алаяқтықтың алдын алу жұмыстарын күшейтті

Бүгінгі күні қоғам өмірінің барлық саласы ақпараттық технологиялармен тығыз байланысты. Азаматтардың күнделікті қарым-қатынасы, сауда-саттығы, мемлекеттік қызметтерді алуы мен түрлі операциялары интернет арқылы жүзеге асуда. Цифрландыру заманында көптеген қолайлылықпен қатар, жаңа қауіп-қатерлер де туындап отыр. Соның ішінде ең өзектісі – интернет алаяқтық.
Шымкент қаласында бұл бағытта халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және тұрғындардың қаржылық сауаттылығын арттыру мақсатында жүйелі жұмыстар атқарылып келеді. Әсіресе, «Учаске» жедел-профилактикалық іс-шарасы аясында полиция қызметкерлері азаматтарға киберқылмыскерлердің айла-тәсілдері туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізуде. 2025 жылдың 26 қыркүйегінде Еңбекші аудандық Полиция басқармасының қызметкерлері тұрғындармен арнайы кездесулер өткізіп, интернет алаяқтықтың алдын алу бойынша жан-жақты ақпарат берді.
Қазіргі таңда интернет алаяқтықтың түрлері күн сайын көбейіп, әдіс-тәсілдері жетіліп келеді. Әлеуметтік желілердегі жалған хабарландырулар, банк қосымшаларын қолдан жасау, «оңай олжа» уәде ететін сілтемелер мен қоңыраулар арқылы алдау – мұның бәрі қарапайым азаматтардың қаржылық шығынына әкеп соғуда.
Полицейлердің айтуынша, тек Шымкент қаласының өзінде соңғы айларда интернет алаяқтыққа қатысты арыз-шағымдардың саны едәуір артқан. Көп жағдайда тұрғындар алаяқтардың «қомақты сыйлық ұтып алдыңыз», «несиеңізді жабу үшін шұғыл ақша аударыңыз», «банктен хабарласамыз» деген сынды айлаларына алданып қалады. Мұндай әрекеттердің нәтижесінде қарапайым халық өз қаржысынан айрылып қана қоймай, психологиялық тұрғыдан да зардап шегуде.
Шымкент қаласы Полиция департаментінің қызметкерлері тұрғындармен кездесулерінде интернет алаяқтықтың кең таралған түрлерін тізіп, олардың қалай жүзеге асатынын егжей-тегжейлі түсіндірді. Әсіресе, жалған интернет-дүкендер арқылы тауар сатып алып, бірақ қолына ештеңе тимей қалған жағдайлар, не болмаса жалған инвестициялық платформаларға ақша құйып, нәтижесінде қомақты қаржысынан айырылып қалған деректер жиі кездесетіні айтылды.
Іс-шара барысында полицейлер тұрғындарға арнайы жадынамалар таратып, әрбір азаматтың қарапайым сақтық шараларын сақтау арқылы алаяқтардың құрбаны болудан қорғана алатынын жеткізді. Мәселен:

• күмәнді сілтемелерге өтпеу;
• белгісіз адамдарға банк картасының мәліметтерін бермеу;
• интернет арқылы алдын ала төлем жасамау;
• ресми емес қосымшаларды жүктемеу;
• бейтаныс адамдардан келген қоңырауларға сенбеу.

Бұл ережелердің барлығы қаржылық қауіпсіздікті сақтаудың негізгі кепілі саналады.
Қаржылық сауаттылық деңгейінің төмендігі кибералаяқтардың әрекетіне жол ашатыны белгілі. Сондықтан полицейлер тек түсіндіру жұмыстарымен ғана шектелмей, тұрғындарды қаржылық сауатты болуға шақыруда. Олар банктік қосымшаларды пайдаланғанда қосымша қорғау кодтарын енгізу, электронды поштаның құпия сөздерін жиі ауыстыру, көпфакторлы аутентификацияны қолдану сияқты қауіпсіздік шараларын ұсынды.
Әсіресе егде жастағы адамдар алаяқтардың жиі нысанасына айналатындықтан, полиция қызметкерлері жастарды өз ата-аналары мен туыстарына қауіпсіздік ережелерін түсіндіруге шақырды. Өйткені, ақпараттық сауаттылық тек жеке адамның емес, тұтас қоғамның қауіпсіздігіне әсер етеді.
Еңбекші ауданында өткен түсіндірме жұмыстары тек лекция түрінде емес, сұрақ-жауап форматында ұйымдастырылды. Тұрғындар өздерін толғандырған сұрақтарын қойып, полиция өкілдерінен нақты жауап алды. Көпшілікті алаяқтардың қазіргі таңда жиі қолданатын «онлайн несие рәсімдеу» әрекеттері алаңдатты. Полицейлер бұл мәселеге қатысты да түсініктеме беріп, әр азамат тек ресми банктік ұйымдар арқылы ғана қызмет алуы керектігін ескертті.
Кездесуге қатысушылар мұндай іс-шаралардың маңыздылығын ерекше атап өтті. Себебі қарапайым тұрғындар күнделікті қарбаласта қауіпсіздік ережелерін ұмытып кетуі мүмкін. Ал полицейлердің жүйелі түсіндіру жұмыстары олардың сақтық деңгейін арттыра түсті.
Шымкент қаласы Полиция департаментінің мәліметінше, мұндай іс-шаралар алдағы уақытта да тұрақты түрде өткізіліп отырады. Әр аудандық басқарманың қызметкерлері өз аумақтарында халықпен кездесіп, интернет алаяқтықтың алдын алу жолдарын түсіндіруді жалғастырады. Сонымен қатар, әлеуметтік желілерде арнайы бейнероликтер жарияланып, тұрғындардың көпшілігі қамтылатын болады.
Бұл жұмыстардың түпкі мақсаты – тұрғындардың киберқауіпсіздік туралы түсінігін арттырып, олардың жеке қаржысы мен деректерін қорғау.
Интернет алаяқтық – тек құқық қорғау органдарының ғана емес, бүкіл қоғамның алдында тұрған күрделі мәселе. Оған қарсы тұру үшін әрбір азамат қарапайым қауіпсіздік ережелерін сақтап, сақтық шараларын күнделікті өмірінде қолдануы қажет.
Шымкент полицейлерінің бастамасымен өткен түсіндіру жұмыстары осы бағыттағы маңызды қадамдардың бірі болды. Азаматтарға дұрыс ақпарат беру арқылы олардың қаржылық сауаттылығын арттыруға, интернет кеңістігінде қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыруға жол ашылды.
Әрбір тұрғын өз қауіпсіздігіне өзі жауапты екенін түсінсе, интернет алаяқтық фактілерінің де азаятыны сөзсіз. Ал полиция қызметкерлерінің халықпен тығыз байланыста болуы – бұл бағыттағы күрестің нәтижелілігін арттыра түседі.
Қаржылық қауіпсіздік – әрбір азаматтың өмір сапасын сақтаудың басты кепілі!